چکیده یکی از ادوار مهّم امّا کمتر شاخته شد? تاریخ اروپا قرون وسطی نام دارد . این دوران که از آن به نام دوران تاریک اندیشی و عصر تفتیش عقاید نیز یاد شده است ، دورانی است به درازای ده قرن با اندیشه های سیاسی ، اقتصادی و دینی مربوط به خود . هر چند ممکن است عناصری از حقیقت در معرّفی قرون وسطی به عصر تاریک اندیشی وجود داشته باشد ، امّا این هم? ماجرا نیست . درست است که قرون وسطی عصر تفتیش عقاید بود ، امّا عصر توماس آکوئیناس قدیس نیز بود . فیلسوف بزرگی که پایه گذار مکتب تومیسم شد . حقیقت این است که در این دوران فلاسفه و متفکّران بزرگی زیسته اند که آثار به جای مانده از آن گواه وسعت فکر و قدرت اندیش? آنان است . هر چند فیلسوفان بزرگی چون اتین ژیلسون تلاش کرده اند که با آثار متعدّد و درخشان از اعتبار اندیشه و سیر تفکّر در این دوران دفاع کنند ، ولی کماکان غلبه با نگاه منفی و تحلیل های شماتت بار است ؛ به طوری که به تعبیر هگلی قرون وسطی به عنوان تزی منفی در مقابل آنتی تز بسیار مثبت مدرنیته قرار می گیرد . هر چند که بر سر چیستی و هویت سنتز آن ها اختلاف و جدل های فراوانی است . می توان استدلال کرد و با ادلّ? قوی و منطقی اثبات نمود که نه آن تز به کلّی منفی و در خور انتقاد است و نه این آنتی تز به تمامی مثبت و در خور ستایش . کما این که تا کنون آثاری در این مورد نوشته و منتشر گردیده است .