کلیله و دمنه یکی از کتاب های مشهور جهان است که از جهات مختلف حائز اهمیت است. این کتاب مانند رودخانه ی عظیمی است که سرزمین های مختلفی را در نوردیده، و متناسب با هر فرهنگ، آداب و ... هر قوم، رنگ و بوی جدیدی به خود گرفته و از طرفی دیگر بعضی از خصوصیات خود را مانند رسوب بر جای گذاشته است. در این رساله به مسأله ی سیاست که علت پیدایش قسمت عمده ی این کتاب بوده پرداخته شده است، در پنجه تنتره (پنچاکیانه) سیاست، به ویژه سیاست عملی در رأس مسائل مطرح شده در این کتاب است. اما در تحریرهای دیگر به ویژه ترجمه ی عربی (ترجمه ی برزویه در دست نیست) سیاست کم رنگ شده است، اما در تحریر نصرالله منشی که موضوع رساله است، سیاست و پرداختن به مسائل آن دوباره اوج می گیرد. نصرالله گاه و بی گاه به مسائل سیاسی گریز می زند و در اکثر مواقع حکایات را سیاسی جلوه می دهد. در ابواب عمده ی این کتاب، هر چند اسامی قهرمانان حکایت بنا به دلایلی از حیوانات انتخاب شده است، اما گویی پادشاهان و وزیرانی هستند که چنین اسامی را بر خود نهاده اند. زیرا تمام رفتار و گفتارشان شبیه انسان هایی است که به این مشاغل مشغولند. نصرالله علاوه بر این مطلب کتاب را به آیات و احادیث و ابیاتی آراسته که بعضاً جنبه ی سیاسی دارند. این مطالب جز در ترجمه نصرالله منشی در دیگر ترجمه ها تقریباً وجود ندارد. اما در پنجه تنتره (پنچاکیانه) کلمات قصاری شبیه به بیت (اشلوک) وجود دارد که از این جهت ترجمه ی نصرالله به آن شباهت بیشتری دارد. هر چند هیچ قرینه ای در دست نیست که نصرالله هنگام ترجمه ی کلیله این کتاب را دیده باشد. در این رساله سعی شده است مسائل سیاسی که مربوط به پادشاهان ... در ابواب کلیله و دمنه ترجمه منشی وجود داشته استخراج و دسته بندی شود سپس به ترجمه های دیگر این کتاب پنجه تنتره (پنچاکیانه) متن عربی ابن مقفع و داستانهای بیدپای مراجعه شده است، تا ثابت شود که نصرالله در پرداختن به این مسائل تحت تأثیر متن عربی بوده است یا اینکه این مسائل، تراوش ذهن او و متأثر از اوضاع سیاسی و اجتماعی زمان اوست.

چکیده دستورالعمل حکومت وآرمان های شاهان درکشور داری ، رعیت پروری و دادگستری مهمترین مضامین مطرح شده درخطبه های آغازین شاهان شاهنامه است ؛به گونه ای که براساس این خطبه ها می توان الگوی کشورداری شاهان قوم ایرانی را ترسیم نمود. دردوره ی اساطیریـ به خاطرشروع زندگی بشر و نبود امکانات رفاهی ـ محورسخن پادشاهان بعد از ستایش خداوند،سفارش به داد ودهش ، مبارزه با دیو وپلیدی ، ایجاد آرامش و امنیت و شکل دادن به زندگی بشر بوده ا ست.آنهاوظیفه ی خود می دانسته اند که بشر را با شرایط نخستین زندگی و تمدن آشنا کنند و از دست دشمن اولیه یعنی دیوان نجات دهند تا زندگی آنها را برای آینده هموار سازند.در دوران پهلوانی، مهمترین محورهای سخنان پادشاهان به ترتیب اولویت یاد خدا ودعوت به خداپرستی ،برقراری داد ودهش ونیکی وپاکی،تسهیل زندگی مردم وآبادی جهان،کین خواهی و مبارزه با بدی و دیو،پندپذیری،بخشندگی،رعیت پروری،توجه به فرزانگان،تأکید بر خردورزی،توجه به شادی مردم،مبارزه با آزو برقراری امنیت بوده است.در دوران تاریخی،پادشاهان علاوه بر ستایش خداوند،بیشتر از داد ودهش،دانایی وخرد،آرامش و امنیت،دفاع از کشور در مقابل تهاجم کشور های دیگر،رعیت پروری و نیکی به مردم،مقابله با آزو حرص ودروغ وستم،سخن گفته اند. در نهایت می توان گفت آرمان پادشاهان شاهنامه در حکمرانی،دادگری و بخشندگی،آبادکردن جهان،مبارزه با بدی و بیداد،کین خواهی،رعیت پروری و خردورزی بوده است.

