این پژوهش در پی آن است که به مقایسه تأثیر روش های یادگیری مشارکتی و سخنرانی بر پیشرفت تحصیلی در درس حرفه و فن و تفکر خلاق دانش آموزان سال سوم راهنمایی، بپردازد. بررسی تأثیر درس حرفه و فن بر افزایش تفکر خلاق و مقایسه دانش آموزان قوی، متوسط و ضعیف در پیشرفت تحصیلی درس حرفه و فن از نظر تغییر در اثر مداخله در تفکر خلاق از اهداف دیگر این پژوهش است. روش این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی است. جامعه آماری شامل دانش آموزان دختر سال سوم راهنمایی ناحیه دو شهر یزد در سال تحصیلی 90-1389هستند که تعداد آن ها 2674 نفر است. از میان آن ها، 90 نفر در قالب دو گروه به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. گروه آزمایش به مدت 9 ماه به شیوه مشارکتی و گروه کنترل به شیوه سخنرانی آموزش دیدند. داده های حاصل از پیش آزمون و پس آزمون پیشرفت تحصیلی و پرسشنامه تفکر خلاق تورنس با آزمون t مستقل و تحلیل واریانس مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج آزمون t مستقل بین اختلاف پیش آزمون و پس آزمون پیشرفت تحصیلی و تفکر خلاق نشان می دهد که گروه مشارکتی از نظر پیشرفت تحصیلی و تفکر خلاق در سطح 05/0 p< دارای تفاوت مثبت و معنادار با گروه سخنرانی است، نتایج تحلیل واریانس دو راهه نشان می دهد که دانش آموزان قوی، متوسط و ضعیف در پیشرفت تحصیلی از نظر تغییر در اثر مداخله، در تفکر خلاق متفاوتند. همچنین آزمون tزوجی بین پیش آزمون و پس آزمون تفکر خلاق نشان می دهد که درس حرفه و فن باعث افزایش تفکر خلاق در دانش آموزان می گردد.