نام پژوهشگر: زهیر واثق عباسی

پژوهشی بر پوشاک اشکانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  زهیر واثق عباسی   رضا مهرآفرین

چکیده: پوشاک، بارزترین سمبول فرهنگی، مهمترین و مشخص ترین مظهر قومی و سریع الانتقال ترین نشانه فرهنگی است، که به سرعت تحت تاثیر پدیده های فرهنگ پذیر و جوامع انسانی قرار می گیرد. دوران اشکانی عصر رواج تجارت، تکامل زندگی شهری و به روز شدن پدیده مد محسوب می شود که این رونق اجتماعی، نمی تواند دلیلی جز تاثیر و تاثر متقابل دو تمدن ایران و یونان داشته باشد. از آنجا که منسوجات می توانند علاوه بر ارزش واقعی، مفهوم نمادین نیز داشته باشند، از دیرباز مورد توجه ملل مختلف بوده است. در این پژوهش سعی شده است تا با مطالعه دقیق پوشاک اشکانیان و بازسازی دوباره البسه مورد نظر، عوامل موثر بر پوشاک این دوره شناسایی و مشابهت های لباس های آنها، با مردمان امروزی شرق ایران روشن گردد. گردآوری اطلاعات در این تحقیق به دو روش کتابخانه ای و میدانی انجام پذیرفت. برای این منظور علاوه بر منابع مکتوب تاریخی از منابع زنده، مانند: نقوش برجسته، سکه ها، مهرها، نقاشی ها، تندیس ها و پیکرک ها استفاده شده است. اشکانیان عناصر هلنیستی، بین النهرینی، ایرانی و چادرنشینی (خاستگاه پارتیان) را در خود هضم کرده و هنری پارتی را بوجود آوردند. نتایج تحقیقات نشان می دهند، که در دوره اشکانی با دو گستره ی جغرافیایی بزرگ و متفاوت، در شرق و غرب رو به رو هستیم که رشته کوه زاگرس مبنای این تقسیم بندی محسوب می شود. لباس های پرچین و گشاد که شاخصه لباس اشکانیان بود، به دلایل مختلفی از جمله مذهب، سلسله مراتب اجتماعی، شغل و اقلیم های متفاوت تغییر کرده، و نمونه های مشابه آن امروزه در صفحات شرق و شمال شرقی ایران دیده می شود. به طور کلی ریشه و پایه هنر اشکانی در هنر مشرق زمین نهفته است، نه در آنچه از یونانیان به عاریت گرفته اند. واژه های کلیدی: اشکانیان، پوشاک، قلمرو فرهنگی، هلنیسم، سکه، نقاشی.