چکیده با توجه به جمعیت روز افزون جهان، تقاضا برای مواد غذایی خصوصاً گندم رو به افزایش است. گندم یکی از مهمترین محصولات زراعی است. زنگ قهوه ای یا زنگ برگی گندم با عامل puccinia triticina، یکی از مهمترین بیماری های گندم به شمار می رود. با توجه به اینکه استفاده بیش از حد از مواد شیمیایی در کشاورزی جهت کنترل بیماری های گیاهی، سبب آلودگی محیط زیست و همچنین مقاومت پاتوژن ها به این مواد شیمیایی می شود، پیدا کردن روشی جایگزین جهت مقابله با بیماری ها امری ضروری به نظر می-رسد. امروزه پیشرفت های گسترده در علم بیولوژی مولکولی، فهم بشر را از تعاملات بین گیاه و بیمارگر، ژن های دخیل در مقاومت و مسیرهای سیگنال دهی بهبود بخشیده است. این یافته ها می تواند راهکار ژنتیکی مناسب و کارامدی را به منظور افزایش مقاومت گیاهان به بیمارگرها پیش روی محققین قرار دهد. در این میان ژن های مقاومت گیاهان (r genes)، منابع ژنتیکی با ارزشی هستند که می توان از آن ها در راستای تولید گیاهان تراریخت مقاوم به عوامل تنش زا استفاده کرد. این پژوهش با هدف غربالگری چند لاین تقریبا ایزوژنیک و تجاری گندم و آنالیز مولکولی دو رقم تجاری گندم در تعامل با قارچ p. triticina انجام شد. با توجه به نتایج غربالگری، رقم مروارید به عنوان رقم حساس و رقم آرتا به عنوان ژنوتیپ مقاوم انتخاب شدند. گیاهچه های گندم، در مرحله دو برگی، با سوسپانسیون اسپور قارچ p. triticina تیمار و نمونه برداری از برگ های اول در ساعات مختف پس از آلودگی (0، 12، 24 و 48) انجام شد. rna کل از نمونه های برگی استخراج و پس از ساخت dna مکمل (cdna)، بیان ژن ها با استفاده از تکنیکquantitative real time pcr (qrt-pcr) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد بیان ژن های pr1، pr2، pr3، pr5، ltp، pal و lipase در رقم مقاوم آرتا نسبت به رقم حساس مروارید، پس از مایه زنی به شدت افزایش یافت. در آزمون مقایسه ایt-student نیز تفاوت معنی-داری در بیان هر یک از این ژن ها، بین ژنوتیپ های مقاوم و حساس مشاهده شده است. یافته های حاصل از این بررسی حاکی از نقش فعال ژن های فوق در مکانیسم های مقاومت گیاه گندم در تعامل با قارچ p. triticina می باشد.

زنگ قهوه ای با عامل puccinia triticina e.، یکی از مهم ترین بیماری های گندم است. با توجه به اینکه استفاده بیش از حد از مواد شیمیایی در کشاورزی جهت کنترل بیماری ها سبب آلودگی محیط زیست شده و همچنین پاتوژن ها به سرعت به این مواد شیمیایی مقاومت حاصل می کنند، پیدا کردن روشی جایگزین، امری ضروری به نظر می رسد. ژن های مقاومت گیاهان (r genes)، منابع ژنتیکی با ارزشی هستند که می توان از آن ها در راستای تولید گیاهان تراریخت مقاوم به عوامل تنش زا استفاده کرد. در این تحقیق، بیان دو ژن مرتبط با بیماریزایی با استفاده از تکنیک quantitative real time pcr مورد ارزیابی قرار گرفت.