طبیعت منبعی از عوامل دارویی به مدت هزاران سال و از زمان پیدایش بشر بوده است. در حال حاضر در کشورهای در حال توسعه داروهای سنتزی برای درمان بیماران نه تنها گران و کم هستند بلکه همچنین اغلب همراه با تقلب و اثرات جانبی می باشند بنابراین نیاز به گیاهان با ارزش دارویی به شدت افزایش پیدا کرده است. آنتی اکسیدان ها به طور گسترده در غذاها، لوازم آرایشی و بهداشتی برای جلوگیری از فرآیند اکسایش نامطلوب استفاده می شوند. به دلیل سمیت آنتی اکسیدان های صناعی مانند: bht، bha pg و tbhq استفاده از آنتی اکسیدان های طبیعی از سالیان گذشته به طور چشم گیری افزایش پیدا کرده است. گیاهان و چاشنی ها به عنوان منابع بی ضرر آنتی اکسیدان های طبیعی معمول می باشند. به منظور جلوگیری از اکسایش غذاها توسط رادیکال های آزاد آنتی اکسیدان ها با مقادیر بسیار کم به غذاها افزوده می شوند. در دهه های اخیر اسانس ها و عصاره های مختلف گیاهان به دلیل اثرات آنتی اکسیدانی خاصی که داشتند بیشتر مورد توجه بوده اند. در این مطالعه ترکیب های شیمیایی اسانس های جداسازی شده از اندام های هوایی گیاه artemisia fragrans willd و از بخش های گل و میوه گیاه melia azedarach linn بررسی شد و سرانجام با استفاده از دستگاه gc-ms ترکیب های تشکیل دهنده اسانس ها از نظر کیفی و کمی مورد بررسی قرار گرفت. اجزای اصلی اسانس اندام هوایی گیاهa. fragrans ، 8،1-سینئول، کامفور، آلفا-توجون و بتا-توجون بودند. اجزای اصلی اسانس گل آذین گیاه m. azedarach، ترانس-نرولیدول، بای سیکلوجرماکرن و ویردی فلورول بودند در حالی که اسانس میوه شامل: آرومادندرن، بای سیکلوجرماکرن، گلوبولول، اسپاتولنول، آلو-آرومادندرن و بتا-کاریوفیلن به عنوان اجزای اصلی بودند. فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره متانولی گل ها، برگ ها، میوه سبز و رسیده از گیاهm. azedarach و برش های عصاره متانولی اندام هوایی و اسانس از گیاه a. fragrans با استفاده از دو روش dpph (2،2-دی فنیل-1-پیکریل هیدرازیل) و بتاکاروتن-لینولئیک اسید مورد ارزیابی قرار گرفتند. همچنین کل محتویات فنولی موجود در عصاره ها با معرف فولین سیوکالتیو اندازه گیری شد. برش آبی از عصاره متانولی گیاه a. fragrans فعالیت آنتی اکسیدانی خوبی در تست dpph از خود نشان داد در حالی که برش کلروفرمی از عصاره متانولی این گیاه بالاترین فعالیت آنتی اکسیدانی را در تست بتاکاروتن-لینولئیک اسید از خود نشان داد. عصاره متانولی میوه رسیده گیاه m. azedarach پایین ترین فعالیت آنتی اکسیدانی را در تست dpph و فولین سیوکالتیو از خود نشان داد در حالی که عصاره متانولی میوه سبز این گیاه پایین ترین فعالیت آنتی اکسیدانی را در تست بتاکاروتن-لینولئیک اسید از خود نمایان نمود. فعالیت آنتی میکروبی اسانس و برش های به دست آمده از عصاره متانولی از اندام هوایی گیاه a. fragrans و عصاره های متانولی از بخش های مختلف از گیاه m. azedarach در برابر 3 باکتری گرم مثبت، 6 باکتری گرم منفی، یک قارچ و یک مخمر مورد آزمایش قرار گرفت. در این ملاحظه اسانس گیاه a. fragrans فعالیت آنتی میکروبی قابل ملاحظه ای از خود نشان داده در حالی که عصاره ها از هر دو گیاه هیچ گونه فعالیت آنتی میکروبی از خود نشان ندادند.

