نام پژوهشگر: فریبا آهنگری

علل انتخاب ایران به عنوان ژاندارم منطقه در دوره پهلوی دوم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه ارومیه - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1391
  فریبا آهنگری   محمد جعفر چمنکار

سابقه حضور استعماری آمریکا در خاورمیانه و خلیج فارس به اوایل قرن بیستم باز می¬گردد. اگرچه در دوران قبلی نیز آمریکا با انعقاد قراردادهای نفتی در ایران حضور استعماری خود را به تدریج افزایش می داد، اما بعد از جنگ جهانی دوم و شروع جنگ سرد و نیاز دول غربی به نفت ارزان قیمت و سهل الوصول ایران، موجب توجه بیشتر امریکا به ایران و منطقه خلیج فارس گردید تا بتواند منافع استعماری خود را حفظ و گسترش دهد. از سوی دیگر خروج نیروهای بریتانیایی از منطقه شرق سوئز و مسئله خلاء قدرت در منطقه موجب ترس آمریکا از جایگزینی قدرت برتر دیگر (شوروی) در خلیج فارس گردید. هم چنینبحران کره و ویتنام و تجربه آمریکا از این دو شکست که در نتیجه این نبردها خسارات زیادی را متحمل شده بود، این دولترا از درگیری مستقیم در مستعمرات باز می¬داشت. بر این اساس،نظریه پردازان آمریکایی در دوران ریچارد نیکسون تصمیم گرفتند از میان کشورهای جهان سوم آن کشورهایی که قدرت دفاع از خود را دارند،باقرار دادن امکاناتنظامی و فنی در اختیارشان توان دفاعی آنان را در برابر قدرت های رقیب خود افزایش دهند و کشور ایران به دلیل سود کلان اقتصادی خود از بحران نفتی و درگیری اعراب و اسرائیل،امتیاز ویژه ای نسبت به سایر کشورهای منطقه خاورمیانه داشت و ازسوی دیگرمنافع مشترکی با آمریکا در برابر خطر نفوذ کمونیسم داشت.بنابراینمحمدرضاشاه در گزینش ایرانبه عنوان ژاندارم منطقه علاقمندی خود را نشان داد و با این ملاحظات ایران جزء کشورهای جهان سومی گردید که به عنوان یکی از ژاندارم های منطقه خاورمیانهانتخاب گردید.