فیلسوفان مسلمان همچون ابن سینا، فارابی، غزالی و دیگران با عنایت به آشنایی با مفهوم نفس در یونان باستان در مورد مفهوم نفس در قرآن کریم سخن گفته و در باب قدم یا حدوث، جسمانی یا روحانی بودن و دیگر صفات آن بحث کرده اند. این موضوع موجب بروز اختلاف در مصداق نفس در متون ادب پارسی شده است تا جایی که علاوه بر این که اکنون برای واژه ی نفس بیش از بیست معنی ذکرمی­شود در یک متن واحد هم نفس مصداق های متعدد و گاه متضاد دارد. صاحبان مرصادالعباد و مثنوی معنوی بیشتر متأثر از باورهای قرآنی هستند از این رو نفس در آثار آنان معادل با مفهوم نفس در قرآن کریم و بیشتر به مفهوم روح و نفس امّاره است. اما از آن جا که این دو از باورهای روزگار خویش و مهم تر از همه فلسفه نو افلاطونی هم متأثرند در مثنوی و مرصادالعباد مصداق های دیگری هم برای نفس هم پدیدار است. مولوی علاوه بر این که از نفس کلی سخن گفته، گاه نفس را برابر جان حیوانی دانسته است. با این همه به دلیل گرایش بیشتر وی به عرفان عملی، نفس در مثنوی غالباً در معنای نفس امّاره که منشأ شهوات و صفات رذیله است به کار رفته و از سایر مراتب آن با الفاظی چون روح، جان و روان یاد شده است. نجم رازی نفس را دختری دانسته که از ازدواج روح و قالب به وجود آمده است و به مادرش(قالب) شباهت دارد. اگر چه گاه نفس از نظر او معادل روح یا جان است، در مرصاد هم نفس بیشترمنشأ صفات مذموم یعنی همان نفس امّاره است.در این پایان نامه به سیر شکل گیری این مضامین و تفاوت های آن ها و تجلیشان در مثنوی و مرصادالعباد پرداخته شده است.

در این پژوهش به بررسی مضمون پردازی های سعدی با داستان های پیامبران پرداخته شده و داستان 16 پیامبر در کلیّات سعدی بر مبنای مأخذها و شیوه های مضمون پردازی او با این داستان ها مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. نخستین و مهم ترین مأخذ الهام بخش سعدی در این مضمون پردازی ها قرآن، احادیث و تفاسیر اسلامی است. علاوه بر آن، سعدی به کتب عهدین و نیز کتب پیشینیان نظر داشته است. او مضامین قدما را با تصرف های شاعرانه و استادانه اقتباس نموده، و به یاری اندیشه ی خلّاق، زبان آراسته، و بیان جادویی خود در قالب نظم و نثر زیبای خویش عرضه داشته است. سعدی در مضمون پردازی های خود با داستان های پیامبران، به-شیوه های گوناگون ازجمله: تضمین آیات، احادیث و روایات مربوط به داستان های پیامبران، اثرپذیری واژ گانی، گزاره ای و تلمیحی ازآیات قرآن و احادیث، و تغییر کاربرد آیات و به کار گرفتن آن ها در بافت و بستری جدید، در کلیّات خود بهره جسته است.

