در سالهای اخیر، استفاده از سیستم های کشت بدون خاک (هیدروپونیک) در دنیا و از جمله ایران بدلیل مزایای متعدد نظیر: امکان کاشت در جائیکه خاک مناسب وجود ندارد یا اساساً ماسه می باشد، کنترل تغذیه گیاه،کاهش بروز بیماری ها و آفات و افزایش کمیت و کیفیت محصول نسبت به کشت خاکی درحال گسترش است. به طور کلی میتوان کشت های هیدروپونیک را از نقطه نظر محیط کشت به دو گروه کشت در بسترهای مایع و کشت در بسترهای دانه بندی شده تقسیم نمود. کشت سبزی های گلخانه ای در بسترهای دانه بندی شده رایج تر می باشد. پژوهش حاضر به منظور ارزیابی امکان استفاده از بستر خاک اره و ترکیب آن با بنتونیت و پامیس که در ایران به وفور در دسترس می باشند و تأثیر این بسترها بر رشد رویشی، عملکرد و جذب عناصر توسط فلفل دلمه ای قرمز رقم inspratian انجام گردید. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با هشت تیمار و چهار تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد. بسترها شامل: خاک اره(100%)، خاک اره(95%)+پامیس(5%)، خاک اره(90%)+پامیس(10%)، خاک اره(85%)+پامیس(15%)، خاک اره(95%)+بنتونیت(5%)، خاک اره(90%)+بنتونیت(10%)، خاک اره(85%)+بنتونیت(15%) و یک بستر رایج (پیت80%+پرلایت20%) بودند. نشاهای فلفل دلمه ای قرمز در تاریخ 7/7/91 بعد از آماده سازی بسترها در گلدان های اصلی منتقل شدند. آبیاری و تغذیه با محلول غذایی جانسون (50%) به فواصل زمانی 45 دقیقه تا یک ساعت و هر بار به مدت یک دقیقه بر حسب نیاز بوته ها و شرایط دمایی گلخانه انجام شد. در طول آزمایش و پایان دوره فاکتورهای رشد رویشی، زایشی و عملکرد اندازه گیری شد. نتایج نشان داد بیشترین وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، زودترین گلدهی، میوه دهی و رنگ اندازی مربوط به تیمار خاک اره(85%)+پامیس(15%) بود. نتایج همچنین نشان داد پس از پیت بیشترین میزان کلروفیل مربوط به تیمارهای خاک اره(95%)+پامیس(5%) و خاک اره(90%)+بنتونیت(10%) بود. بسترهای مختلف اثر معنی داری روی تعداد میوه در بوته، وزن تر هر میوه و عملکرد نداشتند با اینحال بستر خاک اره(90%)+پامیس(10%) پس از پیت دارای بیشترین تعداد میوه در بوته بود. همچنین بستر خاک اره(85%)+پامیس(15%) پس از پیت دارای بیشترین عملکرد بود که با بستر پیت و خاک اره خالص تفاوت معنی داری نداشت. بیشترین طول میوه پس از پیت مربوط به تیمار خاک-اره(95%)+پامیس(5%) و کمترین طول میوه در بستر خاک اره خالص اندازه گیری شد. بیشترین قطر میوه مربوط به تیمار خاک-اره(90%)+بنتونیت(10%) و کمترین قطر میوه پس از پیت مربوط به تیمار خاک اره(85%)+بنتونیت(15%)بود. بیشترین تعداد لوب میوه در بستر خاک اره(90%)+پامیس(10%) و کمترین تعداد لوب میوه در بستر خاک اره(85%)+بنتونیت(15%) مشاهده شد. نتایج همچنین نشان داد اگرچه ضخامت پریکارپ میوه تحت تأثیر بسترها بطور معنی دار قرار نگرفت در بستر خاک-اره(90%)+بنتونیت(10%) بیشترین و در بستر خاک اره(85%)+پامیس(15%) کمترین مقدار را پس از پیت داشت. همچنین بستر خاک اره(90%)+بنتونیت(10%) دارای بیشترین ویتامین ث و مواد جامد محلول و بستر خاک اره(95%)+بنتونیت(5%) دارای کمترین ویتامین ث بود. علاوه بر آن نتایج نشان داد بیشترین غلظت پتاسیم اندام هوایی مربوط به بستر خاک اره(90%)+بنتونیت(10%) و بیشترین غلظت کلسیم اندام هوایی مربوط به بستر خاک اره(95%)+پامیس(5%) بود. در مجموع نتایج نشان داد که پس از پیت، در بیشتر موارد گیاهان کاشته شده در بستر خاک اره به همراه پامیس 15% نسبت به تیمارهای خاک اره خالص و خاک اره به همراه بنتونیت دارای رشد رویشی و زایشی بهتری بودند.

