چکیده پایان نامه ( شامل خلاصه، اهداف، روش های اجرا و نتایج به دست آمده): عشق موهبتی الهی است که جلوه حقیقی آن در دل اولیاءالله به ظهور می رسد و خداوند آن نفسی را که بخواهد به سر منزل مقصود برساند به عشق مبتلا خواهد کرد. جلوه های عاشق و معشوق در دو اثر بزرگ ترجمان الاشواق ابن عربی و شیخ صنعان در منطق الطیر تجلی اشعار ابن عربی و عطار بین حقیقت و مجاز است.رمزگونه بودن این دو اثر عرفانی بیانگر اهداف شاعر و تداعی عشق حقیقی در شعر است. همان گونه که عطار با رمز و ایهام سخن رانده است،ابن عربی نیز درباره نظام آن چنان رمزگونه سخن گفته است که مجبور به نوشتن شرحی بر آن به نام ذخائرالاعلاق گردیده است با نگاهی به این دو اثر و روایت می توان دریافت که سالک سفر روح می کند نه جسم و در این سفر دچار مشکلات فراوانی خواهد شد.بدین لحاظ ابتدا نکات عرفانی این دو ماجرا و افراد تاثیر گذار بر این دو شخصیت، (ابن عربی و شیخ صنعان) بررسی گردید تا بتوان به شارحان روایت شیخ صنعان ودیوان ترجمان الاشواق تفهیم نمود که حقیقت و مجاز در آن به هم تنیده شده است و مجاز تنها پلی است برای رسیدن به حقیقت نه چیز دیگر. در داستان شیخ صنعان، دختر ترسا مسیر تعالی شیخ است و در ترجمان الاشواق ابن عربی، نظام دختر مکین الدین اصفهانی هدایتگر شیخ اکبر است. پس با توجه به این موضوع به بررسی مقام زن و این که زن مظهر اسم لطیف در عرفان اسلامی است پرداخته شد و در نهایت بلا در عشق، رضا در عشق و فنا در عشق را می توان در حرکت تمثیلی این دو روایت، تعبیر به این جمله کرد که عاشق و معشوق، هر دو جلوه ای از جمال پروردگار هستند. کلمات کلیدی: ترجمان الاشواق، شیخ صنعان، نظام، ترسا، عاشق، معشوق