نام پژوهشگر: فاطمه شیرسپهر

خوشه بندی نگاره ها بر اساس مشخصه های فنی به وسیله ی نرم افزارهای پردازش تصویر (مطالعه موردی: شاهنامه ی تهماسبی) -پروژه عملی: زنان شاهنامه در میدان آزادی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده هنر و معماری 1392
  فاطمه شیرسپهر   مرتضی حیدری

امروزه در قلمرو هنر، پردازش دیجیتالی آثار امکان شناسایی هنرمند، تعیین اصالت و مانند آن را فراهم ساخته است. پژوهش حاضر بر اساس نتایجی که از پردازش تصویر نگاره های آقامیرک، سلطان محمد و میرمصور به دست می آورد، به دنبال شناسایی چگونگی کاربرد رنگ و سبک خطی آنهاست. با توجه به اینکه کاربر اصلی روش رایانه ای که در این پژوهش ارائه می شود در نهایت اهالی هنر هستند، باید از روش ها و اصطلاحاتی استفاده می شد که برای هنرپژوهان قابل درک باشد. بدین منظور روش پیشنهادی این پایان نامه بر اساس همان اصطلاحات و شیوه ای پایه ریزی شده است که متخصصان هنر، نقاش یک نگاره را شناسایی می کنند. از بین ویژگی هایی که هنرپژوهان برای طبقه بندی سبکی آثار به کار می برند ویژگی های صوری نقاشی در آنالیز و طبقه بندی سبکی دیجیتالی نقشی عمده بر عهده دارند. اما مشکل دیگر وجود شکافی عمیق بین دو دنیای هنر و علوم رایانه است؛ هنرپژوهان و دانشمندان علوم رایانه از واژه نامه ای منحصربفرد و متفاوت استفاده می کنند. با توجه به تمام این مسئله ها پژوهش با دو روش خوشه بندی نگاره ها بر اساس هیستوگرام رنگ با اندازه گیری کمینه فاصله اقلیدسی و بررسی لرزش خط به کمک فرکانس خط انجام گرفته است. در نخستین گام با پردازش نگاره هایی منسوب به هر نقاش، پالت رنگی و سبک خطی او به سامانه آموزش داده می شود سپس سامانه با گروه دیگری از نگاره ها آزموده شده و نهایتأ نیز نتایج به دست آمده تحلیل می شود. این پژوهش نشان می دهد که آقا میرک و سلطان محمد و میرمصور دارای پالتی مشخص بوده که آن را در بسیاری از آثارشان تکرار کرده اند. نتایج مربوط به رنگ با میزان درستی 75درصد است و سبک خطی این سه نقاش نیز با میزان درستی 53درصد بازشناسی شد.