چکیده در این تحقیق، کنترل بیماری مختلط نماتد ریشه گرهی (m. javanica) و قارچ پژمردگی آوندی گوجه فرنگی (f. oxysporum f.sp. lycopersici) در آزمایشگاه و گلخانه توسط t. harzianum bi در گیاه گوجه فرنگی مورد بررسی قرار گرفت. یکی از اهداف تحقیق با توجه به حالت هم افزایی بین نماتد و قارچ، این است که آیا تریکودرما قادر است این حالت تشدید کنندگی را به هم بزند؟ بررسی های آزمایشگاهی نشان داد درصد بازدارندگی از تفریخ تخم نماتد و همچنین درصد بازداری از رشد میسیلیوم قارچ پژمردگی آوندی توسط قارچ عامل بیوکنترل سبب افزایش معنی داری در مقایسه با شاهد شد. همچنین نتایج بررسی های گلخانه ای نشان داد که کلیه تیمار های اعمال شده شامل کاربرد تریکودرما قبل و بعد از نماتد و فوزاریوم (t+n, t+f, n+t, f+t) و هچنین کاربرد تریکودرما قبل و بعد از مایه زنی همزمان نماتد و فوزاریوم {t+(n+f), (n+f)+t} با شاهد اختلاف معنی داری داشتند و کاربرد تریکودرما قبل از مایه کوبی با هر دو بیمارگر در مقایسه کاربرد تریکودرما بعد از مایه کوبی بیمارگر ها باعث کاهش معنی دار شاخص های بیماریزایی مانند تعداد گال ها، تعداد توده تخم، قطر گال و شاخص پژمردگی برگ ها شد. در حالیکه در تیمار همزمان نماتد و فوزاریوم این پارامترها افزایش یافت. همچنین کاربرد تریکودرما سبب بهبود پارامتر های رشدی گیاه از قبیل وزن تر ریشه و اندام هوایی در کلیه تیمار ها در مقایسه با شاهد شد. همچنین در این تحقیق، القاء برخی از ترکیبات دفاعی از جمله آنزیم های فنیل آلانین آمونیالیاز ، بتا-?و?- گلوکاناز، کیتیناز، پروتئاز و فلاونوئید کل بررسی شد. در گیاه مایه زنی شده با تریکودرما، میزان فعالیت pal ، فلاونوئید کل، گلوکاناز، پروتئاز و کیتیناز به ترتیب در روز های چهارم، پنجم، پنجم، سوم و پنجم به حداکثر میزان خود رسیده و سپس کاهش یافت. تیمار همزمان نماتد و فوزاریوم اثر هم افزایی در کاهش میزان فعالیت آنزیم ها داشته است اما در بررسی فلاونوئید کل این کاهش مشاهده نشد و حتی افزایش میزان فلاونوئید وجود داشت. کاربرد تریکودرما قبل از مایه زنی بیمارگر ها به صورت توام و جداگانه توانست سبب افزایش فعالیت آنزیم ها شود و حتی این اثر تشدید کنندگی بین دو بیمارگر را می تواند بر هم زند. نتایج پژوهش نشان می دهد که قارچ تریکودرما توانست هر دو بیمارگر نماتد مولد گره ریشه و قارچ پژمردگی آوندی را در مقایسه با شاهد کاهش دهد و حتی برهمکنش هم افزایی بین این دو را بر هم زده و سبب کاهش آن شود. بعلاوه مایه زنی گیاه با تریکودرما قبل از مایه زنی بیمارگر ها اثر بهتری در کاهش پارامتر های اندازه گیری شده در مقایسه با مایه زنی گیاه بعد از بیمارگر ها نشان داد. واژگان کلیدی: نماتد ریشه گرهی، قارچ عامل پژمردگی فوزاریومی گوجه فرنگی، قارچ آنتاگونیست t. harzianum bi ، القاء مقاومت، pr پروتئین ها