گیاهان معطر از زمان های قدیم به دلیل خواص دارویی و نگهدارندگی آن ها در برابر فساد و هم چنین برای عطر و طعم دادن به غذا استفاده می شده اند. خواص دارویی گیاهان معطر تا حدودی مربوط به اسانس های گیاهی می باشند. بر این اساس، در این پژوهش بخش های گل و برگ دو گیاه salvia sclarea l. وsalvia reuterana boiss. از خانواده لامیاسه (لابیاته) از منطقه ی رهق کاشان مورد بررسی قرار گرفت. ترکیب های طبیعی تشکیل دهنده ی اسانس این دو گیاه شناسائی و خواص آنتی اکسیدانی و ضدمیکروبی اسانس و عصاره های متانولی گل و برگ این دو گیاه سنجیده شد.اسانس های استخراج شده از بخش های گل و برگ این دو گیاه با روش simultaneous distillation extraction (sde) ، به وسیله دستگاه gc-ms آنالیز شد. در اسانس گل و برگ گیاه s.sclareaبه ترتیب 12 و29 ترکیب مورد شناسائی قرار گرفت. اجزای اصلی تشکیل دهنده اسانس گل شامل جرماکرن-د، بتا-کاریوفیلن و کاریو فیلن اکسید و اجزای اصلی اسانس برگ شامل جرماکرن – د ( 83/20%) ، بتاکاریوفیلن ( 24/17%) و کاریو فیلن اکسید (98/9%) بودند. هم چنین در اسانس گل و برگ گیاه reuterana.s به ترتیب 31و 26 ترکیب شناسائی شد. اجزای اصلی اسانس گل شامل بنزوئیک اسید هگزیل استر و بتا- گورجنون و اجزای اصلی اسانس برگ شامل جرماکرن- د و s8 ,13 - سدران دیول گزارش شدند. فعالیت آنتی کسیدانی اسانس و عصاره های متانولی گل و برگ دو گیاه مورد مطالعه، با استفاده از دو روش dpph و ?-caroten-linoleic acid مورد بررسی قرار گرقتند و با آنتی اکسیدان استانداردbht مقایسه شدند. در روش dpph، عصاره متانولی گل گیاه s.sclarea بیشترین فعالیت آنتی اکسیدانی را با میزان ic50، 97/0±00/73 میکروگرم بر میلی لیتر نشان داد. در روش?-caroten-linoleic acid ، عصاره متانولی برگ گیاه s.sclarea بیشترین ظرفیت آنتی اکسیدانی را با میزان 57/47% در مهار رادیکال به خود اختصاص داد. هم چنین معادل گالیک اسید ترکیب های فنولی موجود در عصاره ها با روش فولین-سیکالتیو تعیین شد و ترکیب های فنولی موجود در عصاره ها در محدوده ی 39/81 و22/116 میکروگرم بر میلی گرم ارزیابی شد. در نهایت فعالیت ضدمیکروبی نمونه های اسانس و عصاره دو گیاه مورد مطالعه برروی 8 باکتری، 1 مخمر و 1 نوع قارچ با دو روش دسیک دیفیوژن و میکرودایلوشن مورد ارزیابی قرار گرفتند. بر اساس نتایج حاصل در بین نمونه های گیاه s.sclarea اسانس گل این گیاه بیشترین اثر و حساسیت را برای متوقف کردن رشد باکتری proteus vulgaris نشان داد. در میان نمونه های گیاه reuterana..s، اثر ضد مخمری اسانس گل این گیاه به خوبی نمایان است که با کمترین غلظت (81/7 میکروگرم بر میلی لیتر) قادر به مهار مخمر candida albicans می باشد.

تبدیل ایمین به آمین، یک واکنش مهم در شیمی سنتزی است. آمین¬ها واحد های ساختاری مهمی در صنایع شیمیایی و دارویی هستند. در سال¬های اخیر، توسعه واکنش¬های آلی در محیط های آبی توجه زیادی را به خود جلب کرده است. استفاده از آب به عنوان حلال در سنتزهای آلی مزیت های زیادی هم از جنبه اقتصادی و هم از جنبه زیست محیطی دارد. پژوهش حاضر با هدف آلکیل¬دار کردن ایمین¬های مختلف با آلکیل هالیدها در محیط آبی صورت گرفت. این واکنش درحضور نقره یدید توده ای و همچنین نانو ذرات نقره یدید به عنوان کاتالیز گر انجام شد. کارایی این واکنش با استفاده از آلدهیدها و آمین¬های مختلف بررسی شد. نکته قابل توجه این که در مقایسه با نقره یدید توده ای، سرعت واکنش به همراه بازده با استفاده از نانو ذرات نقره یدید به عنوان کاتالیزگر افزایش پیدا کرد. علت این امر را می¬توان به پراکندگی زیاد نانو ذرات در حلال دانست به طوری که واکنش¬گرها با عمل نفوذ، به مراکز فعال کاتالیزگری دسترسی پیدا می¬کنند. محصول¬ها با استفاده از طیف بینی¬های رزونانس مغناطیسی هسته¬ی هیدروژن و کربن، زیر قرمز و فرابنفش- مرئی شناسایی شدند. نتایج حاصل، ساختار آمین¬های مورد نظررا تأیید کرد.

آمین ها برای تهیه انواع حلال ها مورد استفاده قرار می گیرند.این گونه مولکول ها به دلیل داشتن جفت الکترون نابیوندی می توانند در واکنش های متعددی شرکت کنند که مهمترین آنها n-آلکیل دار کردن آنها است برای انجام چنین واکنش هایی معمولا از آلکیل هالید و آمین استفاده می شود ولی اشکال عمده این روش ادامه یافتن واکنش تا تشکیل نمک آمونیم نوع چهارم می باشد برای جلوگیری از انجام شدن چنین واکنش های نا خواسته ای معمولا مقدار اضافی از آمین را مورد استفاده قرار می دهند ولی بازده این واکنش ها قابل ملاحظه نیست در این تحقیق با استفاده از نانو کاتالیزگر نقره یدید این واکنش ها با بهره قابل قبولی تهیه شده اند.

. در این پژوهش، یک روش جدید، ساده، ملایم و موثر برای تهیه ی تک ظرف این ترکیب ها با استفاده از کاتالیزگر فریک کلرید تثبیت شده بر روی نانوسیلیکا استفاده شده است. این کاتالیزگر قابل بازیافت، ایمن و دوستدار محیط زیست می باشد. به منظور بررسی فعالیت بالای این کاتالیزگر در این پژوهش، یک مدل مطالعاتی انجام شده است. نتایج نشان داده که فریک کلرید تثبیت شده برروی نانوسیلیکا دارای بالاترین فعالیت می باشد. هم چنین بهینه سازی شرایط ترکیب های نفتوکسازینون و آمیدوآلکیل-2- نفتول، به کمک تغییر دمای واکنش و تغییر حلال مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان داده که، بهترین شرایط، شرایط بدون حلال می باشد. ساختار ترکیب ها ی به دست آمده در هر مرحله توسط نقطه ی ذوب، طیف سنجی ir، h nmr1و c nmr13 مورد بررسی قرار گرفته است

