نام پژوهشگر: محمد علی رضایی

قرآن کریم و کتاب مقدسی هندوها (اوپانیشادها)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1384
  اشهد حسین نقوی   ابوالفضل محمودی

این رساله با عنوان «قرآن کریم و کتاب مقدس هندوها» در چهار بخش و ده فصل تنظیم شده است: بخش اول: این بخش در دو فصل به معرفی قرآن کریم و اوپانیشادها پرداخته است؛ فصل اول: تاریخچه پیدایش اوپانیشادها، علت پیدایش و تعداد آن‏ها، شرح‏هایی که بر آن نوشته شده، اهمیت و ارزش آن‏ها نسبت به کتاب‏های دیگر هندو و نگاهی به محتوا و مفاهیم آن‏ها را دربر دارد و فصل دوم: به بررسی موضوعاتی از قبیل: اهمیت قرآن نزد مسلمانان، وحی و اقسام آن، آغاز نزول قرآن کریم و چگونگی نزول آن، اهتمام رسول اکرم| در حفظ و نگهداری قرآن از تحریف و تاریخ نگارش قرآن پرداخته است. بخش دوم: این بخش در سه فصل به معرفی آتمن و برهمن، اهمیت، حقیقت و خصوصیت‏های ذات خداوند متعال و مقایسه هر دو کتاب پرداخته است. بخش سوم: این بخش به بررسی اوصاف خداوند از نگاه اوپانیشادها و از نگاه قرآن پرداخته و جنبه‏های مشترک آن‏ها را مورد بررسی قرار داده است. بخش چهارم: این بخش در دو فصل، نظریات هر یک از این کتاب‏ها را مورد بررسی قرار داده است. فصل اول به سرنوشت انسان‏ها پس از مرگ از نگاه اوپانیشادها و فصل دوم به اهمیت و ضرورت معاد، مرگ، برزخ، حساب، بهشت، دوزخ، گروه بهشتیان ودوزخیان و جاودانگی با استناد به آیاتی که به وقوع و فلسفه معاد دلالت دارند پرداخته است.

الصحهالنفسیه فی القرآن و السنه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1382
  لیث الحیدری   محمد علی رضایی

پایان نامه حاضر، از منظر قرآنی و روایی راهکارهای دستیابی به سلامت و بهداشت روانی را بررسی می کند. نویسنده در پنج فصل ضمن شناسایی اجمالی نفس و روح آدمی و بیان دیدگاه قرآن کریم در مقوله روح و روان انسان، به تبیین دیدگاه های دانشمندان روان شناسی درباره سلامت روانی انسان و ماهیت نفس وی پرداخته و آن ها را با نظریات قرآن کریم در همین موضوع مقایسه کرده است. او در فصل اول ابتدا با اشاره به اهمیت علم النفس یا همان علم روان شناسی جدید، زوایایی از تاریخ این علم، موضوع این علم، نسبت بین روان و نفس، میدان های علم روان شناسی، رابطه بین بیماری های جسمی و بیماری های روانی با مشکلات اخلاقی را بیان می کند. فصل دوم به مفهوم علم در نصوص اسلامی اختصاص دارد و دیدگاه قرآن در مسأله علوم جدید مانند روان شناسی، سلامت جسم و روان انسان و برخی بیماری های شایع امروز همچون: اضطراب (استرس)، وسواس و ضعف شخصیت بررسی شده است. در فصل سوم ضمن آشنایی با بیماری های خودکم بینی (عقده حقارت)، دیدگاه روان شناسان غرب، مانند فروید وآلفرد آدلر درباره مبانی علم روان شناسی و عقده حقارت (کهتری) و اقسام آن، عوامل حقارت فردی و اجتماعی، اهمیت تربیت فرزندان و آثار آن در شکل گیری شخصیت آن ها را نیز با رویکردی تحلیلی می خوانیم. در فصل چهارم دیدگاه خاص قرآن کریم در زمینه انسان و ماهیت وی، ویژگی های روح و روان انسان مانند هوای نفس، سعادت و شقاوت نفس انسانی، راه های علاج هوای نفس، سیر تکاملی نفس، عقل و جهل و دنیاطلبی نفس به تصویر کشیده شده است. فصل پنجم نیز به احساس حقارت و خودکم بینی در انسان از منظری قرآنی اختصاص یافته و نقش معرفت، عشق و محبت الهی، عبادت، حرکت به سمت کمال و لذت مشروع، ترس از خداوند، امید به خداوند، تعادل در آمال و آرزوها در کاهش عقده حقارت و ریشه کنی آن از دیدگاه قرآن بررسی گردیده و عوامل حقارت و آثار آن، روش های برخورد با عقده حقارت و دستورهای قرآن برای رسیدن به بهداشت و آرامش روانی مستمر با توجه به برخی آیات مربوط به این موضوع بیان می شود.

الاسرائیلیات فی التفسیر معاییر و نماذج
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1382
  حافظ ناصر عبدالعزیز   محمد هادی معرفت

این نوشتار، ضمن بررسی معیارهای صحیح تفسیر و اصول کلی حاکم برآن، به ورود اسرائیلیات یا همان احادیث جعلی و انحرافی به منابع تفسیری و تأثیر آن ها بر روند صحیح تفسیر اشاره کرده و راه های تشخیص اسرائیلیات در تفسیر قرآن و نمونه هایی از آن ها را بیان می کند. نویسنده در چهار فصل به تبیین این موضوع پرداخته است. وی در فصل اول از پژوهش خود ضوابط کلی حاکم بر تفسیر قرآن کریم را بررسیده و ضمن بیان مفهوم تفسیر از جهت لغوی و اصطلاحی، نیاز به تفسیر، پیدایی تفسیر و مراحل تطوّر آن، وضعیت تفسیر در عصر پیامبر اسلام(ص) ، نمونه هایی از تفاسیر ارائه شده از رسول خدا(، نمونه هایی از تفسیر در دوران صحابه و تابعین، روند تفسیر قرآن در عصر صحابه و تابعین و همچنین ویژگی های مکتب تفسیری اهل بیت( را شرح می دهد. او در این فصل همچنین با اشاره به عصر تدوین تفسیر و روش های تفسیری موجود از صدر اسلام تا عصر کنونی، مقدمات تفسیر و شرایط مفسر و علوم مورد نیاز یک مفسر را مطرح و علت اختلاف در تفاسیر را بررسی می کند. در فصل دوم تاریخچه ورود اسرائیلیات که حاصل آموزه های انحرافی تورات و انجیل تحریف شده است، ارائه کرده و به اقسام اسرائیلیات، علت گسترش آن ها در تفاسیر و روایات، موضع گیری قرآن و اهل بیت( نسبت به اسرائیلیات، موضع گیری صحابه در قبال آن، آثار منفی اسرائیلیات درآموزه های اسلامی و معرفی معروف ترین مروجان اسرائیلیات، مانند کعب الاحبار و ابوهریره می پردازد. فصل سوم به معیارهای کشف اسرائیلیات اختصاص دارد و نویسنده قرآن کریم، سنت، علم قطعی، عقل سلیم و تاریخ از مهم ترین ملاک های احادیث جعلی و انحرافی بر می شمارد. در فصل چهارم نمونه هایی از ورود اسرائیلیات همچون افسانه غرانیق و تحریف برخی قصه های پیامبران و خلقت آدم بیان شده است.