نعمت خوشگواریِ زندگی و نیکو بودنِ حال و مرحمت و به معنی، احسان و نیکی است که خداوند بر بندگانش عطا فرموده است: «وَ ما بکُمْ مِنْ نِعْمَهٍ فَمِنَ اللَّه» (نحل/53) و غیر قابل شمارش است «وَ إِنْ تَعُدُّوا نِعْمَتَ اللَّهِ لا تُحْصُوها» (ابراهیم/3). هیچ کسی نمی تواند به تنهایی آن را به بنده دهد. نعمت، تنها شامل جنس انسان، موجودات ناطق (جن و انس و ملک) و موجودات با شعور می شود؛ زیراکه موجود متنعم با شعور قدرت تشخیص امور سودمند از زیانبار را دارد و غیر او، فاقد چنین تمییز و تشخیصی است. نعمت ها دو نوع دنیوی و اخروی هستند که به دو نوع معنوی و مادی تقسیم می شود. نعمت های مادی دنیا مانند آفرینش، خانواده، تملکات مادی، آسمان ها و زمین و هرآن چه در آن هاست و موارد فراوان دیگر، کم یا زیاد در اختیار هم? بندگان قرار می گیرد. از نعمت های معنوی دنیا مانند هدایت، نصرت و الطاف الهی و موارد فراوان دیگر، انسان ها با توجه به اعمال خود می توانند بهره مند شوند. البته اهل ایمان و عمل صالح تنها بهره مندان از نعمت های اخروی هستند. به دلیل این که خداوند حکیم است از اعطای این نعمت ها به انسان نیز اهداف فراوانی مانند معرفی خود، هدایت و بیداری انسان، آزمایش و یا سنت استدراج را دارد. انسان ها در قبال این نعمت ها موظف می شوند که اصول دین را بپذیرند و سپاس نعمت ها را به جا آورند و به دیگران نیز کمک کرده، از ناسپاسی، نافرمانی و حسدورزی خودداری نمایند. برخی از بهره مندان وظایف خود را به خوبی انجام داده و سپاس نعمت را به جا می آورند، لیکن برخی دیگر ناسپاسی نموده و بر خلاف وظیفه عمل می کنند. خداوند نیز با توجه به عملکرد هریک از این دو گروه آنان را به جزای اعمالشان می رساند. علاوه بر این انسان ها با عملکرد خود می توانند نقش مهمی در بقا و زوال نعمت های الهی داشته باشند. یکی از مهم ترین نعمت های الهی بر انسان ها که وسیل? هدایت آنان و زمینه بهره مندی هرچه بیشتر از نعمت های مادی و معنوی و دنیوی و اخروی را ایجاد می کند، بر اساس روایات نعمت وجود معصومان (ع) به ویژه نعمت ولایت آنان است که کامل ترین مصداق نعمت در قرآن است.