نام پژوهشگر: الهام ساجدیان

بررسی زمین شیمیایی، کانی شناسی و منشا کانسار سرب و روی دره زنجیر یزد
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده علوم پایه 1390
  الهام ساجدیان   فرید مر

معدن سرب و روی دره زنجیر در ?? کیلومتری جنوب غرب یزد، قرار دارد. این محدوده بین طولهای جغرافیایی ???- ?? و ??- ??? و عرض های جغرافیایی?? ? -?? و ?? ? - ?? واقع شده است. کانی سازی سرب و روی عمدتاً کربناتی بطور عمده بصورت کربنات سرب و روی )سروزیت و اسمیت زونیت (وسولفات روی(آنگلازیت)و کا لامین)همی مورفیت ( همراه با سولفیدهای سرب و روی )گالن و اسفالریت( و سولفید آهن(پیریت) است که بصورت رگچه های نازک قطع کننده و یا پرکننده حفرات در سنگ میزان دولومیتی قرار گرفته اند. گسل تراستی دره زنجیر با توجه به شرایط زمین ساختی، کنترل کننده کانی سازی می باشد. فرایندهای جانشینی به فراوانی در کانسنگ دولومیتی مشاهده می گردد. طبق مطالعات زمین شیمیایی بخش اعظم دولومیت ها ی تشکیل دهنده سازند تفت از نوع استویکیومتریک است. به علاوه، جهت حرکت سیال در طول دیاژنز از فاصله دور به سمت کان توده بوده است. همچنین، سنگ های آهکی و دولومیتی سازند تفت در یک سامانه دیاژنزی نیمه بسته شکل گرفته اند. بر اساس مطالعات میانبار های سیال، کان سنگ ها نتیجه سیالاتی گرمابی سرشار از nacl-mgcl2-fecl2-h2o می باشند و درجه شوری سیالات کانه زا، از 86/7تا 72/24 wt.% nacl متغیر است و دمای همگن شدگی ، از 80 تا 187 درجه سانتی گراد بدست آمده است. همچنین، در حین کانه زایی کاهش فشار و محیط باز ناشی از عملکرد گسل دره زنجیر، باعث رخداد پدیده جوشش و ازدست رفتن فاز بخار و در نتیجه افزایش شوری و چگالی سیال شده است. باور بر این است که پدیده آمیختگی سیالات نیز در شکل گیری این ذخیره دخالت داشته است. کانسار حداکثر تا عمق 80 متری در زیر سطح زمین کشیده شده است. بر اساس مطالعات ایزوتوپی، دیاژنز جوی و دیاژنز منطقه هوازده بر دولومیت های سازند تفت تاثیر گذاشته است. این دولومیت ها در محیط های دیاژنزی کم عمق تا عمیق یعنی در دو مرحله دیاژنزی اولیه وتاخیری تشکیل شده اند. کربنات های آب شیرین و دیگر سنگ های رسوبی احتمالا منشا سیالات کانه زا می باشند. این ویژگی های کانسار دره زنجیر با خصوصیات ذخایر تیپ دره می سی سی پی همخوان است.