چکیده: وجود پارادوکس در شعر حافظ امر بدیهی و مورد اعتنا برای بیشتر حافظ پژوهان است. آنچه مهم است، تحقیق درباره ی چگونگی تجلی تناقض هایی است که در شعر او مجال بروز یافته اند. در پایان نامه ی حاضر، با مقدمه ای کوتاه درباره ی چیستی پارادوکس، بحث اصلی خود را پیرامون ریشه های پارادوکس های حافظ، در پیوند با عناوینی چون: «تاریخ و اجتماع»، «ابعاد شخصیتی»، «زبان سمبیلک»، «عرفان» و مواردی از این قبیل پی گرفته ایم، و با ارزیابی آن ها به این نتایج رسیده ایم که: اصلی ترین ریشه ی پارادوکس های حافظ، شخصیت مبهم و چندبُعدی اوست. علاوه بر این، طرز برخورد حافظ با حوادث زمانه و به کارگیری شگردهایی در جهت بهبودی اوضاع، سبب متناقض جلوه دادن سخن او گردیده است. تفسیر به رأی ها از شعر او، و تعارض هایی چون فقر، خفقان و عشق که از منظر روانشناسی امکان بروز احساس ناکامی و به کارگیری مکانیسم دفاعیِ واکنش وارونه را دارد، می توانند ریشه های برخی از پارادوکس ها باشند. در کنار این موارد، می توان از مکتب عرفانیِ رندانه ی او که اهداف متفاوتی را دنبال می کند، فلسفه ی مبتنی بر اندیشه های اگزیستانسیالیسم که روش متناقضان را برای گذر از روزمرگی ها و رسیدن به تعالی به کار گرفته اند، نام برد. واژگان کلیدی: حافظ، شعر و شخصیت، تناقض، ریشه ها و عوامل.

بسیاری از دستآوردهای علمی بشر از فرهنگ سرچشمه گرفته است. لذا با برقراری ارتباط صحیح میان میراث فرهنگی و ادبی گذشته و علم دانش امروز می توان امکان پیشرفت های جدیدی را افزایش داد. تحقیق حاضر که با هدف کشف و بیان مفاهیم روان شناختی در دفتر چهارم مثنوی مولوی انجام شده است را می توان طرحی تازه در زمینه ی روان درمانی و گامی هرچند کوچک در جهت رسیدن به مفصود فوق در نظر گرفت. در فصل اول این تحقیق ابتدا نگارنده ضمن بیان مطالبی در خصوص کلیات تحقیق و ضرورت انجام آن، به بیان مختصری از تعریف علم روان شناسی، تاریخچه، مکتب ها، حوزه ها و روش های تحقیق در این علم پرداخته است. در ادامه به صورت اجمالی به معرفی شخصیت مولانا و اثر گرانقدر وی "مثنوی" پرداخته شده است. در قسمت دیگری از این فصل مواردی همانند؛ روان در نظر مولوی، اهمیت روان شناسی در نظر مولوی و دیگران و روان شناسی در مثنوی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در فصل دوم پژوهش مفاهیم روان شناسی مورد مطالعه در دفتر چهارم مثنوی طبقه بندی شده اند که بر اساس این مفاهیم دفتر چهارم مثنوی مورد مطالعه و بررسی علمی قرار گرفته است. مفاهیم مورد نظر عبارتند از؛ تفاوت های فردی، آسیب شناسی، بهداشتی روانی، رشد، تعلیم و تربیت، شناخت، درمان، انگیزش و هیجان، شخصیت، زبان، احساس و روان شناسی اجتماعی.

حضور درخت در جهان هستی قدمتی بیش از انسان دارد ،اززمانهای گذشته مردم اعتقاد داشته اند که درخت یک موجود زنده است شاید به همین خاطر در نزد آنها مقدس به شمار می آمد ودست مایه مضمون آفرینی قرار می گرفت ، البته این قداست در نزد تمام اقوام به چشم می خورد ،با این تفاوت که هر قومی درختی را مقدس می دانستند ،مثلا درختی چون نخل برای مردمان مصر ،بین النهرین وشبه جزیره عربستان ویا درختی چون زیتون برای مردمان حاشیه دریای مدیترانه مقدس هستند . ایرانیان از هزار سال پیش برای درختان احترام خاصی قائل بوده اندودر فرهنگ وباورآنها درخت نماد بهشتی داشته است به همین دلیل در شعر شعرای پارسی گو، اسامی ،نمادها ،ومصادیق فراوانی از درختان را مشاهده می کنیم . در این پژوهش سعی شده است که به بررسی ویژگیهای بارز گیاهشناسی درختانی چون سرو،چنار ،انار،نخل وگز بپردازیم تانمادها ومصادیق آنها را با الهام گیری از شعرای کلاسیک فارسی بررسی کنیم. این متن به زوایای گوناگون بهره گیری از ویژگیهای گیاهشناسی و ظاهری درختان در مهمترین متون منظوم فارسی پرداخته و ظرافت ها و ژرف نگری شاعران را در استفاده از این ویژگیها به تصویر کشیده است.