با توجه به بحران آب در سال های اخیر و اهمیت حفظ منابع آب موجود و رفع کمبود آن در کشور، استفاده از پساب و فاضلاب به عنوان یکی از منابع تامین آب اجتناب ناپذیر است. از طرفی تصفیه فاضلاب به دلیل اطمینان از سلامتی جوامع امری ضروری می باشد. از مهمترین کاربردهای فاضلاب تصفیه شده می توان به استفاده از آن به عنوان آبیاری، تغذیه مصنوعی آبخوان ها، پرورش آبزیان، مراکز تفریحی و ... اشاره کرد. کاربرد آب در آبیاری مزارع غیر از تامین آب جهت رشد و نمو گیاهان به عنوان یک منبع کودی غنی نیز می تواند به شمار آید. بنابراین جمع آوری، تصفیه و استفاده مجدد از فاضلاب ها در کشاورزی یکی از سودمندترین راه های بهره گیری حداکثر از منابع آبی و کاهش هزینه های کود می باشد. از طرفی ساخت تصفیه خانه ها در جوامع کوچک و پراکنده به دلایلی از جمله هزینه بالا، زمان بر بودن ساخت و کمبود نیروی متخصص و کارآمد، توجیه فنی و اقتصادی ندارد. برای رفع این مشکل، طراحی سیستم های تصفیه درجا (در محل تولید فاضلاب) که با هزینه کمی ساخته می شوند و ساخت آن ها زمان بر نمی باشد و همچنین نیاز کم به نیروی متخصص در مرحله بهره بردای دارند، امری ضروری به نظر می رسد. همچنین حذف همزمان کربن، نیتروژن و فسفر در یک رآکتور تاثیر بسزایی در کاهش حجم سیستم تصفیه فاضلاب و مصرف انرژی دارد. دراین پژوهش، یک پایلوت بیولوژیکی نوین بی هوازی- انوکسیک- هوازی(aao) با بستر لجن که تحت رژیم تغذیه پیوسته قرار گرفته است برای تصفیه فاضلاب صنعتی با نسبت پایین cod به bod5، بررسی و عملکرد این فرآیند مقایسه شده است. دو پارامتر عددی (زمان ماندکل و زمان هوادهی ) به منظور مدل سازی، آنالیز و بهینه سازی فرآیند انتخاب شده اند. مقادیر زمان ماند و هوادهی به ترتیب 22 تا 42 ساعت و 4 تا 12 ساعت در نظر گرفته شده اند. آزمایشات بر اساس آنالیز طراحی و با استفاده از روش نمونه گیری لحظه ای اندازه گیری شده اند. به منظور آنالیز فرآیند دوازده پارامتر وابسته مورد بررسی قرار گرفته اند. نتیجه بدست آمده، کاهش زمان ماند هیدرولیکی را بر روی رژیم تغذیه هیدرولیکی نشان می دهند. بیورآکتور aao عملکرد بهتری در حذف کل اکسیژن خواهی شیمیایی مورد نیاز (cod)،کل نیتروژن موجود (tn) و فسفات (po4) دارا می باشد. در این مطالعه اثر حذف cod فاضلاب به عنوان یک فاکتور اصلی موثر بر عملکرد تصفیه در حذف عناصر مغذی در نظر گرفته شد. در سیستم پیوسته نیز بیشترین راندمان حذف با زمان ماند هیدرولیکی 30 ساعت و با راندمان حدود 90/80، 95، 82، 90 و 3/91 درصد به ترتیب برای حذفbod، cod، tn، po4 و tss بدست آمده است.

