نام پژوهشگر: سجاد اسحاقی مسکونی

چیستی طول أمل، عوامل پیدایش و آثار آن در قرآن و حدیث
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه کاشان - دانشکده علوم انسانی 1392
  سجاد اسحاقی مسکونی   مصطفی عباسی مقدم

بی تردیداخلاق راه حقیقی سیر انسان به سوی خدا و خمیر مایه تمدن و ستون فقرات ی زندگی اجتماعی سالم است. هنگامی که سخن از مباحث اخلاقی به میان می آید بسیاری ، حتی برخی از اهل فضل و دانش، آن را امـری مستحبی و در حـاشیه زندگی می بینند .در حالیکه غالب مشکلات فردی و اجتماعی ناشی از نارسایی ها ی رفتاری و ضعفهای اخلاقی است. ازجمله موضوعات مهم و مبتلا به اخلاقی فرد و جامعه اسلامی،آرزوهای دراز و کیفیت برخورد و کنترل آنهاست که در متون دینی اعم از قرآن و حدیث توجه ویژه ای به آن شده و رهنمودهایی گسترده و هماهنگ برای کنترل و هدایت آن مطرح گردیده است. از منظر قرآن و روایات أمل و آرزودر زندگی انسان امری اجتناب ناپذیر است اما مهم این است که چه نوع آرزو هایی باتوجه به ظرفیت و توانایی بشر، محدودیت عمر او و ناپایداری دنیا برای او سودمند است تا او را در رسیدن به اهداف زندگی مادی و معنوی به شکل مطلوب یاری نماید. از طرفی طول أمل همیشه مذموم و نکوهیده نیست، بلکه در مواردی نیکو و پسندیده است مانند آرزوی لقاء الهی، آرزوی زندگی کردن در حکومت جهانی حضرت مهدی(عج) . همچنین یکی از مهمترین جلوه های مثبت أمل و طول أمل ،آینده نگری و نگاه راهبردی به زندگانی جمعی و اجتماعی و برنامه ریزی آینده نگر است که در آموزه های روایی بارها بر آن تأکید گردیده است. بر اساس آنچه در این تحقیق آمده است ،نادانی و جهل، غفلت، حب دنیا، ضعف تقوا و توکل، مقایسه های نابجا، طمع،ثروت و قدرت،تجمل گرایی و شهرت،غرور،حرص،بی ایمانی،نفس أماره،و القائات شیطان از جمله مهمترین خاستگاه ها و عوامل پیدایش طول أمل به شمار میروند. در این تحقیق همچنین این نتایج حاصل شد،آثار و پیامد های طول أمل در بعدفردی عبارتند از:تقابل با عمل، قساوت قلب، سقوط در بدی ها، از بین رفتن فرصتها، کوچک شمردن داشته ها ،ترک حیاءدر برابر خداوند،فراموشی،هدر رفتن انرژی،زندگی پر رنج و ذلت بار،محرومیت از نعمتها،افزاینده غم و اندوه،محروم بودن از درک حقایق،فساد عقل،تلف شدن عمر و تأخیر در توبه. در بعداجتماعی: تباهی و عقب افتادگی اجتماع ، فقر و ایجاد حسادت و دربعد اخروی:سختی در هنگام مرگ، حسرت در قیامت و دوری از بهشت و اهل آن. همچنین راهبردهای اخلاقی و عملی برای هدایت آرزوهای انسان در دو جنبه ی پیشگیری و معالجه و در مان ارئه گردید که این راهبردها از جهت پیشگیری عبارتند از، مطالعه پیرامون پیامد های شوم آرزو های طولانی و عبرت گیری، توجه به ناپایداری و محدویت دنیا، دوری از محیط آرزو برانگیز، مدیریت آرزو ها و یاد مرگ و راهبردهای هدایت آرزوها از جنبه ی معالجه و درمان عبارتند از: برخورد با آرزو های طولانی، تقویت ایمان ، کسب معرفت، توبه و بازگشت به ولایت الهی، قصر و کوتاهی أمل، قرین ساختن أمل با عمل و انجام تکالیف و استفاده بهینه از عمر اشاره شد. و در پایان پس از نتیجه گیری به مولفان و محققان، رسانه ها، خانواده ها و جوانان توصیه ها و پیشنهاداتی نیز ارائه گردید.