در این پایان نامه ناهنجاری های اجتماعی مورد تأکید سعدی در گلستان و بوستان بررسی شده است. پایان نامه شامل چهار فصل است. فصل اوّل به معرفی کلیات و تعاریف اختصاص داده شده است. در این فصل به تعریف هنجار، انواع هنجارها و ضمانت اجرایی آنها، ناهنجاری، کجروی، تأثیرات اجتماعی کج رفتاری، علل و عوامل کج رفتاری پرداخته شده است. در فصل دوم، پس از مرور زندگی سعدی، به اوضاع اجتماعی زمان سعدی که باعث بروز ناهنجاری های مختلفی شده است و همچنین تقسیم بندی انواع ناهنجاری ها براساس ضمانت اجرایی رسمی و غیررسمی که در کنترل ناهنجاری های اجتماعی نقش اساسی دارند پرداخته شده است. در فصل سوم ابتدا به علل بروز و تغییر رفتارهای هنجار و ناهنجار از دیدگاه سعدی پرداخته شده است. در ادامه ضمن معرفی روش تربیتی سعدی برای جلوگیری از بروز این ناهنجاری ها به بررسی انواع ناهنجاری های زمان سعدی که به دو قسمت عمده ناهنجاری های که دارای ضمانت اجرایی رسمی از جمله: ستم، مستی، دزدی، مردم آزاری، جنگ وجدال، قتل و خون ریزی، نژادپرستی و ناسازگاری زن و مرد و همچنین ناهنجاری هایی که دارای ضمانت اجرایی غیررسمی از جمله: دروغ، غیبت، همنشین بد، جاه طلبی، عیب جویی، ارجح دانستن نادان بر دانا، ،شکمبارگی، نظربازی، خبث طینت، ریاکاری، خودخواهی، هوا و هوس، پرگویی، سخن چینی، تملق و اسراف هستند پرداخته شده است. همچنین در پایان این فصل، به شیوه ی مواجهه ی سعدی در برخورد با ناهنجاری های زمان اشاره شده است. در فصل چهارم نتیجه گیری پژوهش ذکر شده است.

آثار حماسی همواره سند افتخار و عظمت اقوام و مللی است که در طول تاریخ صاحب تمدن بوده اند. شاهنام? فردوسی و انه اید ویرژیل دو اثر از آثار گرانقدر حماسی هستند که جایگاه ویژه ای در تاریخ ادبیات جهان به خود اختصاص داده اند. این دو اثر ارزشمند حماسی را می توان از بسیاری جنبه ها مقایسه و تجزیه و تحلیل کرد. یکی از این موضوعات امور ماوراءطبیعی است. امور ماورایی و خارق العاده از بخشهای جذاب و خواندنی آثار حماسی هستند که همواره برای خوانندگان جاذبه و لطف خاصی به همراه داشته اند. اهتمام پایان نامه حاضر، کشف و برشمردن وجوه تشابه و تفاوت این دو اثر از لحاظ کردارها و گفتارهای ماورایی و تحلیل آنهاست. پیشگویی، رویا، نیایش کارساز، پیک های خدایی، شگفتی بینی، اشیاء ماورایی، فال نیک و بد و...، از مهم ترین شباهت های دو اثر است؛ و جادوگری، حوادث شگفت، دیوان، عمر طولانی، فره ایزدی، صعود به آسمان، صداهای غیبی در شاهنامه؛ و در مقابل، انسانهای ماوراءطبیعی، رفتن به بهشت و دوزخ، اعمال خدایان، حضور خدای شایعات، تغییر چهره خدایان و نهانگویان در انه اید از تفاوتهای اساسی دو اثر است.

