نام پژوهشگر: داود حقی دانالو

نقش و جایگاه وزیر در دوره سامانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - پژوهشکده تاریخ 1390
  داود حقی دانالو   الهامه مفتاح

وزارت یکی از مهم ترین مناصب در تاریخ حکومت سیاسی و اداری ایران بوده است. این منصب با توجه به شرایط و موقعیت های مختلف تغییراتی پیدا کرده است و حکومت های مختلف متناسب با ویژگی های خود قواعدی را به این منصب افزودند. در زمانی که مسلمانان ایران را فتح کردند قوانین و ویژگی های اسلامی را به این منصب افزودند که باعث شد این منصب شکلی متناسب با حاکمیت اسلامی پیدا کند. در دوران سامانی نیز منصب وزارت متناسب با ویژگی های این حکومت تغییراتی پیدا کرد و گرایش به وزرایی که دارای جایگاه مذهبی بودند افزایش پیدا کرد و علت این امر نیز گسترش فعالیت داعیان اسماعیلی و گرایش بسیاری از درباریان سامانی به این فرقه بود و این باعث شد برای مقابله با رشد اسماعیلیه وزرایی انتخاب شوند که از گسترش این فرقه جلوگیری کنند. به طور کلی در دوره اول حکومت سامانیان وزرایی قدرتمند تمامی امور را تحت کنترل خود دارند و علاوه بر امور سیاسی در امور نظامی نیز دخالت می کنند ولی با ورود ترکان و قدرت گیری این عنصر جدید نقش وزرا بسیار محدود می شود و در اواخر حکومت سامانی وزرا قدرت تصمیم گیری چندانی ندارند.