نام پژوهشگر: محمد عنبرسوز

مفهوم شهود در اندیشه ی هانری برگسون
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری 1392
  محمد عنبرسوز   جهانگیر مسعودی

مفهوم شهود از جمله مفاهیم محوری در فلسفه است که به «آگاهی بی واسطه» تعریف می شود. برخی شهود را مفهومی ضدعقلانی و خارج از حیطه ی فلسفه دانسته اند، اما فیلسوفان نامداری از جمله افلاطون و دکارت و کانت و برگسون نیز قائل به آن بوده و شهود را یکی از طرق مهم وصول به حقیقت قلمداد کرده اند. در این جستار موضوع و مسایل اصلی تحقیق عبارت است از: مفهوم شهود در نزد هانری برگسون، نقش آن در تکوین اندیشه ی وی و ارتباطش با سایر منابع معرفتی، تاثیرات و تاثرات این اندیشه در قبال سایر مباحث فلسفه ی برگسون و نیز در قبال تلقی دیگر فیلسوفان از شهود. همچنین پایان نامه به نحو مجزا به بررسیسه عنصر معرفتی اساسی در برگسون، یعنی عقل، غریزه و شهود می پردازد و نحوه ی ارتباط آن ها را تبیین می کند. این پایان نامه مدعی است که شهود برگسون امری عقلانی و نقطه ی اتحاد دو منبع دیگر شناخت، یعنی هوش و غریزه است و زمانی حاصل می شود که این دو به خودآگاهی رسیده و متحد گردند. همچنین شهود برگسون آشکارا معطوف به زندگی است و هدف از آن اتحاد با حیات در طی فرآیندی خلاقانه است که این توجه به حیات نقشی محوری در تلقی برگسون از شهود دارد. همچنین در بخش های پایانی رساله، به بررسی شباهت ها و تفاوت های برگسون با برخی بزرگان فلسفه ی غرب پرداخته شده؛ بزرگانی چون افلاطون، فلوطین، دکارت، کانت ، هیدگر و هوسرل. و نیز رویکرد برگسون در قبال مکاتب مختلف فلسفی مانند ایدئالیسم و رئالیسم و تجربه گرایی و عقل گرایی و فلسفه ی تحلیلی و غیره مورد بررسی قرار گرفته ایت.