اصلی¬ترین وظیفه¬ی زبان ایجاد ارتباط است. اما بشر به مرور زمان، شیوه¬های¬ ارتباطی متفاوتی را به کار گرفته است؛ به نحوی که امروزه زبان را می¬توان به دو گونه¬ی ارتباطی و خلاق تقسیم کرد. گونه¬ی خلاق زبان، علاوه بر ارتباط، وظیفه دارد بر مخاطب اثر بگذارد و ایجاد شگفتی و لذت کند و هنر از همین جا متولد می¬شود. هنرمندان برای تأثیرگذاری بر مخاطب از شگردهای متفاوتی همچون موسیقی، عاطفه، خیال و ... استفاده می¬کنند؛ اما زمانی که هدف از تأثیرگذاری، علاوه بر ایجاد لذت هنری، همراه کردن مخاطب در باب صحت یک گزاره باشد، از شگردهای اقناع استفاده می¬شود. برخی گویندگان و نویسندگان به نحوی از زبان استفاده¬ می¬کنند که واکنش شنونده یا خواننده در مقابل سخن آنان -درست یا نادرست- تسلیم و پذیرش است. سعدی شیرازی یکی از این بزرگان است. او شگردهای اقناعی را با هنر درآمیخته و از این طریق توانسته است تقریباً همه¬ی خوانندگان را با خود همراه کند؛ به نحوی که گاه خواننده با اصل سخن او موافق نیست اما به ناچار در مقابل تأثیر کلام او سکوت می¬کند.

علوم و شیوه های بلاغی که شامل علم معانی نیز می شود، در شکل دهی زبان عرفانی بسیار موثر بوده است. عرفا توانسته اند به وسیله قواعد و اصول علم معانی شامل نقش جملات، معانی و اغراض ثانوی جملات خبری، انشایی، عاطفی، پرسشی و امری، تجارب عرفانی بیان ناپذیر و تعالیم صوفیانه خود را به مخاطبین انتقال دهند. کتاب انسان کامل از لحاظ نوع نثر جزء نثرهای خطابی صوفیانه است، از این رو شیوه های بلاغی دانش معانی در آن مورد استفاده قرار گرفته است؛ نسفی در این باره توانسته به وسیله ابزار و توانمندی های زبانی در حوزه علم معانی با مخاطبین خود ارتباطی صمیمی و پویا برقرار کند و خواننده و شنونده را راضی و خشنود نگه دارد، به نحوی که هم مفاهیم تعلیمی صوفیانه را بفهمند و هم حضوری فعال و دائم در متن احساس کنند. در این پایان نامه تلاش شده با توجّه به تعاریف مقوله های علم معانی، کاربرد هر یک از ابزار بلاغی دانش معانی در کتاب انسان کامل عزیزالدّین نسفی بررسی شود و نمونه های به عنوان شاهد مثال ذکر شود. برآیند این تحقیق نشان می دهد که نسفی کوشیده است به جای بیان مفاهیم عرفانی در قالب جملات خشک و بی روح از جملات خبری با معانی ثانوی و جملات انشایی و شیوه های بیان مطلب در مجالس صوفیانه مانند:استفاده از ضمیرهای خطابی، آیات و احادیث، حکایت و داستان، تمثیل، حسی کردن مطالب نامحسوس و غیره، بهره بگیرد تا به این وسیله کلامش تأثیر گذار و زنده و پویا باشد. به منظور ارائه نتیجه مستند در بخش پایانی، صفحات زوج کتاب از دیدگاه بسامد ویژگیهای نثر خطابی، بررسی شده، در این بررسی مشخص شده که برخی از شیوههای بلاغی مثل ندای «ای درویش!» بسامد بیشتری دارد و به عنوان ویژگی خاص کتاب انسان کامل مطرح شده است. برخی شوه های دیگر هم بسامد زیادی دارد مانند استفاده فراوان از فعل های امر بخصوص فعل امر «بدان» که در ابتدای بندها دیده می¬شود و متن انسان کامل را به خطابی بودن گرایش داده است. همچنین تکرار برخی از جمله¬ها مثل: «اعزک الله فی الدارین» یا جمله «سخن دراز شد و از مقصود باز ماندیم!» نشانگر این مهم است که نسفی مخاطب را گرامی داشته است. به هر حال کلیه روشها و فنون بلاغی برای بیان مطلب که در این تحقیق بدان¬ها اشاره شده، نشانگر این اصل است که نثر انسان کامل نمونه نثر خطابی صوفیانه است که برای پیشبرد و درک مفاهیم عرفانی و دینی، عزیزالدین نسفی از آنها بهره جسته است

