نام پژوهشگر: لیلی جلیلیان

نگارگری کتاب در دوره ی تیموریان
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  لیلی جلیلیان   نعمت احمدی نسب

نگارگری به عنوان یک هنر سابقه ای چندهزار ساله دارد به طوری که این هنر در ایران از زمانی که آغاز شد که نخستین انسان های این مرز و بوم به برداشت های عینی خود از طبیعت شکل دادند و نمونه های آن را بر دیوار غارها و بر سفال های کهن می توان دید و این هنر با بیش از دوازده هزار سال قدمت در هر دوره ای از جمله دوره ی باستان، اسلام و دوره ی مغول و تیموری با به وجود آوردن مکاتب گوناگون هنری که این مکاتب هم بر اساس مرکزیت امپراتوری حاکم یعنی بر اساس حاکمیت حاکم بر کشور در آن دوران می باشد یعنی هر جا که مقر حکومت بود، هنرمندان از گوشه و کنار کشور به میل و اکراه و یا با اجبار به آنجا می آمدند. و به علت حمایت ها و کمک هایی که سلاطین هنردوست هر دوره بخصوص سلاطین تیموری (شاهرخ، بایسنقر و .... ) از این هنر کردند باعث رواج هنر مصورسازی کتب شد و می بینیم که این هنر به دلیل توجه پادشاهان به احیاء هنرها و یا شاید به نقاشی به عنوان عنصری تزیینی جهت به رخ کشیدن عظمت و اقتدارشان مورد توجه قرار گرفت. چنانکه می بینیم دوره ی حکمرانی تیموریان با وجود مکاتب سمرقند و شیراز و بخصوص هرات در ایران عهد رونق هنر نقاشی و مصوری به شمار می آید و عصری است که هنر نقاشی مینیاتور به اوج خود می رسد و در این دوره عوامل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در پیشرفت این هنر نقش داشتند به طوری که دارالسلطنه ی هرات به مرکز مهمی برای این هنر گردید و همین است که مکتب هرات را می توان کامل ترین مکتب مینیاتوری سازی ایرانی دانست به طوری که در این مکتب شاهد مهمترین مقطع مصورسازی کتب هستیم، و کتاب هایی که به زیبایی در این مکتب مصور گردید، و وسیله ای برای تبلیغات و مقاصد سیاسی بوده است. در دوره ی تیموریان به علت حمایت هایی که سلاطین تیموری از نگارگران می کردند می توان به نگارگران برجسته ای چون خلیل نقاش و غیاث الدین و کمال الدین بهزاد اشاره کرد، بهزاد نام آورترین نگارگر و هنرمند بزرگ ایرانی است و آثار زیبایش سهم عظیمی در رونق هنر نگارگری ایرانی دارد و او توانست با تعلیم شاگردان متعدد سنت های قدیم هنری را حفظ کند و توانست در سلک نگارگران خاص سلطان حسین بایقرا درآید.