ناجور حلقه ها از جمله ترکیب های بسیار مهم در شیمی آلی محسوب می شوند. کاربرد وسیع این ترکیب ها در زمینه های گوناگون برای رسیدن به اهداف متنوع اهمیت آن ها را دوچندان نموده، در این میان واکنش های چند جزیی شرایط مساعدی را برای دسترسی به این فراورده های ارزشمند فراهم نموده اند. در راستای این هدف، تهیه ی مشتق های گوناگون ترکیب های ناجور حلقه با استفاده از واکنش های چند جزیی تحت شرایط گوناگون بررسی شده است. با توجه به جایگاه ویژه ی ترکیب های ناجور حلقه اکسیژن دار در شیمی مواد طبیعی و دارویی، در گام اول پژوهش مشتق های فوران با استفاده از واکنش سه جزیی آمین نوع دوم، دی الکیل استیلن دی کربوکسیلات و نین هیدرین تهیه شدند. ساختار ویژه ی فوران ها و قابلیت بالای آن ها برای شرکت در واکنش های گوناگون، امکان دست یابی به فراورده های متعدد را میسر می سازد و موجب توسعه ی کاربرد این ترکیب ها در زمینه های گوناگون شیمی، داروسازی و ... می گردد. در گام بعدی از پژوهش، تهیه ی مشتق های دیگری از فوران با استفاده از واکنش سه جزیی مشتق های آمین نوع اول، دی الکیل استیلن دی کربوکسیلات و فنیل گلی اکسال مد نظر بوده است. ناجورحلقه های تیازول نیز به دلیل دارا بودن اتم گوگرد در ساختار خود، کاربرد وسیعی در زمینه ی داروسازی دارا می باشند. در ادامه ی پژوهش با توجه به اهمیت و کاربرد وسیع ترکیب های ناجور حلقه و هم چنین در راستای توسعه ی واکنش های چند جزیی، تهیه ی مشتق های تیازول با استفاده از واکنش های سه جزیی مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله ی آخر از پژوهش، تهیه ی انواع دیگری از مشتق های تیازول با استفاده از واکنش سه جزیی مشتق های آمین نوع اول، کربن دی سولفید و هالو-کتون های گوناگون در حضور کاتالیزگر kiمد نظر بوده است. محصول های به دست آمده با استفاده از داده های ft-ir، 1h nmr، 13c nmr ، mass و آنالیز عنصری (c. h. n) مورد شناسایی قرار گرفتند.

توسعه نانو ذرات درفاز جامد به عنوان کاتالیزور یک موضوع مهم در تهیه ی ترکیب های آلی می باشد. این دسته از کاتالیزورها موثر، کارآمد و ملایم بوده و با روش های ساده به آسانی بازیابی شده و قابل استفاده مجدد در واکنش ها می باشند. با توجه به اهمیت موارد فوق در این پژوهش نانو کاتالیزورهای مختلفی از قبیل نقره یدید، مس یدید، مس اکسید، آهن اکسید، منیزیم اکسید، روی اکسید و کلسیم اکسید تهیه شده و از آن ها در تهیه ترکیب های ناجورحلقه شامل بنزوفوران های 2،3-دو استخلافی، 2-آمینو-4-آریل-3،5-دی سیانو-6-سولفانیل پیریدین ها، 14-آریل-14h-دی بنزوزانتن ها، تتراهیدرو-2،4-دی اکسو-1h-بنزو]1،5[دیازپین-3-ایل-2-متیل پروپاناماید ها و تتراهیدروبنزوپیران ها استفاده شده است.

3و4-دی هیدروپیریمیدین ها به دلیل فعالیت های گسترده ای که در زیست شناختی و داروشناختی دارند، دارای کاربرد منحصر به فردی در شیمی دارویی هستند. این ترکیب ها اولین بار توسط بیجینلی سنتز شدند. وی به طور کلاسیک این واکنش را از طریق تراکم سه جزئی با کاتالیزگر اسیدی در شرایط بازروانی با حلال اتانول انجام داد. وجود پژوهش های زیادی در زمینه تغییر کاتالیزگر واکنش در سال های اخیر در واکنش بیجینلی انجام گرفته است. اگرچه اکثر این روش ها شامل زمان بلند واکنش، شرایط اسیدی محیط و دمای بالا می باشد. اخیراsio2 های متخلخل به دلیل ویژگی هائی از جمله: مساحت سطح زیاد، کانال های منظم، پایداری گرمایی بالا و اندازه منافذ آن را از خود در نوع جدیدی از کاتالیزگرهای اسید جامد نشان داده اند. ابعاد نانو این ترکیب ها در ترکیب با اسید ها ویژگی های بارزتری از خود نشان می دهند. از این رو اخیرا اسیدهای ناهمگن جامد مستقر شده بر روی سیلیکا کابردهای مهمی در زندگی پیدا کرده اند. در این پژوهش، تصمیم بر آن شد تا قلع دی کلراید تثبیت شده بر روی نانو سیلیکا به عنوان یک کاتالیزگر ناهمگن جدید در تهیه ی ترکیب های 3و4-دی هیدروپیریمیدین ها-2(h) اون/تیون استفاده شود. این واکنش طی یک سنتز تک ظرف و در شرایط ملایم با خالص سازی ساده و بازده عالی با آلدهید های آروماتیک انجام می شود. علاوه بر این کاتالیزگر واکنش بدون کاهش فعالیت آن قابلیت استفاده مجدد دارد. نانو کاتالیزگر با روش های sem، xrd وedax مورد بررسی قرار گرفت. همچنین ساختار ترکیب های تهیه شده با طیف بینی ir، 1h nmr و13c nmr مورد شناسایی قرار گرفته است.

