نام پژوهشگر: حمیده قیام

استفاده از روش ترمولومینسانس در سالیابی نمونه های سفالین بدست آمده از کاوش های باستان شناسی در ایران
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه کاشان - دانشکده علوم پایه 1391
  حمیده قیام   مصطفی زاهدی فر

در این تحقیق سالیابیِ ترمولومینسانس نمونه های سفالین کشف شده در شهرستان آق قلا، واقع در 15 کیلومتری گرگان مربوط به قطعه ای از یک کاسه و لبه ی یک کوزه، و نمونه ای از منطقه ویگل در نزدیکی شهرستان آران و بیدگل متعلق به قطعه ای از بدنه ی یک ظرف به روش ریز دانه انجام شد. بازه ی دمایی که منحنی های درخشش ترمولومینسانس پس از گذشت سال ها همچنان در آن ناحیه پایدارند، برای هر سه نمونه مشخص شد که این بازه برای نمونه ی بدست آمده از منطقه ی ویگل240 تا 400 درجه سانتیگراد، برای نمونه ی کاسه ای شکل310 تا400 درجه سانتیگراد و برای لبه ی کوزه 270 تا 400 درجه سانتیگراد بدست آمد. همچنین مقدار دز معادل برای نمونه ی حاصل از حفاری منطقه ی ویگل 17/10 گری، برای قطعه ی کاسه 41/18 گری و برای لبه ی کوزه 83/14 گری تخمین زده شد. با استفاده از چیپ های 200gr، دز محیطی در منطقه ی ویگل 5-10×831/498 گری و مقدار این دز برای منطقه ی آق قلا 5-10×992/644 گری اندازه گیری شد. نهایتاً با محاسبه ی دز سالانه و با استفاده از مقادیر بدست آمده در مراحل مختلف، سالانه ی نمونه های مورد نظر بدست آمد و سن نمونه ها مقادیر 85 ± 1634 سال برای نمونه ی ویگل با خطای 2/5 درصد، 111± 2268 سال برای قطعه ی کاسه با خطای 9/4 درصد و 84 ± 1817 سال برای لبه ی کوزه با خطای7/4 درصد محاسبه شد، که با نظر کارشناسان باستان شناسی مبنی بر متعلق بودن نمونه ی ویگل به دوره ی قبل از اسلام، نمونه ی شماره 1 آق قلا به دوره ی اشکانیان و نمونه ی شماره 2 آق قلا به دوره ی ساسانیان مطابقت کامل دارد .