با ظهور دین اسلام، مفهوم شرق در نگاه غربیان غیرمسلمان، از معنای «منطقه ای جغرافیایی» به «هر منطقه ی مسلمان نشین»، تغییر کرد و دامنه ی شناخت آنان به «تمام زوایای اسلام و جوامع اسلامی» وسعت یافت. پس از دوران جنگ های صلیبی، شرق شناسان از هر وسیله ای برای مقابله با اسلام استفاده کردند. همچون: تهمت های ناروا به پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم، نشر اکاذیب درباره ی قرآن و اسلام، سرقت نسخ خطی، استعمار جوامع مسلمین و نیز تشویش اذهان عموم در لباس علم دوستی. با طلوع انقلاب اسلامی ایران، به یک باره شیعه شناسی در میان مستشرقان رشد کرد. پیش از این رخداد مهم نیز آنان درباره ی امام علی علیه السلام و نهج البلاغه دیدگاه هایی ارائه کردند که به سبب پراکندگی، مورد بررسی و نقد قرار نگرفته بودند، لذا این پژوهش بر آن شد تا در یک تحقیق مسئله محور کتابخانه ای و با روش توصیفی تحلیلی، در سه بخش به بنیادهای مفهومی و زمینه های تاریخی استشراق، زمینه های رویکرد مستشرقان به امام علی علیه السلام و نهج البلاغه و دیدگاه هایشان در این باره و نیز به نقد مهم ترین دیدگاه های آنان درباره ی امام علی علیه السلام و نهج البلاغه بپردازد. یافته های پژوهش: اولاً در عرصه ی شناخت حضرت امام علی علیه السلام و کتاب نهج البلاغه ، برخی از خاورشناسان دیدگاه های مستقل، برجسته و دقیقی ارائه داده اند. ثانیاً مستشرقان تنها با دلایل علمی و به دنبال کشف حقیقت به شناخت امام علی علیه السلام اقدام ننموده اند. ثالثاً دیدگاه های شرق شناسان درباره ی امیرالمومنین علیه السلام و نهج البلاغه همگی، درست و خدشه ناپذیر نیستند و باید تفکیک شده و مورد نقد قرار گیرند که برخی نیز نقد شده اند.