خاک طبیعی موجود در محل عملیات ساختمانی، معمولاً به طور کامل برای تحمل سازه مورد نظر مناسب نیست. خاک های رسی از جمله خاک هایی می باشند که دارای خواص مهندسی ضعیف می-باشند. مشکلات خاک های رسی زمانی بیشتر می گردد که این نوع خاک ها واگرا یا متورم شونده نیز باشند. این مشکلات می تواند در سازه های آبی، با توجه به افزایش روز افزون شبکه های آبیاری و زهکشی، به واسطه احتمال ارتباط دائم آب با بستر سازه نمود بیشتری پیدا کند. این پژوهش با هدف بهبود ویژگی های ژئوتکنیکی خاک رسی با افزودن خاکستر لجن فاضلاب و آهک و تعیین مقادیر مناسب افزودنی های ذکر شده انجام شده است. بدین منظور ابتدا تیمارهای مختلفی با افزودن چهار سطح خاکستر لجن فاضلاب شامل 0، 5، 10 و 15 درصد و چهار سطح آهک شامل0، 1، 3 و 5 درصد در نظر گرفته شد. سپس آزمایش های آزمایشگاهی شامل تراکم استاندارد، تراکم هاروارد و مقاومت فشاری محصور نشده در دو حالت اشباع و با رطوبت بهینه بر روی تیمارهای مورد بررسی انجام گرفتند. نمونه های آزمایش مقاومت فشاری برای سنین 7، 14، 28 و 90 روز عمل آوری شدند. در نهایت نتایج آزمایش مقاومت فشاری با یک طرح فاکتوریلی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش تراکم نشان داد که افزودن آهک هیدراته و خاکستر لجن فاضلاب در کاهش وزن واحد حجم خشک بیشینه و افزایش رطوبت بهینه موثر می باشد. نتایج مقاومت فشاری نشان داد که مقدار بیشینه آهک 5 درصد و مقدار بهینه خاکستر لجن فاضلاب 10 درصد می باشد که افزودن توأم این دو ماده باعث افزایش 5 برابری مقاومت در حالت رطوبت بهینه و 36/25 برابری مقاومت در حالت اشباع در مقایسه با خاک طبیعی می گردد و زمان عمل آوری نقش بسزایی در افزایش مقاومت فشاری دارد. همچنین تحلیل آماری با استفاده از نرم افزار spss موید این مطلب بود که افزودن خاکستر لجن فاضلاب و آهک به خاک رسی، برای افزایش مقاومت فشاری محصور نشده موثر می باشد. بر اساس نتایج مشخص شد که خاک رسی می تواند به طور موفقیت آمیزی با خاکستر لجن فاضلاب و آهک تثبیت شود.

