طرحواره های هیجانی، اجتناب شناختی ـ رفتاری و نظام شناختی ـ عاطفی در اختلال اضطراب منتشر و اختلال وسواس ـ اجباری نقش مهمی دارند. هدف از پژوهش حاضر مقایسه طرحواره هیجانی، اجتناب شناختی- رفتاری و نظام شناختی ـ عاطفی در افراد مبتلا به اختلال اضطراب منتشر، اختلال وسواسی ـ اجباری و افراد سالم بود. در یک مطالعه توصیفی مقطعی، 38 بیمار مبتلا به اضطراب منتشر و 34 بیمار وسواسی اجباری مراجعه کننده به کلینیک روانپزشکی بیمارستان ابن سینا و چهار مرکز روانپزشکی خصوصی شهر مشهد و نیز 58 نفر افراد سالم از میان کارمندان و دانشجویان این مراکز به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مقیاس طرحواره اصلی (bcss)، مقیاس اجتناب شناختی رفتاری (cbas)، مقیاس عدم تحمل بلاتکلیفی (ius)، پرسشنامه نگرانی ایالت پن (pswq) و شاخص حساسیت اضطرابی (asi-r) گردآوری و سپس به روش تحلیل کوواریانس چند متغیره با نرم افزار pasw تحلیل شدند. از لحاظ خود-طرحواره، انواع اجتناب شناختی رفتاری، عدم تحمل بلاتکلیفی، نگرانی بیمارگونه و حساسیت اضطرابی میان سه گروه تفاوت معنادار وجود داشت (082/5=f، 01/0p<). دیگر- طرحواره میان سه گروه و ترس از نشانه های تنفسی در مقایسه گروه وسواسی اجباری و افراد سالم تفاوت معناداری نداشتند (05/0p>). با توجه به اینکه خود- طرحواره منفی، اجتناب شناختی رفتاری و نظام شناختی عاطفی معیوب )عدم تحمل بلاتکلیفی، نگرانی و حساسیت اضطرابی( در میان مبتلایان به اختلال اضطراب منتشر و اختلال وسواسی اجباری نسبت به افراد سالم بالاتر است، طراحی مداخلات متناسب شده برای توجه به این علائم اختصاصی در چنین اختلالاتی ضروری است.