در سال های اخیر پژوهش برای روش های موثر که منجر به تولید ملکول های پیچیده و متنوع از مواد ساده و در دسترس می شود، توجه شیمیدان های آلی را به خود جلب کرده است. در این میان استفاده از واکنش های چندجزیی انجام شده به وسیله ی فلز روشی مناسب برای تهیه ی ملکول های پیچیده از جمله مشتق های تتراهیدروپیریدین می باشد. از طرف دیگر برای بسیاری از ترکیب های ساخته شده و طبیعی که حاوی ساختار تتراهیدروپیریدین هستند ویژگی های دارویی جالبی از جمله ضد فشار خون، ضد باکتری، ضد تشنج و آرام بخش گزارش شده است. هم چنین یکی دیگر از جنبه های مهم در زمینه ی داروسازی، تهیه ی فضاگزین ترکیب ها است؛ زیرا انانتیومرها یا دیاسترومرهای متفاوت یک ملکول اغلب فعالیت های زیست شناختی متفاوتی دارند. امروزه نانومواد به عنوان کاتالیزگر در بسیاری از واکنش های آلی استفاده می شوند؛ چون به طور معمول بازده ساخته های شیمیایی را به خاطر اندازه ی کوچک و نسبت سطح به حجم شان افزایش می دهند. به علاوه با انتقال مواد به اندازه های نانو، شکل آن ها می تواند تغییر کند و این می تواند در رفتار کاتالیزگری موثر باشد.در این پژوهش روش نوینی برای تهیه ی کنترل شده ی ایزومرهای فضایی مشتق های تتراهیدروپیریدین با تغییر شکل نانو مس یدید به عنوان کاتالیزگر مورد بررسی قرار گرفت. مشاهده شد که محصول هایی با نسبت آنتی و سین متفاوت با تغییر شکل نانو مس یدید از مثلثی به صفحه ای و کره ای ایجاد شد. این روش یک واکنش پنج جزیی فضاگزین بین دو مول آمین، دو مول آلدهید و یک مول بتا-کتو استر را بدون استفاده از کاتالیزگر کایرال در دماهای متفاوت شرح می دهد. قابل توجه است که این کاتالیزگرها می توانند بازیافت شده و برای چندین بار بدون کاهش قابل توجه در فعالیت شان مورد استفاده قرار بگیرند.

چکیده: هیدروژن سولفید گازی آتش زا، بی رنگ و بسیار سمی است که می توان آن را توسط استشمام بوی تخم مرغ فاسد در محیط پخش گاز شناسایی کرد. در این پژوهش حذف گاز هیدروژن سولفید از جریان گاز طبیعی، توسط نانو جاذب های اکسید گرافن احیاء شده و نانولوله کربنی شامل گروه های عاملی آمیدی و کربوکسیل مطالعه شده است. اکسید گرافن و نانولوله کربنی توسط نرمال پروپیل آمین و آلیل آمین، آمیدی شدند و به عنوان جاذب در فرآیند جذب گاز هیدروژن سولفید مورد استفاده قرار گرفتند. مواد سنتز شده توسط دستگاه های تیتراسیون پتانسیومتری، میکروسکوپ الکترونی روبشی، میکروسکوپ الکترونی عبوری، طیف سنجی مادون قرمز، طیف سنجی رامان و پراش اشعه ایکس مورد شناسایی قرار گرفتند. شرایط عملیاتی جذب گاز، شامل 6% مولی از گاز هیدروژن سولفید و سرعت حجمی 3000 ساعت/1 می باشد. غلظت گاز هیدروژن سولفید جذب شده در یک ساعت اولیه از فرآیند جذب گاز، توسط اکسید گرافن احیاء شده شامل گروه عاملی آمیدی(آلیل آمین)، اکسید گرافن احیاء شده شامل گروه عاملی آمیدی (نرمال پروپیل آمین)، اکسید گرافن، نانولوله کربنی چند دیواره شامل گروه عاملی کربوکسیل و نانو لوله کربنی چند دیواره شامل گروه عاملی آمیدی(نرمال پروپیل آمین) به ترتیب 59710، 59650، 59600، 59500، 59590 میلی گرم بر لیتر بوده است. کلید واژه: گاز هیدروژن سولفید، اکسید گرافن، نانولوله کربنی چند دیواره، جذب سطحی

این پایان نامه در دو بخش انجام پذیرفت: در بخش اول، هدف تهیه ی حس گرهای پروتیینی بر پایه ی مشتق های کالیکس[4]آرن گوگرددار پوشش داده شده بر روی نانوذرات تیتانیوم دی اکسید است. به این منظور ابتدا دو ترکیب 5،11،17،23-تتراترشیوبوتیل-25،26،27،28-تتراهیدروکسی-2،8،14،20-تترا-تیوکالیکس[4]آرن و 5،11،17،23-تتراترشیوبوتیل-25،26،27،28-تتراکیس(هیدروکسی-کربونیل متوکسی)-2،8،14،20-تتراتیوکالیکس[4]آرن برای بررسی چگونگی برهم کنش با سطح پروتیین تهیه شدند. برای بررسی چگونگی برهم کنش میان این ترکیب ها با سطح پروتیین ها از روش طیف سنجی فلورسانس مولکولی استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان می دهند که این سیستم قابلیت تشخیص پروتیین های بازی با ph نقطه ی ایزوالکتریک بزرگ تر از 7 مانند لیزوزیم را دارد. در بخش دوم، هدف استفاده از مشتق های کالیکس[4]آرن گوگرددار به عنوان لیگاند برای شناسایی و جداسازی انتخابی cd112 از in111 در حلال های آب و استونیتریل است. اندازه گیری ثابت تشکیل این یون ها با لیگاندهای مشتق شده از کالیکس[4]آرن گوگرددار در حلال های آب و استونیتریل و در دمای °c25 با استفاده از طیف سنجی فرابنفش-مریی نشان داد که لیگاند 5،11،17،23-تتراترشیوبوتیل-25،26،27،28-تترا هیدروکسی-2،8،14،20-تتراتیوکالیکس[4]آرن قادر است به طور انتخابی با نسبت استوکیومتری مشخص و با ثابت تشکیل بالا با یون کادمیوم کمپلکس پایدارتری را نسبت به یون ایندیوم ایجاد کند.