استفاده موثر و پایدار از آب برای کشاورزی به یک اولویت جهانی تبدیل شده که نیازمند راه حل های فوری در زمینه رقابت شدید بین بخش های مختلف می باشد. یکی از موانع اصلی در پیشرفت کشاورزی و توسعه روستایی در ایران مسئله کمبود آب است. استفاده بهینه از آب در افزایش محصولات کشاورزی یک کار اساسی در مناطق دارای اقلیم خشک و نیمه خشک مانند ایران است. روش های جدید آبیاری تحت فشار باعث صرفه جویی در مصرف آب و افزایش بهره وری آن می گردد. همچنین این فن آوری های مدرن و کارآمد می توانند در راستای افزایش تولیدات مزرعه و درآمد کشاورزان موثر باشند. راندمان آبیاری در آبیاری بارانی 80 درصد است. توسعه این سیستم ها با موانع فنی، اقتصادی و اجتماعی زیادی روبرو شده است. هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی نقطه نظر کشاورزان در مورد موانع و عوامل ارتقا استفاده از سیستم های آبیاری بارانی می باشد (مطالعه موردی: شهرستان بهبهان در ایران). جامعه آماری این تحقیق کشاورزان دارای سیستم های آبیاری بارانی می باشد (150 نفر). پایایی پرسشنامه برای هر سازه به صورت جداگانه توسط ضریب آلفای کرونباخ محاسبه شد که نتیجه بدست آمده برای همه شاخص ها بالای7/0 بوده، جهت تجزیه و تحلیل داده ها این پژوهش از ضریب همبستگی اسپیرمن، ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل عاملی و تحلیل رگرسیون استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد که از نقطه نظر کشاورزان، مهم ترین متغیرهای موثر بر تصمیم کشاورز مبنی بر عدم استفاده از سیستم های آبیاری بارانی فقدان نظارت بر سیستم، سرمایه گذاری اولیه بالا جهت نصب و تهیه سیستم های آبیاری بارانی، سیاست گذاری ضعیف دولت، نارضایتی از سیستم های آبیاری بارانی، عدم بیمه سیستم و گرانی قطعات می باشد. نتایج تحقیق نشان داد که رابطه مثبت و معنی داری بین متغیرهای وجود نهادهای اعتباری مناسب، سطح زیر کشت و منبع تأمین آب با میزان گسترش سیستم های آبیاری بارانی وجود دارد. همچنین رابطه منفی و معنی داری بین متغیرهای گرایش به ریسک کشاورزان و پایین بودن کیفیت قطعات با میزان گسترش سیستم های آبیاری بارانی بدست آمد. عدم اعتقاد به تاثیرات مفید روش های جدید آبیاری، حتی پس از پذیرش این نوآوری موجب عدم پایداری این نوآوری گردیده است. از نقطه نظر کشاورز، مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر اقدام کشاورز به گسترش سیستم های آبیاری عبارتند از: ملاقات با کشاورزی که از این سیستم ها استفاده می کند، افزایش تولیدات و غیره می باشد. همچنین نتایج تحلیل عاملی نشان می دهد مهم ترین عوامل موثر بر گسترش سیستم های آبیاری بارانی شامل: عوامل حمایتی- ترویجی (17%)، محیطی (16%)، اقتصادی (14%) و مهارت کاربر (13%) می باشد. همچنین مهم ترین عوامل موثر بر عدم گسترش سیستم های آبیاری بارانی به ترتیب اولویت در حوزه های هزینه های اقتصادی ناشی از نامناسب بودن زمین و سیستم (17%)، عدم مهارت و اعتقاد کشاورزان به سیستم های آبیاری بارانی (11%)، عوامل اقلیمی و نارضایتی ناشی از اجرای نامناسب سیستم (10%)، عدم وجود قوانین مناسب (8%) و عامل محدودیت اراضی (6%) می باشد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل رگرسیون نشان می دهد که رابطه مثبت و معنی داری بین متغیرهای میزان سطح زیر کشت، منبع تأمین آب و وجود موسسات اعتباری مناسب با میزان گسترش سیستم های آبیاری بارانی وجود دارد. همچنین ارتباط منفی معنی داری بین متغیرهای کیفیت پایین قطعات یدکی و گرایش به ریسک کشاورزان با میزان گسترش سیستم های آبیاری بارانی وجود دارد. کلید واژه ها: آبیاری بارانی، تصمیم گیری کشاورز، پذیرش، گسترش، تحلیل عاملی، رگرسیون خطی، شهرستان بهبهان.

