شناسایی و معرفی گردشگری فرهنگی در روستاهای حوزه ژئوپارک قشم با ارائه راهکارها

گردشگری فرهنگی بخش مهمی از تقاضای جهانی گردشگری را تشکیل می دهد. طبق آمار سازمان جهانی گردشگری 37 درصد گردشگری بین المللی با انگیزه فرهنگی انجام می شود و این تقاضا در حال افزایش است. این نوع گردشگردی باعث تقویت فرهنگ، احیاء و زنده شدن الگوها و میراث فرهنگی فراموش شده جامعه میزبان می گردد. از این رو ضرورت دارد به گردشگردی به عنوان یکی از زمینه های تبادل فرهنگی نیز توجه شود. جزیره قشم به ویژه روستاهای آن، دارای پتانسیل های گردشگری فرهنگی ویژه ای است؛ به طوری که کارکردهای متنوع و عام المنفعه، مشارکت داوطلبانه و خیرخواهانه مردمی و جلب دسته های مختلف روستایی و فرهنگی در طول سال به ویژه در ایام خاص مذهبی، باستانی و اوقات فراغت، می تواند انبوه گردشگران فرهنگی را از اقشار متفاوت اقتصادی جامعه به خود جذب نماید. این پژوهش نیز با هدف بررسی پتانسیل های فرهنگی در جهت توسعه منطقه ژئوپارک قشم و نیز ارائه راهکارهایی مناسب جهت معرفی، حفظ و ثبت فرهنگ در جهت توسعه گردشگری فرهنگی در منطقه انجام شده و بدین منظور در زمینه شناسایی پتانسیل ها از مشاهده، گرفتن عکس و فیلم در حین برگزاری مراسم و یا مصاحبه با مطلعین محلی و ریش سفیدان استفاده شده است. اطلاعات مربوط به اولویت بندی پتانسیل ها نیز بااستفاده از پرسشنامه و پرسش از بخش دولتی، مردمی و خصوصی به دست آمده است. براین اساس، با 87 نفر از کارکنان و مدیران شاغل در منطقه آزاد قشم، هتل ها، هتل آپارتمان ها، مهمانپذیرها، اقامتگاه های محلی و آژانس های مسافرتی مصاحبه شد. نتایج مربوط بخش شناسایی پتانسیل های فرهنگی نشان داد که این منطقه دارای قابلیت فراوان گردشگری فرهنگی است؛ اما افراد اندکی از این قابلیت ها مطلع بوده و به جزییات واقف هستند. براین اساس، مشاهده می شود که عدم برنامه ریزی و سرمایه گذاری در این بخش، احتمال به فراموشی سپردن این قابلیت ها را در آینده نزدیک در پی خواهد داشت. درخصوص اولویت بندی این قابلیت ها توسط شاغلات بخش های دولتی، خصوصی و مردمی نیز یافته ها حاکی از آن بودند که تفاوت چشمگیری میان دیدگاه های این افراد وجود نداشته و غالب افراد، درخصوص صنایع دستی و آداب و رسومی که دارای قابلیت سرمایه گذاری هستند، اتفاق نظر دارند که این مساله، خود برنامه ریزی برای توسعه این پتانسیل ها را تسهیل می نماید. براین اساس، 5 آداب و رسوم دارای اولویت نخست از دید پاسخ دهندگان به ترتیب عبارت بودند از: جشن نوروز صیادی، مراسم عید فطر، مراسم عید قربان، مراسم عروسی و مولودخوانی. 10 صنایع دستی دارای اولویت نیز به ترتیب بدین شرح بودند: عود سازی سنتی و سپس به ترتیب رودوزی سنتی، لنج سازی، لنج مینیاتوری، صنایع دریایی، جیلبیل سنتی، شلوار سنتی، صنایع غذایی، نقش حنا و برقع سازی. همچنین عمده راهکارهای پیشنهاد شده برای توسعه این قابلیت ها، از سوی پاسخ دهندگان شامل4 بخش صادرات، بازاریابی، آموزش و تبلیغات بود که بیش از همه تبلیغات از سوی پاسخ دهندگان مورد تاکید قرار گرفته بود.