عدالت و تحقق آن یکی از اهداف آرمانی مصلحان در تمام طول تاریخ بوده است. از سده نوزدهم تا قرن حاضر، درباره ی عدالت به طور معمول و در ارتباط با زندگی اجتماعی به طور عام، توزیع پاداش های مادی به طور خاص، بحث کرده اند. در حرکت عظیم انقلاب اسلامی ایران، نیز عدالت یکی از آرمان های مهم بوده است زیرا گرچه در پیدایش انقلاب عوامل مختلفی که هر یک اهمیت خاصی دارند موثر بوده اند، اما آنچه در پیدایش آن مهم تر از همه جلوه می نماید، وجود نابرابری اجتماعی و مهم تر از آن احساس ذهنی اعضای جامعه و ادراک آنها از نابرابری و بی عدالتی بود که سبب پیدایش موج گسترده ی مردم در برابر نظام ظالمانه ی طاغوت شد. مهم ترین مسأله در بحث عدالت اجتماعی این است که با چه شاخص ها و سنجارهایی می توان میزان تحقق عدالت اجتماعی در یک جامعه را سنجید و اندازه گرفت. یکی از شاخص های معتبر، شاخص توسعه ی انسانی است. این پایان نامه با توجه به شاخص توسعه ی انسانی به بررسی عملکرد سه دولت مطرح پس از انقلاب یعنی دولت های آیت الله هاشمی رفسنجانی، حجت الاسلام خاتمی و دکتر احمدی نژاد پرداخته است.