در طول تاریخ بشر، رودخانه کانون توسعه بوده و تمدّن های کهن در حواشی رودخانه هایی مانند نیل، فرات، دجله، سند، دانوب، ولگا و کارون و غیره شکل گرفته اند. اثرات تخریبی انسان در محدوده ی حریم و بستر رودخانه ها به شکل های گوناگون رخ داده که شدّت و ضعف آن در رودخانه های مختلف متفاوت می باشد. لذا شبیه سازی رفتار هیدرولیکی رودخانه ها و تعیین حریم بستر برای اجرای طرح های مهندسی رودخانه، پیش بینی خسارات ناشی از سیل در شرایط مختلف و مطالعات توجیهی اقتصادی - اجتماعی برنامه های کنترل و مهار سیل و دیگر مطالعات وابسته به سامانه ی رودخانه ها ضرورت دارد. در این تحقیق برای تعیین حریم بستر رودخانه ی زاینده رود در محدوده ی سدّ تنطیمی زاینده رود تا سدّ انحرافی نکوآباد و همچنین تهیّه ی نقشه ی پهنه بندی سیلاب از تلفیق نرم افزارهای arcgis، hec-ras و برنامه ی جانبی hec-georas استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان داد که در محدوده ی پایین دست سدّ مخزنی خط سیر رودخانه عمدتا درون درّه های تنگ و با شیب تند می باشد و در امتداد آن روستاهایی قرار گرفته که از چند دهه قبل با احداث ایستگاههای پمپاژ اقدام به انتقال آب به ارتفاعات نموده و تپه های منطقه را با سرمایه گذاری زیاد به باغ تبدیل نموده اند، لذا تعرّض به حریم رودخانه بسیار مشهود است. سطحی از اراضی حاشیه ی رودخانه هم که دارای مساحت کمی می باشد از قدیم دارای انهار سنّتی بوده و باغات قدیمی خارج از فرم و اصول باغبانی در آن قرار دارد، که این اراضی عمدتا در محدوده بستر زاینده رود واقع گردیده است. در مناطق پایین دست به خصوص در حوضه ی جغرافیایی استان اصفهان و به ویژه در محدوده ی بخش باغ بهادران با توجّه به ملایم شدن شیب علاوه بر ایجاد شهرها و روستاهایی که از قدیم وجود داشته اند بحث هجوم گسترده را به ویژه در چند سال اخیر جهت ویلاسازی شاهد می باشیم که روند ساخت و ساز هنوز در این محدوده ادامه دارد. طبق محاسبات انجام گرفته و حریم به دست آمده در این تحقیق (پس از حریم استاندارد - به فاصله ی 20 متری پس از بستر) به طور میانگین در بازه ی بالادست 85 درصد از حریم استاندارد و حریم به دست آمده در این تحقیق رعایت نشده است. بازه ی مبانی به دلیل تراکم جمعیت از اهمیت ویژه ای به نسبت سایر بازه ها برخوردار است که به طور میانگین در %70 از حاشیه ی رودخانه که در این بازه قرار دارد حریم استاندارد رعایت نشده و در %90 از حاشیه ی رودخانه حریم به دست آمده در این تحقیق رعایت نشده است. در بازه ی پایین دست به دلیل کوتاه تر بودن بازه و شیب کم میزان حریم رودخانه کمتر از سایر بازه ها به دست آمد. در این بازه 50 درصد از حریم استاندارد و 70 درصد از حریم به دست آمده ی این تحقیق رعایت نشدهاست. رعایت حریم بستر رودخانه در این محدوده مستلزم نگاهی نو و مسئولانه می باشد.