گروه کربونیل، یکی از مهمترین گروه های عاملی فعال در شیمی آلی می باشد. محافظت ترکیبات کربونیلی به صورت استال ها و کتال های مربوطه از اهمیت ویژه ای در سنتزهای چند مرحله ای فرآورده های خنثی برخورداراست. در این زمینه محافظت آلدهیدهاو کتال ها، در شرایط خنثی، غیر اسیدی و غیر آبی، علاقه بسیاری از شیمیدان ها را به خود جلب کرده است. در سال های اخیر چندین گروه پژوهشی روش های جدیدی برای محافظت این ترکیب ها گزارش نموده اند. و معرف های فراوانی بدین منظور گزارش شده است. اما شرایط انجام این واکنش چندان ساده نیست. ما تصمیم گرفتیم با به کارگیری یک سیستم جدید، روشی را ارایه دهیم که ضمن تمیز بودن، جداسازی محصول نیز به سادگی انجام گیرد. از آنجایی که سیستم های ناهمگن دارای محاسنی از جمله ملایم بودن و سادگی روش آزمایشگاهی بوده و ضایعات شیمیایی کمتری نسبت به واکنش های فاز مایع دارند. در این تحقیق روشی ساده، ارزان و مناسب برای محافظت آلدهیدها و تبدیل آن ها به استال های حلقوی مربوطه تحت شرایط ملایم و ناهمگن گزارش شده است.

فن آوری های کاتالیتیکی نقش مهمی را در گسترش اقتصاد صنعت شیمیایی در قرن بیستم ایفا می کنند. امروزه فرایندهایی که به صورت هیدروژن کاتالیز می شوند به عنوان روش های عملی و تجربی ساده، فوایدی زیادی نظیر شرایط واکنش ملایم و اتلاف پایین دارند. یکی از این فرآیندها واکنش نیتروزدار کردن برای تولید n- نیتروز آمین هاست که توجه قابل ملاحظه ای را در سال های اخیر به خاطر خواص سرطان زایی شدید خود جلب کرده اند. در این راستا واکنش نیتروزدار کردن آمین های نوع دوم مختلف مورد بررسی فرار گرفته است. در گام نخست از واکنش سیلیکاژل با تیونیل کلراید، سیلیکاکلرید به دست آمد، سپس اسید فسفریک با سیلیکا کلرید برای تولید سیلیکا فسفریک اسید وارد واکنش شده به طوری که اسید فسفریک روی سطح سیلیکا کلرید از طریق یک پیوند کووالانسی تثبیت شد. در این پژوهش مخلوطی از سیلیکا فسفریک اسید و سدیم نیتریت در حضور sio2 مرطوب به عنوان معرف نیتروژه کننده ی موثر برار نیتروزدار کردن آمین های نوع دوم به مشتقات نیتروز مربوط تحت شرایط ملایم هتروژن با راندمان های عالی استفاده شد.

از آن جا که مشتق های پیرازولوفتال آزین ها و ایندازولوفتال آزین ها در تهیه بسیاری از داروها مورد مصرف قرار می- گیرند، توجه به روش های جدید برای تهیه این مواد امری ضروری است. هم چنین تهیه این مشتق ها در شرایط بدون حلال و با کاتالیزگرهای ارزان قیمت، از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه است.

پیرانوپیرازول ها و 2-پیریدون ها ترکیب های ناجورحلقه ای هستند که دارای خواص دارویی و زیست شناختی فراوانی هستند. پیرانو]2،3-[cپیرازول ها دارای خواص ضدباکتری، ضدقارچ، گشادکننده عروق، ضدسرطان، ضددرد، ضدتورم و بازدارنده ی1 chk می باشند. 2-پیریدون ها به عنوان ضدباکتری، ضدقارچ و ضدتومور به کار می روند. بدون شک تهیه ی پیرانوپیرازول ها از میان واکنش های چندجزئی به دلیل بازده بالا، اقتصاد اتمی بالا، سادگی روش و سازگاری با محیط زیست توجه زیادی را به خود جلب کرده است. 6-آمینو-پیرانو]2،3-[cپیرازول ها نخستین بار به وسیله 3-متیل-5-پیرازولون با تتراسیانو اتیلن تهیه شدند. 2،4-دی هیدروپیرانو]2،3-[cپیرازولو-5-کربونیتریل ها به وسیله کاتالیزگرهای گاما آلومینا، پیپیریدین، ایمیدازول، گلیسین تهیه شده اند. نانوذرات مختلفی در بسیاری از واکنش-های آلی به عنوان کاتالیزگر موثر به کار می روند. در این پژوهش به وسیله نانوذرات زیرکونیوم پیروفسفات در واکنش چهارجزئی هیدرازین هیدرات، آلدهیدهای آروماتیک، مالونونیتریل و اتیل استواستات و اتیل سیانواستات، تهیه ی بهینه 6-آمینو 4-آریل-3-متیل-2،4-دی هیدروپیرانو]2،3-[cپیرازول 5- کربونیتریل و n-آمینو3،5-دی سیانو4-فنیل 2-پیریدون مورد بررسی قرار گرفته اند.

رنگ های آلی بر پایه ی تری آریل آمین کاربردهای وسیعی در زمینه های مختلف دارند. در سال های اخیر این ترکیب¬ها به طور گسترده در سلول های خورشیدی حساس شده با رنگینه، که یکی از انواع سلول های خورشیدی نانوساختار است، به کار گرفته شده است. یک روش معمول برای طراحی رنگ های مورد استفاده در این سلول ها دارا بودن سه بخش الکترون دهنده، زنجیره ی پیوندهای مزدوج و بخش الکترون کشنده می¬باشد. بنابراین، سنتز این ترکیب¬ها نیازمند چندین مرحله سنتز متوالی می باشد. در این پژوهش، یک مسیر سنتزی شامل سه مرحله برای تهیه ی این رنگ ها به کار برده شد. ترکیب پایه تری آریل آمین که به عنوان بخش الکترون دهنده عمل می کند، تحت شرایط واکنش اولمان تهیه می شود. از محدودیت های این واکنش بازده کم و زمان بسیار طولانی برای انجام آن می باشد. در این پژوهش با استفاده از کاتالیزگر نانوذرات مس یدید محصول تری آریل آمین با بازده بالا و در زمان کم تولید گردید. مرحله ی دوم شامل اضافه نمودن گروه تیوفن به تری آریل آمین برای افزایش مزدوج شدگی می باشد و در مرحله ی نهایی گروه سیانو اکریلیک اسید به منظور ایجاد بخش الکترون کشنده به ساختار ترکیب اضافه می گردد. طیف فرابنفش- مرئی ترکیب های رنگی نهایی مشخص می کند که این ترکیب ها دارای جذب در ناحیه ی موردنیاز سلول های خورشیدی حساس شده با رنگینه (nm 700-400) می باشند. ساختار نانوکاتالیزگر با روش sem بررسی گردید و ساختارهای تهیه شده نیز با روش های طیف بینی ir، 1h nmr و 13c nmr مورد شناسایی قرار گرفت.

