نام پژوهشگر: زهرا اندوز

اثربخشی فراشناخت درمانی در درمان بیماران مبتلا به وسواس فکری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی 1390
  زهرا اندوز   بهروز دولتشاهی

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی فراشناخت درمانی در درمان بیماران مبتلا به وسواس فکری انجام شد. به همین منظور کاهش علایم، بهبود عملکرد، تغییر متغیرهای میانجی و فرایند تغییر علایم مورد بررسی قرار گرفت. روش: شش بیمار مبتلا به وسواس فکری (سه بیمار زن و سه بیمار مرد) به روش نمونه گیری هدفمند و با توجه به ملاک های ورود به پژوهش انتخاب شدند. تشخیص بیماران براساس مصاحبه بالینی ساختار یافته برای اختلالات محور (scid-i/p) i و توسط روان پزشک صورت گرفت. محتوای اصلی وسواس های فکری بیماران عبارت بود از افکار جنسی، پرخاشگری و کفرگویی. هر شش بیمار در پاسخ به افکار وسواسی از رفتارهای اجباری و آئین مندی های ذهنی استفاده می نمودند. در این پژوهش از طرح تجربی تک موردی با خط پایه چند گانه استفاده شد. بیماران در مرحله خط پایه ( 3 الی 7 هفته) و درمان ( 14 جلسه هفتگی) و دور? پیگیری ( 3 ماهه) پرسشنامه وسواسی – اجباری، (oci-r)، مقیاس وسواسی – اجباری یل – براون (y-bocs)، پرسشنامه افسردگی بک (bdi-ii)، پرسشنامه اضطراب بک (bai)، پرسشنامه باورهای فراشناختی (mcq-30)، پرسشنامه درآمیختگی فکر (tfi)، پرسشنامه کنترل فکر (tcq) و پرسشنامه باورهای وسواسی (obq-44) را طبق جدول زمان بندی تکمیل نمودند. یافته ها: نتایج بدست آمده در دو سطح قابل بررسی بودند. فراشناخت درمانی در کاهش علایم وسواسی – اجباری، شدت افسردگی و شدت اضطراب اثربخش بوده است. فراشناخت درمانی همچنین به تغییرات معناداری در متغیرهای میانجی (باورهای فراشناختی، باورهای درآمیختگی فکر، باورهای وسواسی و راهبردهای کنترل فکر) منجر شده است. نتیجه گیری: وسواس فکری به عنوان یکی از خرده الگوهای نسبتاً شایع ocd و مقاوم به درمان محسوب می شود. به نظر می رسد فراشناخت درمانی با برخورداری از پیشینه پژوهشی قابل توجه در درمان بیماران مبتلا به وسواس فکری اثربخش می باشد و اثرات درمانی در طول دور? پیگیری سه ماهه ماندگارند. کلمات کلیدی: اثر بخشی، فراشناخت درمانی، وسواس فکری