در میان گیاهان زراعی، سیب زمینی به عنوان چهارمین محصول مهم دنیا اهمیت بسیار زیادی از نظر امنیت غذایی دارد. از سوی دیگر کارایی استفاده از منابع و انرژی یکی از نیازهای اساسی کشاورزی پایدار و زیست سازگار می باشد. کارایی بالای مصرف انرژی در کشاورزی به کاهش مشکلات محیطی، جلوگیری از تخریب منابع طبیعی و توسعه کشاورزی پایدار به عنوان یک سیستم تولید اقتصادی کمک خواهد کرد. امروزه هدف اصلی کشاورزی افزایش عملکرد و کاهش هزینه ها است بنابراین محاسبه و ارزیابی بودجه انرژی و کیفیت غدد تولیدی بسیار مهم می باشد. پژوهش در سال زراعی 1392-1391 به صورت میدانی و به منظور بررسی کارایی مصرف انرژی و آلودگی نیترات (آب، خاک و غده) در مزارع کوچک، متوسط و بزرگ سیب زمینی شهرستان فریدن استان اصفهان انجام شد. به این منظور اطلاعات مربوط به نهاده های ورودی و عملکرد سیب زمینی 30 نمونه از مزارع شهرستان فریدن از طریق حضور محقق در مزارع استخراج گردید. میزان نیترات خاک، آب آبیاری در مراحل قبل از کشت و پس از برداشت و غده های سیب زمینی تولیدی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد کل انرژی مصرفی در مزارع کوچک، متوسط و بزرگ سیب زمینی در شهرستان فریدن به ترتیب برابر با 70342، 63386 و 56745 مگاژول در هکتار به دست آمد بنابراین انرژی مصرفی در مزارع متوسط و بزرگ به ترتیب 10 و 20 درصد کمتر از مزارع کوچک بود. بیشترین انرژی مصرفی در مزارع کوچک مربوط به کودهای شیمیایی (15/35 درصد)، بذر (4/21 درصد) و آبیاری (19 درصد)؛ در مزارع متوسط مربوط به کودهای شیمیایی (36 درصد)، بذر (20 درصد) و سوخت فسیلی (18 درصد) و در مزارع بزرگ مربوط به کودهای شیمیایی (31 درصد)، سوخت فسیلی (23 درصد) و بذر (19 درصد) بود. مزارع کوچک نسبت به مزارع بزرگ 31 درصد آب آبیاری و 26 درصد غده بذری بیشتری استفاده نمودند. مزارع بزرگ نسبت به مزارع کوچک و متوسط به ترتیب 14 و 11 درصد سوخت بیشتری مصرف کردند. سهم انرژی های تجدید پذیر در مزارع کوچک، متوسط و بزرگ به ترتیب 52/45، 97/41 و8/41 درصد بود. سهم انرژی های مستقیم در مزارع بزرگ نسبت به مزارع متوسط و کوچک به ترتیب 7 و 3 درصد بیشتر بود. میانگین عملکرد غده در مزارع کوچک، متوسط و بزرگ به ترتیب برابر با 22، 24، 26 تن در هکتار و انرژی خروجی به ترتیب برابر با 79200، 86400، 93600 مگاژول در هکتار به دست آمد. مقدار کارایی مصرف انرژی درمزارع بزرگ 65/1، مزارع متوسط 36/1، مزارع کوچک 12/1 بود. در مرحله پس از برداشت، غلظت نیترات موجود در آب آبیاری تمامی مزارع بزرگ در محدوده مجاز قرار داشت. غلظت نیترات آب آبیاری87 درصد از مزارع کوچک و 85 درصد مزارع متوسط بالاتر از حد مجاز بود. در مرحله پس از برداشت، غلظت نیترات خاک 76 درصد از مزارع متوسط و 59 درصد از مزارع بزرگ از حد بحرانی نیترات در خاک بیشتر بود ولی در مزارع کوچک غلظت نیترات در هیچ یک از نمونه ها بیشتر از حد بحرانی نبود. میانگین غلظت نیترات در غده های تولیدی مزارع بزرگ سیب زمینی نسبت به سایر مزارع کمتر بود. غده های تولیدی سیب زمینی 49 درصد از مزارع کوچک، 26 درصد از مزارع متوسط و 17 درصد مزارع بزرگ فراتر از حد مجاز بودند. غلظت نیترات آب آبیاری و غده های سیب زمینی با کودهای نیتروژنه و میزان مصرف آب آبیاری همبستگی مثبت و معنی دار و با کوددامی همبستگی منفی و معنی دار نشان دادند. کارایی انرژی با غلظت نیترات آب آبیاری و غدهای تولیدی سیب زمینی همبستگی منفی و معنی دار نشان داد. کمترین غلظت نیترات غده در رقم دیررس و دارای عملکرد بالای سیب زمینی (آگریا) مشاهده شد