مشتق¬های h4- پیران چند استخلافی برای شیمیدان¬های سنتزی با توجه به فعالیت-های زیست¬شناختی و دارویی خود مهم می¬باشد. این ترکیب¬ها به¬عنوان داروهای ضدانعقاد، ضدسرطان و در درمان ایدز و گرفتگی عضلانی و غیره استفاده می¬شوند. در سال 1881 هانش یک فرآیند را برای سنتز 1،4 دی¬هیدروپیریدین مورد استفاده قرار داد. 1،4 دی-هیدروپیریدین دارای انواع فعالیت¬های زیست¬شناختی هم¬چون گشادکننده¬ی عروق، ضدتومور، ضددیابت، ضدسل و مسدود کننده کانال کلسیم می¬باشد. در سال¬های اخیر پژوهش¬های زیادی در زمینه بررسی اثرات کاتالیزگرها در این واکنش¬ها انجام گرفته است. به-تازگی tio2های متخلخل به¬دلیل ویژگی¬هایی از جمله: مساحت سطح زیاد، کانال¬های منظم، پایداری بالا، غیرسمی و ارزان بودن، طبیعت زیست¬شناختی بی¬خطر، آن¬ها را برای کاربرد¬های مختلف مناسب ساخته است. در این پژوهش، زیرکونیوم اکسی¬کلراید مستقر شده بر روی نانو تیتانیوم به¬عنوان یک کاتالیزگر ناهمگن جدید و کارآمد برای تهیه¬ی تک¬ظرف h4- پیران¬های تزیینی در واکنش تراکم سه¬جزیی بین آلدهید، مالونونیتریل یا اتیل سیانواستات و اتیل استواستات بررسی شد. هم¬چنین تهیه¬ی 1،4- دی¬هیدروپیریدین با استفاده از آلدهیدها، اتیل استواستات و آمونیوم استات به¬عنوان معرف بررسی گردید. از ویژگی¬های جالب این فرآیند شرایط ملایم واکنش، استفاده¬ی مجدد از کاتالیزگر، زمان کوتاه واکنش، خالص¬سازی آسان و بهره بالا است.

در میان ناجورحلقه های گوناگون، ناجورحلقه هایی شامل فوران و دی هیدروپیریدین به دلیل فعالیت های زیستشناختی و دارویی توجه زیادی را به خود جلب کرده اند. مشتقهای فوران دارای فعالیت های دارویی همچون ضدمیکروب، ضدتشنج، ضدقارچ، و ضدسرطان می باشند. بنابراین روشهای ساده برای تهی هی این مشتق ها دارای اهمیت ویژهای می باشد. واکنشهای چندجزیی ابزاری قدرتمند برای تهی هی ناجورحلقه های با ساختار پیچیده فراهم می آورند. تراکم چهارجزیی آلدهیدهای آروماتیک، آنیلین، مالونونیتریل یا اتیل سیانواستات و دی آلکیل- استیلن دی کربوکسیلات، مشتق های دی هیدروپیریدین را تولید می کنند. همچنین تراکم سه- - جزیی دی آلکیل استیلن دی کربوکسیلات، آنیلین و آلدهیدهای گوناگون مشتق های 2- (h5)- اون فوران ها را تولید می کنند. در این پژوهش یک واکنش چهارجزیی موثر با استفاده از نانوذرات قلع مونوکسید در دمای اتاق برای تهی هی مشتق های فوران های 2-(h5)-اون دارای و مشتقهای دی هیدروپیریدین ها ارائه می شود. از مزایای این روش به کاهش زمان واکنش، افزایش بهره ی واکنش، سادگی روش، جداسازی آسان و به- کارگیری موثر از کاتالیزگر واکنش میتوان اشاره کرد. در میان نانوکاتالیزگرهای گوناگون، استفاده از نانوذرات قلع مونوکسید به دلیل ویژگی های منحصربه فرد توجه بسیاری را به خود جلب کرده است . این کاتالیزگر میتواند بازیافت شود و چندین بار در واکنش بدون کاهش فعالیت استفاده شود.

پیرانوپیرازول ها ترکیب های ناجورحلقه ای هستند که دارای خواص دارویی و زیست شناختی فراوانی هستند. پیرانو]2،3-[cپیرازول ها دارای خواص ضدباکتری، ضدقارچ، گشادکننده عروق، ضدسرطان، ضددرد، ضدتورم و بازدارنده ی1 chk می باشند. بدون شک تهیه ی پیرانوپیرازول ها از میان واکنش های چندجزئی به دلیل بازده بالا، اقتصاد اتمی بالا، سادگی روش و سازگاری با محیط زیست توجه زیادی را به خود جلب کرده است. 2،4-دی-هیدروپیرانو]2،3-[cپیرازولو-5-کربونیتریل ها به وسیله کاتالیزگرهای گاما آلومینا، پی پیریدین، ایمیدازول و گلیسین تهیه شده اند. در این پژوهش به وسیله نانوذرات سریم اکسید در واکنش چهارجزئی هیدرازین هیدرات، آلدهیدهای آروماتیک، مالونونیتریل و دی متیل استیلن دی کربوکسیلات، تهیه ی بهینه ی متیل 6-آمینو-5-سیانو-4-آریل-2،4-دی هیدروپیرانو]2،3-[cپیرازول-3-کربوکسیلات ها مورد بررسی قرار گرفته اند. از مزایای این روش به کاهش زمان واکنش، افزایش بهره ی واکنش، سادگی روش، جداسازی آسان و به کارگیری موثر از کاتالیزگر واکنش می توان اشاره کرد. در میان نانوکاتالیزگرهای گوناگون، استفاده از نانوذرات ceo2 به دلیل ویژگی های منحصر به فرد توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. این کاتالیزگر می-تواند بازیافت شود و چندین بار در واکنش بدون کاهش فعالیت استفاده شود.

