در این پژوهش ابتدا به متافیزیک یا مابعدالطبیعه که یکی از مباحث برجسته در فلسفه است، پرداخته شده است؛ مباحثی که انسان می تواند برای بسیاری از سوالات اساسی خود دربار? وجود و هستی، در آن پاسخی بیابد. در این راستا، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای به بازکاوی موضوع متافیزیک در غزلیات سعدی پرداخته شده است. دنیای ادبیات قلمروی است مملو از فضای متافیزیکی، و سعدی نیز یکی از اندیشمندانی است که نگاهِ فرافیزیکی به مقولات عمد? هستی و فراهستی داشته است؛ بنابراین در این رساله، رویکرد ادیبان? وی به امورِ ما بعد الطبیعه بررسی شده و با استناد بر مباحث فلسفی، نگاهِ متافیزیکی او دربار? هستی، انسان و خداوند، از لا به لای ابیاتِ پرتعداد غزلیات وی، استخراج، دسته بندی و تحلیل گردیده است. بررسی دیوان غزلیات سعدی از این چشم انداز، بیانگر این واقعیّت است که متافیزیک به عنوان یک مقول? ناب فلسفی، نقش بنیادینی در شکل گیری اندیشه های وی داشته است.