نام پژوهشگر: ملیحه حاجی جباری

بررسی تالیف قلوب در فقه امامیه
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  ملیحه حاجی جباری   زهرا فهرستی

این پژوهش به بررسی موارد تالیف قلوب درفقه امامیه می پردازد. تالیف قلوب به معنای نزدیک نمودن قلبها به یکدیگرمی باشد. یکی ازهم خانواده های این عبارت واژه مولفه القلوب است که درآیه 60سوره توبه آمده است . خداوند دراین آیه یکی ازمواردمصرف هشت گانه زکات رامولفه القلوب می داند وخطاب به پیامبرش(ص) می فرماید: زکات مخصوص فقرا، مساکین ،وکارکنانی است که برای جمع آوری آن کارمی کنند وکسانی که برای جلب محبتشان اقدام می شود وبرای آزادی بردگان ودرراه خداوواماندگان درراه ،این یک فریضه مهم الهی است وخداوند داناو حکیم است .ازنظرفقهی تالیف قلوب عبارت است ازحمایت اقتصادی مسلمانان ضعیف العقیده ویاکفار، توسط پیامبر،امام،ویاولی امرمسلمین به منظورجلب توجه آنان برای اسلام ودفاع از آن . تعدادی ازفقها ،درعصرغیبت قائل به سقوط سهم مولفه القلوب از محل زکات می باشند ولی باتوجه به نظریه ولایت فقیه مصرف این سهم درعصر حاضر جایزخواهدبود وعلاوه براین بودجه می توان ازناحیه خمس نیز آن راتامین نمود.درآیات بسیاری ازقرآن کریم وروایات بی شمارازمعصومین (ع)توصیه وتاکید برسلوک نیکو و مدارا و خویشتن داری دربرابرعموم مردم شده واین نیست جز برای تالیف قلوب همگان اعم ازمسلمان وغیرمسلمان. لذااستنباط می شود با این حجم توصیه به احسان و رفتارجوانمردانه وپرهیز از رواداشتن ستم برهمنوعان وفراگیربودن دستورات مربوط به ایجاد انس والفت بین مردم واجتناب ازدشمنی وکینه توزی وحسادت وسوءنیت ورفتار نسبت به یکدیگر بتوان تالیف قلوب رابه عنوان یک قاعده فقهی قلمداد نمود که قلمروش تقریباهمه دستورات فقهی رادربرمی گیرد. کلیدواژه ها: تالیف قلوب ، مولفه قلوبهم ، قاعده فقهی ، مدارا ، احسان ،زکات،