لیشمانیوز یکی از بیماریهای انگلی شایع در ایران و بسیاری از کشورهای جهان می باشد. این بیماری که در شمار بیماریهای مشترک انسان و حیوان است، در 88 کشور جهان وجود دارد که به صورت ضایعات پوستی (سالک)، احشایی(کالاازار)، و مخاطی _ پوستی بروز می کند. عامل بیماری لیشمانیوز، تک یاخته ای به نام لیشمانیا است، که بر حسب محیط زندگی خود به دو شکل بدون تاژک (آماستیگوت یا جسم لیشمن)، و تاژک دار(پروماستیگوت) دیده می شود. انگل لیشمانیا در طی سیکل زندگی خود دو فاز لگاریتمی و ایستایی را تجربه می کند که ویژگی ها و متابولیت های این دو فاز با یکدیگر متفاوت می باشد. لیشمانیوزها عموما توسط گونه های پشه خاکی (به فرم پروماستیگوت) به بدن مهره داران منتقل می شوند. امروزه تکنیکهای متابولومیکس و متابونومیکس به کمک اسپکتروسکوپی تشدید مغناطیس هسته (1h nmr) برای تعیین پروفایل متابولیک پروماستیگوتها و آماستیگوتهای اکسنیک گونه های متفاوت لیشمانیا به کار گرفته می شود. این روش نوین جهت نقشه متابولیتی گونه های پروماستیگوتهای لیشمانیا دنوانی بکار گرفته شده و می تواند در شناسایی گونه های مناسب تکنیک موفقی باشد. آنالیز پروفایل متابولوم می تواند تغییرات متابولیسم را که از تغییرات بازدهی متابولیت مشتق می شود، مشخص سازد و نیز در تعیین متابولیتهای جدید و مسیرهای موجود در این ارگانیسمها کمک شایانی نماید. شناسایی متابولوم واسطه ای این فازهای پارازیتی می تواند به تعیین متابولیت یا متابولیتهای منحصر بفرد هر مرحله به عنوان تارگتهای اختصاصی جهت درمان مورد استفاده قرار گیرد. در این مطالعه سعی بر این است که با استفاده از طیف سنجی1h nmr و نیز به کمک تکنیک های جدا سازی متابولیت های قطبی از سلول های کشت داده شده انگل لیشمانیا، پروفایل متابولیکی این انگل را در دو فاز لگاریتمی و ایستایی بدست آوریم و همچنین با استفاده از روش های "اصلی آنالیز اجزائی"(principal component analysis) و "حداقل مربعات جزئی" partial least squares)) داده های بدست آمده را مورد مقایسه قرار دهیم.

چکیده انگل لیشمانیا متعلق به خانواده تریپانوزوماتید می باشد که به دو فرم اصلی آماستیگوتی (بدون تاژک در بدن مهره دار) و پروماستیگوتی (تاژک دار در بدن پشه خاکی ) وجود دارد ،این انگل عامل بیماری لیشمانیوز بوده که از طریق نیش پشه خاکی جنس فلبوتوموس (د نیای قدیم) ولوتزمیا ( دنیای جدید) به انسان انتقال می یابد . بیماری لیشمانیوز یک بیماری کشنده جهانی است ودر مناطق گرمسیر دنیا شیوع دارد. فرمهای بالینی این بیماری عبارتند از : لیشمانیوز جلدی ، جلدی – مخاطی ، احشایی و کالازار پوستی پیشرفته . سالانه قریب به 500000 مورد جدید از لیشمانیوز احشایی از بخشهای مختلف دنیا گزارشده و سرعت شیوع آن در حال افزایش است، در ایران نیزاین بیماری در مشکین شهرآذربایجان وشهر بافت کرمان دیده شده است که عامل آن لیشمانیا اینفانتوم می باشد. .با توجه به عدم وجود واکسن وبروز مقاومت های دارویی مختلف انگل لیشمانیا ، استفاده از روش های نوین همچون علم متابولومیکس وتکنیک های پیشرفته نظیر طیف سنجی nmr به منظور شناسایی تغییرات متابولیت ها ومسیرهای بیوشیمیایی ضرورت می یابد. علم متابولومیکس به بررسی متابولیت ها در بافت و مایعات بدن می پردازد، در واقع این علم متابولیتهایی با وزن مولکولی کمتر از 1500 دالتون و محصولات متابولیکی فعال در مسیر های بیوشیمیایی سلول را تعیین وازنظر کمی وکیفی اندازه گیری می نماید. انگل لیشمانیا در طول چرخه زندگی خود دو فاز لگاریتمی و ایستایی را تجربه می نماید که متابولیت ها در این دو فاز با یکدیگر متفاوت هستند. در این مطالعه انگل لیشمانیا اینفانتوم به طور وسیع کشت داده شد ، پروفایل متابولیت های انگل به وسیله روش اسید پرکلریک و سونیکیت در دوفازتعیین ومقایسه گردید، طیف سنجی nmr با دستگاه بروکر mhz 400 انجام شد و fid های حاصله به کمک روش های کمومتریکس و pca و pls-da ونیزپایگاه اطلاعات متابولوم انسانی و متابولوآنالیز مورد ارزیابی قرا ر گرفت و تغییرات مسیرهای بیوشیمیای دو فاز شناسایی شد.مهمترین مسیرهای متابولیکی که دستخوش تغییر شده اند عبارت بود از : متابولیسم اسیدهای آمینه (بتا-آلانین ، والین ، لوسین وایزولوسین ، متیونین و ترئونین ) و متابولیسم کربوهیدرات (نشاسته و ساکارز) .شناسایی این متابولیت ها در فازهای مختلف انگل ونقش موثر آنها در مسیرهای متابولیسمی در تامین انرژی انگل ، می تواند ما را در دستیابی به متابولیت های منحصر به فرد به عنوان تارگت های اختصاصی جهت درمان وهمچنین کشف واکسن وداروهای جدید یاری رساند.

بیماری لیشمانیازیس از جمله شش بیماری مهم منطقه حاره ای محسوب می گردد. اهمیت کنترل این بیماری، به دلیل افزایش موارد مقاومت دارویی مشاهده شده در بیماران می باشدوبا توجه به نیازمبرم به داروهای جدید با عوارض کمتربرای کنترل ودرمان بیماری، تاثیر داروی آرتمیزینین برروی متابولیت های پروماستیگوت های انگل لیشمانیا ماژور( سوش فردلین)در شرایط آزمایشگاهی در انستیتو پاستور تهران بررسی گردید.