نام پژوهشگر: سعیده شریف نیا

مقایسه روش های غربالگری سریع تست رنگی ،کروماتوگرافی لایه نازک،اشعه فرا بنفش در شناسایی مواد مورد سوء مصرف
پایان نامه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی - دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان مرکزی - دانشکده پزشکی اراک 1392
  سعیده شریف نیا   حسن صلحی

اعتیاد به عنوان یک پدیده ناهنجار اجتماعی بیش از هر زمان سلامت فردی و اجتماعی را مورد تهدید قرار داده است،این معضل دارای ابعاد وسیعی است. با توجه به نیاز کارشناسان به شناسایی دقیق و سریع مواد مخدر و جلوگیری از رواج مواد مخدر در جامعه و با نظر به اینکه تحقیق در حیطه ی این موضوع از اولویت های تحقیقاتی نیروی انتظامی (ناجا) استان مرکزی و معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی اراک وتفاهم نامه فی مابین می باشد بر آن شدیم تا سه روش غربالگری روتین و تاثیرات و معایب و مزایا ی این سه روش و مقایسه آنها با یکدیگر ،را مورد تحقیق و بررسی قرار دهیم. مواد وروش کار: در این تحقیق از 3 روش کروماتوگرفی لایه نازک، اشعه یو وی و تست رنگی جهت تشخیص و شناسایی داروهای مخدر ( تریاک، هرویین، مت آمفتامین، حشیش ،فنوباربیتال، ترامادل، اکستازی ،بنزودیازپین) و مقایس این مطالعه علوم پایه بمنظور بررسی تاثیر روش های غربالگری سریع تست رنگی ،کروماتوگرافی لایه نازک،اشعه فرا بنفش در شناسایی مواد مورد سوء مصرف و مقایسه آنها انجام می گیرد . چون پژوهش بر روی نمونه مواد کشف شده شامل هروین ،تریاک،اکستازی،شیشه،را که از هرکدام 5 نمونه انجام میگیرد لذا نیازی به محاسبه حجم نمونه انسانی نمی باشد. ه این 3 روش با یکدیگر از نظر سرعت ،دقت ،هزینه و ارجحیت انجام شد. به منظور آنالیز آماری این مطالعه ، با استفاده از نرم افزار spss20 ابتدا داده ها بوسیله آمار توصیفی و شاخصهای مرکزی چون میانگین و انحراف معیار و پراکندگی و سپس داده ها بوسیله oneway anova و تست post hoc فیشر وتست های گروهای مستقل و یا مآزمون های معادل ناپارامتری آنها مورد تجزیه وتحلیل قرار خواهند گرفت. در این تحقیق 10 نمونه از مواد و داروهای کشف شده توسط ناجا و موجود در آزمایشگاه پزشکی قانونی استان مرکزی به صورت اتفاقی انتخاب شد و ابتدا با استفاده از معرف های رنگی مورد استفاده در این تحقیق ماده ی تغییر رنگ هریک از نمونه ها بوسیله ی معرف توسط محقق ثبت شد هر یک از 10 نمونه ی فوق را در معرض پرتوهای اشعه فرابنفش (uvb) قرار داده و طول موج بازتابی توسط محقق ثبت شد. ودر آخر هر یک از 10 نمونه را در تانک های کروماتوگرافی قرار داده و نتایج کروماتوگرافی توسط محقق به ثبت رسید. یافته ها: در روش تست رنگی مرفین وهرویین با مارکوییس به رنگ بنفش وبا ماندلین به رنگ آبی سبز متامفتامین اب مارکوییس به رنگ نارنجی و با فرود به رنگ قرمز در امد.اکستازی با مارکوییس به رنگ ارغوانی تیره و متادون با ماندلین به رنگ سبز مایل به آب در آمد.ترامادول با هیچ کدام از معرف ها تغییر رنگ ندادو حشیش با معرف دی متیل بنزوالدیید به رنگ قرمز-بنفش واگزازپام با معرف فرمالدهید اسید سولفوریک به رنگ نارنجی درآمد.در روش کروماتوگرافی لکه ها با مواد مورد نظر در تست رنگی مطابقت داشت ودر uv طول موج ثبت شده هم با مواد مورد نظر مطابقت داشت. بحث و نتیجه گیری: روش تست رنگی روشی موثر ، دقیق و کم هزینه میباشد که با توجه به نتایج این تحقیق میتوان از آن به عنوان روش ارجح غربالگری سریع استفاده کرد. روش اشعه ی فرابنفش روشی کم هزینه ،سریع میباشد اما با توجه به نتایج حاصله از این تحقیق از دقت کافی جهت افتراق همه ی مواد مورد سوء مصرف نمیباشد. که این موضوع به دلیل تداخل طول موج بازتابی در بعضی از مواد میباشد.روش کرماتوگرافی نیز دقت بسیار بالایی در تشخیص مواد مورد سوء مصرف دارد، اما با توجه به زمان و هزینه زیاد روشی ارجح برای غربالگری سریع محسوب نمیشود.با توجه به نتایج این تحقیق پیشنهاد میشود که جهت غربالگری سریع داروهای سوء مصرف از روش تست رنگی استفاده شود