آتش یکی از عناصر بنیادی ، در تکوین هستی و در جهان مادی به شمار می آید . با توجَه به ارزش و اهمیَت آن در زندگی بشر ، از دوره های باستان تاکنون ، روایت های اعتقادی و آئینی بیشماری را نقل کرده اند. جایگاه خدای آتش در باورهای ایرانیان باستان از مراحل گوناگون گذر کرده است . در متن های دینی واژه آتش همراه با صفات آتر و آذر آمده است . آتر را می توان خدای توانای پاک معنی کرد و پیدایش و پیوند صفات آتر را برآمده از روندی دانست که به آمیختگی تدریجی باورهای هند و ایرانیان باستان منجر شده است. در یونان باستان نیز در دوره های گوناگونی به عنوان خدای آتش نام برده می شود . مانند : هفائیستوس ( در روم ولکان خوانده می شود ) ، هیلیوس خدای خورشید ، هیستیا ، پرومتئوس ( هدیه دهنده آتش به انسان ). تاکنون در زمینه عنصر آتش و تحلیل اساطیری همزمان آن در اساطیر ایران ، یونان و روم به صورت خاص پژوهشی انجام نگرفته اما کتاب ها ، پایان نامه ها و مقالات مشابه در زمینه اسطوره یا آتش نوشته شده است . روش مورد استفاده در این پژوهش تحلیلی- توصیفی است .هدف این پایان نامه بیان جایگاه و کارکردهای گوناگون این عنصر مقدس در اساطیر ایران ، یونان و روم و عنوان شباهت ها و تفاوت های آنان است .

مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه کتابی است از عزّالدّین محمود کاشانی در اصول و مبانی تصوّف و عرفان به زبان فارسی. این کتاب علاوه بر اینکه در بردارند? بیشتر اصول و فروع عوارف المعارف شیخ شهاب الدّین سهروردی است، مطالب دیگری نیز در مبانی تصوّف دارد. مصنف مصباح الهدایه، برای سعادت و کمال اهل تصوّف و عرفان در سیر و سلوک و مبارزه با نفس، به آداب و نکات عرفانی بسیاری اشاره نموده است. در کنار آداب خاصّ اهل تصوّف و مفاهیم عرفانی در این کتاب، آموزه های اخلاقی- تربیتی فراوانی به چشم می خورد. در این پایان نامه، بعد از شرح حال کوتاهی از عزّالدّین محمود کاشانی و معرفی مصباح الهدایه، با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی، ابتدا به تبیین مفاهیم تربیت و اخلاق، اهداف تربیتی قرآن کریم و اندیشمندان و صاحب نظران اسلامی پرداخته ایم. آموزه های اخلاقی- تربیتی مصباح الهدایه شامل اخلاق بندگی، اخلاق فردی و اخلاق اجتماعی است، ما در این تحقیق، اخلاق بندگی را هم، در قالب اخلاق فردی آورده ایم و به طور کلی، آن را در دو دست? فردی و اجتماعی طرح کرده ایم. سپس شیوه های ارائه مطالب کتاب را بررسی نموده ایم. کاشانی برای تأثیر گذاری بر خوانندگان، در بیان مطالب و مفاهیم، شیوه های مختلفی را به کار برده است؛ تا بتواند مطالب کتابش را به خوانندگان القا نماید. به نظر می رسد، یکی از اهداف در به کار بردن روش های گوناگون در طرح مباحث، اقناع خوانندگان، بویژه کسانی است که از وی درخواست تألیف کتاب نموده اند.

