نام پژوهشگر: سولماز مومن

تاثیر استفاده نقشه های ذهنی بر پیشرفت گفتارجدلی و راهکارهای مکالمه زبان آموزان ایرانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  سولماز مومن   سپیده علوی شوشتری

گفتار به عنوان یکی از اصلی ترین مهارتهای ارتباطی در محیط هایی که انگلیسی به عنوان زبان دوم آموخته می شود نقش بسزایی دارد. گفتار وسیله ای برای بیان افکار و احساسات و برقراری ارتباط در جامعه می باشد. علرغم اهمیت و استفاده ی مکرر از این مهارت، گفتار کمتر مورد مطالعه قرار گرفته و همچنان جزء مهارت های دشوار جهت یادگیری و آموزش برای زبان آموزان و مدرسان ایرانی می باشد. این مهم سئوالات بسیاری را برای محققین مطرح نموده است. با تغییر به تدریج شیوه ی آموزشی معلم محور به دانش آموز محور، دانش آموزان در دراز مدت نیاز به فراگیری راهکارهای آموزش زبان خواهند داشت. علرغم مطالعات فراوانی که در زمینه آموزش راهکار محور مهارتهای زبانی به ویژه مهارت نوشتار انجام گرفته، مهارت گفتار- به عنوان مهارتی تولیدی و همسنگ با نوشتار- کمتر مورد توجه قرار گرفته است. به عبارت دیگر راهکارهایی همچون شبکه سازی و نقشه سازی در مرحله پیش نویس نوشتار به کرات استفاده شده است اما به عنوان راهکاری در پیشگفتار شناخته نشده است. در واقع تئوری های قوی زیربنایی نقشه های ذهنی و تاثیر آنها بر تقویت یادگیری, محقق را متقاعد نموده است که از این راهکارها در کلاس های زبان آموزان ایرانی استفاده کند تا دریابد که آیا این راهکارها به راستی در تقویت مهارت گفتار تاثیر دارند یا خیر؟ هدف این مطالعه معرفی نقشه های ذهنی به عنوان راهکاری برای کمک به تقویت مهارت زبان آموزان در مرحله پیش گفتار می باشد. همچنین تاثیر به کار گیری این راهکار بر گفتار جدلی و استفاده زبان آموزان ایرانی از سایر راهکارهای گفتار مورد بررسی قرار گرفته است. چهل و چهار دانشجوی مرد و زن سال اول رشته ی زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه شیراز- ایران- در گروه سنی بین 18 تا 22 سال به طور اتفاقی به دو گروه بیست نفره تقسیم شدند. پیش از انتخاب اتفاقی، تمامی دانشجویان مورد مطالعه در امتحان بسندگی آکسفورد (opt) مشتمل بر 60 سئوال شرکت نموده تا از یکنواختی سطح دانش زبان انگلیسی دانش آموزان اطمینان حاصل شود. همچنین یک امتحان گفتار بر گرفته از تافل اینترنتی قبل و بعد از شروع مطالعه از زبان آموزان گرفته شد. علاوه بر این یک پرسشنامه مشتمل بر 47 سئوال مربوط به راهکارهای گفتار نیز به زبان آموزان داده شد تا عادات گفتاری وتاثیر نقشه های ذهنی بر آنها بررسی شود. برای مقایسه تاثیرات احتمالی روش های استفاده شده در مطالعه ازتستهای آماری تی تست و تی تست جفت های جور و تحلیل واریانس استفاده شد. براساس یافته های حاصل از آزمونهای بعد از شروع مطالعه، زبان آموزان هیچ پیشرفتی در توانایی گفتار خود نشان ندادند. در نتیجه به کارگیری نقشه های ذهنی به عنوان راهکاری برای گفتار، باعث بهبود توانایی گفتاری زبان آموزان ایرانی، خصوصا در گفتار جدلی نشد. ازسوی دیگر، استفاده از نقشه های ذهنی به عنوان راهکاری برای گفتار به طور کلی در استفاده از راهکارهای مربوط به مهارت گفتاری دانشجویان، تاثیرگذار بوده چرا که دانشجویان پس از شرکت در تحقیق راهکارهای گفتاری را بیشتر مورد استفاده قرار دادند. افزون بر این به دلیل استفاده از نقشه های ذهنی، دانشجویان راهکارهایی که با بهبود مهارت گفتاری سروکار داشتند به نسبت راهکارهای مورد استفاده در مکالمات غیررسمی و نیز راهکارهای مورد استفاده در گزارش های شفاهی گروهی و کلاسی به طور مداوم تری مورد استفاده قرار دادند. اگر چه میزان استفاده از سه نوع راهکارگفتاری تفاوت چشمگیری نداشته است. بر اساس نتایج بدست آمد ه از این تحقیق، پیشنهادات برای تحقیقات آتی و راهکارهای آموزشی مورد بحث قرار گرفت.