قاعده منع تحصیل دلیل از معدود قواعد آیین دادرسی است که موجب اختلاف دیدگاهها و ابهامات متعدد در بین حقوقدانان گشته است. آنچه تا کنون بیان شده همگی ناظر به این امربوده است که تحصیل دلیل در دادرسی مدنی چهر? قبیح و ناپسندی دارد و دادرس از هر گونه تحصیل دلیل برای طرفین دعوا ممنوع دانسته شده است. با این حال دراین پژوهش با توجه به روند قانونگذاری و تحولات انجام شده و در نهایت با استنباط از ماده 199 آیین دادرسی جدید به این موضوع اشاره شده که قانونگذار در صدد اختیارات بیشتر به دادرس مدنی بوده و بر خلاف دیدگاه حقوقدانان سنتی تحصیل دلیل چهره ی ناپسند و قبیحی نداردو در صورتی که در چهارچوب اصول راهبردی دادرسی صورت گیرد مطلوب و پسندیده و موجبی برای دادرسی عادلانه و کشف حقیقت می گردد. حقوقدانان سنتی با در نظر گرفتن اصل بی طرفی به عنوان مبنای این قاعده با تحصیل دلیل توسط دادرس مخالف بوده و در صدد حمایت از بقاء این قاعده اند. در حالی که با در نظر گرفتن اصل حاکمیت اصحاب دعوا به عنوان مبنای این قاعده تحصیل دلیل نوعی خدمت عمومی محسوب شده و موجب افول قدرت فردگرایان افراطی می باشد. بنابراین بنا به نظر محقق بررسی های انجام شده و ظهور قوانین جدید، پیام آور اندیشه فعال گرانه دادگاه بوده است و میتوان گفت امروزه قاعده منع تحصیل دلیل نسخ گردیده است و همکاری و تعاون اصحاب دعوا و دادرس جایگزین ان گردیده است .