در این پایان نامه سعی بر این است تا نگرش زن ژاله قائم مقامی و ژاله اصفهانی نسبت به زن بررسی گردد. در این پژوهش ابتدا مباحثی به مفاهیم، کلیّات و تعاریف جایگاه زن در تاریخ ادب فارسی اختصاص داده شده و سپس به معرفی دو شاعر و آثار آنها پرداخته شده است. فرایند پژوهش نشان داد که وجوه افتراق و اشتراکی در زمینه نگرش آنها به زن وجود دارد. از وجوه اشتراک آنها می توان به دفاع از حقوق زن، تکریم شخصیت زن، امید به بهروزی زنان، احترام به مقام مادر، تشویق و ترغیب زنان به سمت آزادی، ترجیح عشق بر زر و زیور دنیا، تشویق به سوادآموزی و آگاهی اشاره کرد و از وجوه افتراق به مواردی چون: مردستیزی و شوهرستیزی، اعتراض به پدر و مادر و سرزنش و بدگویی از زن در اشعار قائم مقامی اشاره کرد، در حالی که در اشعار اصفهانی به علّت زندگی در کشورهای اروپایی و تأثیر جریان روشن فکری و سازگاری و توفیق در زندگی مشترک به این موارد اشاره نشده است.

شاهنامه فردوسی، اثر ارجمند حماسی ایران از وجوه مختلف شایسته نقد و بررسی است. یکی از مفاهیم مهم در این اثر بزرگ وجود زوج های دیوسکوریک است. این مفهوم در ادبیات ملل حضور چشمگیری دارد و جهانی بودن این باور نشان دهنده اهمیت آن در تفکر بشر است. نماد اصلی در زوج دیوسکوریسم مکمل بودن رابطه دوقلوهاست اما می توان نماد فرعی دوتا بودن را نیز در نظر گرفت رابطه زوج های فرعی مثل خواهر و خواهر، پدر و فرزند، عاشق و معشوق و... در شاهنامه زوج فرعی پدر و پسر و برادر با برادر وجود دارد. مهم ترین وجه مشترک زوج ها به جز داستان لهراسب و گشتاسب که چند ویژگی مشترک را داراست در بقیه داستان ها تنها رابطه خانوادگی است و از مهم ترین وجوه افتراق ایشان این است که اگر یکی از زوج ها فعال باشد دیگری منفعل می باشد، یکی متواضع باشد دیگری مغرور می باشد، یکی صلح جو باشد دیگری جنگجوست و... . در این پایان نامه سعی بر آن است به مقایسه زوج های فرعی دیوسکوریک پدر و پسر و برادر با برادر در اثر ذکرشده، اهداف آن ها و تشریح دیوسکوریسم پرداخته شود.

بدیع یکی از شاخه های اصلی علوم بلاغت است که از وجوه تحسین کلام بحث می کند.در این پایان نامه صنایع لفظی و معنوی به کار رفته در دیوان نشاط با دقت بررسی گردیده و نتیجه که به صورت آماری(تعداد و درصد) ارائه شده است نشان می دهد که در بدیع لفظی بسامد روش تجنیس با اندک تفاوتی از دو مورد دیگر بیشتر است. در روش تکرار،تصدیر و در روش تسجیع،سجع متوازی بالاترین بسامد را به خوداختصاص داده اند.در بدیع معنوی روش تناسب بیشترین بسامد را دارد. کاربرد دیگر روش های بدیع معنوی بسیار نادر است.در مجموع این پایان نامه نشان می دهد که دوسوم صنایع بدیعی به کاررفته در دیوان نشاط صنایع لفظی است.

اوایل قرن بیستم، اروپا شاهد پاگرفتن و ریشه دواندن جنبشی ادبی هنری موسوم به اکسپرسیونیسم بود که اساس آن بر نمایش احساسات تند وتیز با روش های غیرمتداول، ذهنیت گرایی افراطی، هنجارشکنی و نوگرایی بود. عشق، مرگ، ترس و ... از دغدغه های انسان معاصر هستند که اکسپرسیونیسم با حساسیت ویژه ای به آن پرداخته است. «غزلیات شمس» آیینه شوریدگی ، عشق سرمستانه و نماینده بی قراری و بی تابی مولانا در فراق شمس است. او این هیجانات روحی اش را در حال سماع و دریدن پرده های خویشتن داری در قالب غزلیات ریخته است. سایر مولفه هایی که مبنای اکسپرسیونیسم هستند و هم چنین درون مایه هایی مشترک را می توان در ساختار ظاهری و محتوایی «غزلیات شمس» یافت و بررسی کرد. این پایان نامه به تجلی مبانی مکتب اکسپرسیونیسم در غزلیات شمس و تفاوت های این دو پرداخته است.

