نام پژوهشگر: حلیمه ایرانپور

تناسخ از دیدگاه فیلسوفان اسلامی با رویکردی به آیات و روایات
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1392
  حلیمه ایرانپور   محب علی آبسالان

تناسخ انتقال روح از بدنی به بدن دیگر است .بعضی ریشه این اعتقاد را به هفت قرن قبل از میلاد مسیح برمی گردانند. عقیده نسبتاً صریح درباره تناسخ از اوپانیشاد ها آغاز شد،محققان آن را عمده ترین ویژگی مذهب هندوان می دانند.با توجه به این که فیلسوفان دنبال حقیقت اند و شرع که حقیقت را بیان می کند ؛این سوال مطرح می شود آیا فیلسوفان اسلامی تناسخ را می پذیرند و آیات و روایات تناسخ را عقیده حق می دانند و آن را تأیید می کنند؟ فیلسوفان اسلامی بر اساس مکتب و نظام فکری خود راجع به اعتقاد تناسخ نظرات گونا گونی داده اند.که آنهارا به دو گروه متفاوت تقسیم می کند: گروهی از فیلسوفان اسلامی تناسخ را پذیرفته اند، و معتقد اند نفوس نیاکان پس از مرگ به عالم ارواح و علوی می پیوندد اما نفوس اشقیاء متناسب با عالم ارواح و علوی نمی باشند این نفوس به بازگشت به اجساد و ابدان مادّی خود تمایل دارند تا از لذّت های مادّی برخوردار شوند،ارواح به ابدان مادّی می روند تا درد و رنج ناشی از جهان مادّی را تحمّل کنند، هر گاه به واسطه این رنج و عذاب پاکیزه شوند به عالم ارواح پاک و علوی صعود می کنند، فیلسوفان در تأیید دیدگاه خود به آیات قرآن تمسّک می جویند. گروه دوم، تناسخ را متناسب با نظام فکری خود محال و باطل می دانند و مطابق با آیات و روایات معتقد اند که عالم دیگری برای ثواب و عقاب و پاک شدن نفوس اشقیاء وجود دارد. چون عالم دیگر لطیف تر از عالم مادّی است. لکن عذاب اشقیاء و درد و رنج در عالم دیگر آن گونه که شایسته است، برقرار می شود این گروه، از فیلسوفان، در ابطال تناسخ معتقد اند اجتماع دو نفس در بدن واحد محال است. با توجه به نظریات گروه دوم و طرح مسئله رجعت و عالم ذر، به نتایجی دست یافته ایم که بر طبق آیات و روایات در این پایان نامه آنها را مورد تحلیل و بررسی قرار خواهیم داد .