در این پژوهش تلاش گردید ناجور حلقه¬های اکسیژن¬دار و نیتروژن¬دار با پایه¬ی فولرن در واکنش¬های متنوعی شامل واکنش حلقه¬زایی فولرن با انواعی از حدواسط¬های فعال مانند نیتریل ایمین¬ها، نیتریل¬اکسید¬ها و آزومتین ایلید¬ها تحت شرایط نوین تهیه شود. در مرحله اول برای تهیه¬ی ناجورحلقه¬های فولروپیرازولین/ فولروایزوکسازولین، واکنش تک¬ظرف فولرن، دی¬استوکسی بنزن و مشتق¬های آریل¬هیدرازون/ اکسیم مورد بررسی قرار گرفت. این واکنش¬ها تحت شرایط حرارتی، امواج ریزموج، امواج فراصوت و تحت سایش بدون حلال مورد بررسی قرار گرفته؛ و در نهایت با مقایسه این روش¬های آزمایشگاهی در تهیه¬ی ترکیب¬های فوق، مزایا و معایب آن¬ها بیان گردید. در مرحله¬ی بعد برای تهیه¬ی مشتق¬های ناجورحلقه¬ی فولروپیرولیدین، واکنش فولرن، دی بنزیل¬آمین و مشتق¬های آلدهید تحت شرایط بازروانی و هم¬چنین تحت امواج ریزموج و بدون حلال مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله پایانی، به¬منظور تهیه¬ی فضاگزین مشتق¬های فولروپیرولیدین با پایه¬ی پرولین، ابتدا نانو¬کاتالیزگر کایرال مغناطیسی fe3o4@sio2-proline تهیه گردید. ساختار این نانو¬کاتالیزگر توسط روش¬های طیف¬سنجی eds، ft-ir، xrd, sem و vsm تعیین شد. سپس این کاتالیزگر برای تهیه¬ی فضاگزین مشتق¬های فولروپیرولیدین با پایه¬ی پرولین مورد استفاده قرار گرفت. سایر مشتق¬های ناجورحلقه با پایه فولرن در این پژوهش با استفاده از روش های طیف¬سنجی شامل ft-ir, 1h nmr, 13c nmr و ms مورد شناسایی قرار گرفتند. ساختار¬های کایرال مشتق¬های فولروپیرولیدین با پایه¬ی پرولین توسط روش¬های محاسباتی گوسین و هایپرکم مورد بررسی قرار گرفتند. در نهایت با مقایسه¬ی سطوح انرژی این ترکیب¬ها، پایدارترین ایزومر فضایی هر ترکیب مشخص و تعیین ساختار گردید.

چکیده ندارد.

بنابراین در این پایان نامه اسید جامد جایگزین اسید مایع شده است زیرا اسیدهای جامد دوستدار محیط و منشوری به سمت شیمی سبز است. بدین ترتیب اسید جامد "نانو سیلیکا سولفوریک اسید" سنتز شد و شناسایی آن با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی(sem)، صورت گرفت. سپس رنگ های دی آزو بر پایه 1- و 2- نفتول با استفاده از اسید جامد مورد اشاره، با راندمان بالا تهیه و زمان واکنش نسبت به روش معمول، بسیار کوتاه تر شد. برای شناسایی محصول ها از روش های طیف نگاریft-ir, 1h nmr و uv-vis استفاده گردید. شایان ذکر است که با توجه به طیف نگاری های انجام شده، توتومری انامینونی در محصول های بر پایه ی 2- نفتول و موقعیت 2، 1- نفتول دیده شد که در اثر این توتومری، در طیف های 1h nmr در ناحیه ی ? = 15.52-17.10 ، nh توتومری به طور ویژه ای ظاهر شد.

