نام پژوهشگر: سید یوسف نجات نژاد

ترجمه و نقد کتاب القرآن و الشعر نوشته دکتر دلال عباس
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  سید یوسف نجات نژاد   عزت الله مولایی نیا

حضور دین مقدس اسلام در شبه جزیره ی عرب، نه تنها بر رفتار و کردار مردم عرب، و پس از فتوحات بر سراسر جهان تأثیر شگرفی داشت، که حتی بارزترین ویژگی عرب ها؛ یعنی خطابه و شعر را تحت الشعاع خود قرار داد. به سخن دیگر، نزول قرآن کریم در آن زمان و سامان، بر تمامی ابعاد مردم عرب و غیر عرب، تحول آفرین بود و خطابه های سهمگین و چکامه های بلند و بلیغ شاعران عرب، در آستان نثر رسا و اسلوب و شیوه ی گویای کلام مبین الهی کرنش کردند. زبان و بیان قرآن، حتی بر پیامبر اکرم، ائمه ی اطهار، خلفا و سایر مسلمانان اثرگذار بود و در سبک بیان و بکارگیری ایماژها و نمادها، طرحی نو افکند. کتاب "القرآن والشعر"، به قلم خانم دکتر دلال عباس، پس از توصیف فضای عصر جاهلی، در فصل های پنجگانه ی کتاب، ما را با تاثیر شگفت قرآن / اسلام بر زندگی دینی، اجتماعی و سیاسی و دست آخر، نگرش و اندیشه ی آن دوره آشنا می کند. بدین سان که قرآن به مثابه یک متن، چه تحولاتی در زبان و واژگان و دیدگاه شاعران عرب داشته است. مولف محترم با روش تحلیلی وعلمی تأثیر قرآن بر شعر و نقش بی بدیل شعر بر روان و جان و زبان عرب ها را به تصویر می کشد و سپس با ارائه ی ادله ی ارزشمند و منابع موثق، وجود قرآن را باعث بالندگی نثر و کم فروغی شعله ی شعر می انگارد. از مهم ترین نتایج بدست آمده، تغییر درون مایه ی شعر، نثر و خطابه به محتوا و درون مایه ی اسلامی و دینی می باشد. همین کارکرد و تاثیر مثبت را روایات و احادیث پیامبر اعظم و پس از ایشان، خلفا؛ به ویژه حضرت علی بن أبی طالب (ع)، بر ساختار و بافت متون عربی نهاد.