زنان به عنوان نیمی از پیکره ی اجتماع، نقشی تعیین کننده و حساس در تغییر و تحولات اجتماعی بر عهده دارند. از آن جایی که حوادث رمان های "همسایه ها" و "مدار صفر درجه" در سالهای قبل ازانقلاب می گذرد. در این پایان نامه تلاش شده است نقش زن در این دو رمان بررسی و تحلیل شود. و علاوه بر این چگونگی طرح حالات و عوالم درونی و بیرونی زنان در این دو اثر بررسی شود. نتیجه حاکی از آن است که اغلب زنان در رمانهای ابتدایی احمد محمود از دانش سیاسی و اجتماعی و همچنین سواد بهره ی چندانی ندارند که بتوان آنان را همانند قهرمانان مرد داستان دارای نقش های برجسته دانست. جمع کثیری از زنان، طوری خود را به عشق ها و هوس های زودگذر سرگرم کرده اند که نمی توان آنان را در تعیین سرنوشت جامعه دخیل دانست. اما در رمان مدار صفر درجه زنان نقش نسبتأ بهتری در شکل دهی حوادث داستان بازی می کنند.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

می خواستم بدانم اگر سعدی را حکیمی فرض کنیم که مدینه فاضله ای را تصور کرده است انسان برتر او در این مدینه چگونه انسانی است . برای پرهیز از تاثیر اندیشه دیگر حکما در حاصل کار از مقابله و مقایسه عقاید شیخ با آثار آنان اجتناب شد. در این تحقیق هدف آن بوده است که از لابلای حکایات و اشعار شیخ انسانی را تصور کنیم که احتمالا در تصور سعدی بوده است ، - "اگر چه برخی بر این اعتقادند که آثار او صرفا ادبی هستند". - چند عامل جنبی بر شفافیت این تصویر تاثیر داشتند، از جمله دوران زندگی شیخ، عقاید وی، مخاطبانش و هدف او از خلق آثار ارزشمند خود ناگزیر قبل از ورود به بحث اصلی بررسی چند مطلب که رابطه مستقیم با بحث انسان آرمانی داشت واجب می نمود. پس به ترتیب ، سخن شیخ، دوران او، تصوف و عشق در نظرش ، مدایح و عقاید وی مورد تتبع واقع شو، تا معلوم گردد این مسائل تا چه اندازه بر شمایل انسان آرمانی او تاثیر گذاشته اند. این مباحث به علاوه شرح حال مختصری از شیخ بزرگوار بخش اول کا را تشکیل می دهد، که با وجود دراز دامنی آنها به حدی که منجر به افزونی مقدمه بر متن شده است ، وجود آنها را لازم بل ضروری می بینیم، چرا که خیلا می کنم در روشنگری قسمت اصلی رساله یعنی سیمای انسان در آثار شیخ سهم عمده ای دارند، در آن بخش تکلیف من با ادبیات شیخ روشن تر بوده است ، یعنی با این فرض قبلی که عقاید و دوران سعدی تا چه اندازه در معرفی انسان در نظر او تاثیر داشته اند به رسم سیمای انسان آن گونه که شیخ دیده است پرداخته ام. در آن بخش ابتدا تعریفی مختصر از انسان ارائه گردیده است . سپس با استناد به ابیات شیخ رابطه این انسان با خدا، دین، دنیا، خانواده، حکومت و در بخشی نیز اخلاق انسان آرمانی از دیدگاه سعدی بررسی شده است . در این بخش اخیر چون کلام شیخ اجل چون همیشه رسا و گویا بوده است جرات آوردن کلام در کلام او به خود نداده ام و بیشتر به ذکر ابیات و سخنان او در هر مورد بسنده شده است نیز برای پرهیز از اطناب در هر مورد تنها به ذکر چند نمونه اختصار شده است .