اسیدهای جامد کاتالیزگرهایی هستند که به طور اساس در صنایع از جمله پتروشیمی، پالایشگاه ها و صنایع شیمیایی می تواند مورد استفاده قرار گیرند. آن ها در تولید بیشتراز 108×1تن متریک محصول در سال استفاده می شوند.از سال 1940 گرایشی کلی برای جایگزینی اسید های مایع توسط اسید های جامد تا حد امکان وجود داشته است که فواید آشکاری را در بر دارد.کاتالیزگرهای اسیدی جامد به عنوان مواد عاملی مهم برای پالایشگاه نفت به طور مثال فرایند های شکست و برای تولید مواد شیمیایی به کار گرفته می شوند. در حال حاضر در حدود 180 فرایند صنعتی با استفاده از اسید های جامد در حال اجرا هستند.محافظت کردن و محافظت زدایی گزینشی گروه های کربونیل یکی از مراحل مهم در شیمی آلی پیشرفته می باشد.از آن جایی که اسیلال ها واحد های ساختاری پایدار و مهمی در واکنش های دیلز آلدر می باشد و همچنین به علت پایداری ویژه آن ها تحت شرایط خنثی، بازی ملایم و محلول های اسیدی، بسیار مورد توجه می باشد. تا کنون روش های گوناگون برای تهیه این ترکیب ها به کار برده شده است.از آن جایی که آسیلال ها حدّ واسط های مهم سنتزی می باشند و موارد استفاده ی زیادی دارند. در این پژوهش هدف بر آن است که روشی در نظر گرفته شود که از نظر شرایط انجام واکنش آسان و ملایم باشد. روش هایی که بدون حلال انجام می گیرد از نظر خالص سازی محصول واکنش بسیار مناسب می باشند و بازده بالایی دارند. استفاده از شرایط ناهمگن برای کنترل آلودگی محیط است. این فرآیندها برای بهبود راندمان محصول و عدم اتلاف شدید مواد و محصولات جانبی سمّی که در طی واکنش تشکیل می شوند گسترش پیدا کرده اند.بدین منظور ابتدا بستر رزین سیلیکا فسفریک اسید در اندازه نانو ساخته شده ، آسیلال های گوناگون ابتدا تهیه و در مرحله بعد محافظت زدایی می شوند.امروزه فن آوری های کاتالیزگری نقش مهمّی را در گسترش اقتصاد صنعت شیمیایی ایفا می کنند و فرایندهایی که به صورت ناهمگن کاتالیز می شوند به عنوان روش های عملی و تجربی ساده، فواید زیادی نظیر شرایط واکنش ملایم و اتلاف شیمیایی پایین دارند. آسیلال ها یکی از مهمترین گروه های موثر محافظت کننده ی کربونیل می باشند و به علّت پایداری آن ها در شرایط خنثی، بازی ملایم و محلول های اسیدی به عنوان حد واسط های مهمی در سنتزهای چند مرحله ای به کار می روند.همچنین واحدهای ساختاری مهمی برای سنتز 1ـ استوکسی دی اِن ها در واکنش دیلز آلدر می باشند، به علاوه عاملیت آسیلال به وسیله ی واکنش با هسته دوست های مناسب به گروه های عاملی دیگر تبدیل می شوند.آسیلال ها به عنوان واکنشگرهای برقرار کننده ی اتصالات عرضی سلولز در کتان به کار برده شده اند. اهمیت این روش ایجاد یک شرایط ملایم برای تهیه آسیلال ها با بازده بالا در حضور رزین سیلیکا فسفریک اسید در اندازه نانو و در نهایت محافظت زدایی آسیلال ها تحت شرایط ذکر شده می باشد.

واکنش حلقه زایی تراکمی روش جذابی برای سنتز ترکیبات هتروسیکل است. مشتقات ایندازول دسته ای از ترکیبات هتروسیکل هستند که به علت خواص دارویی زیاد آن از قبیل ضد التهاب، ضد افسردگی، ضد تومور ، ضد ویروس و همچنین مسکن مورد توجه خاصی قرار گرفتهاند. به همین منظور روشهای زیادی برای سنتز این دسته از ترکیبات ارائه شده است. در این پژوهش ابتدا چالکون های مختلف از واکنش تراکمی بین مشتق های بنز آلدهید واستوفنون در حضور سدیم هیدروکسید وحلال اتانول تهیه شده اند، همچنین بهینه سازی شرایط تهیه این ترکیب ها به کمک تغییر دمای واکنش مورد بررسی قرار گرفته است. سپس در دمای [bmim]br مشتق های چالکون به همراه اتیل استواستات در حضور مایع یونی محیط و در یک دوره زمانی مشخص توسط همزن مغناطیسی هم زده شد. در این روش مایع به عنوان کاتالیزور و حلال عمل کرده و نقش موثری در واکنش انولاسیون [bmim]br یونی رابینسون ایفا میکند. مزیت این روش نسبت به روشهای قبل این است که واکنش در زمان کوتاه تر انجام شده و بازده محصولات بیشتر میباشد. به منظور تهیه مشتق های ایندازول، مشتقات سیکلو هگزنون به همراه هیدرازین هیدرات یا فنیل هیدرازین در حضور مایع یونی 3 ساعت تحت عمل بازروانی قرار می / در دمای 90 درجه سانتیگراد و به مدت 5 [bmim]br به عنوان کاتالیزور و حلال ایفا کننده نقش است. ساختار ترکیب [bmim]br گیرد. مایع یونی 13 مورد بررسی c nmr 1 و h nmr ،ir ، های بدست آمده در هر مرحله توسط نقطه ذوب قرار گرفت. مزیت این روش نسبت به دیگر روشها کوتاه شدن زمان واکنش و افزایش بازده محصول میباشد.

مواد نانو ساختار به علت ویژگی های فیزیکی و شیمیایی منحصر به فردشان، در سال های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته اند. روش های تهیه ی این مواد اثر قابل توجهی بر اندازه، شکل و ساختار آن ها ایجاد می کند که در نهایت تعیین کننده ی ویژگی های این مواد می باشند. به عنوان نمونه، با افزایش نسبی سطح به حجم کسر زیادی از اتم ها در فرایند کاتالیزگری در دسترس می باشند. با توجه به اینکه سنتز برخی از رنگ های آزو بر پایه 1- نفتول و 2- نفتول نیازمند شرایط ویژه از قبیل دمای پایین و یا استفاده از اسیدهای مایع و حتی در برخی موارد فشارهای بالا می باشد. فرایندهای همراه با اسیدهای مایع با مشکلاتی از قبیل: سمیت بالا، خوردگی و استفاده از مقدار زیاد کاتالیزگر و مشکلات جداسازی و بازیابی همراه می باشد. بنابراین در این جا اسید جامد جایگزین اسید مایع شده است زیرا اسیدهای جامد دوستدار محیط و منشوری به سمت شیمی سبز است و این فرایند در دمای محیط و شرایط بدون حلال انجام گرفت. بدین ترتیب اسید جامد "نانو سیلیکا فسفریک اسید" سنتز شد و شناسایی آن با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی(sem)، صورت گرفت. سپس رنگ های دی آزو بر پایه 1- و 2- نفتول با استفاده از اسید جامد مورد اشاره، در دمای محیط و شرایط بدون حلال با راندمان بالا تهیه شد و زمان واکنش نسبت به روش معمول، بسیار کوتاه تر شد. برای شناسایی محصول ها از روش های طیف نگاری ft-ir, 13c nmr ,1h nmr و uv-vis استفاده گردید.