نام پژوهشگر: حسام رشتبری بلقیس آباد

اندازه گیری نیروی اصطکاک میان آبدانک و سطح شیشه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان - دانشکده فیزیک 1393
  حسام رشتبری بلقیس آباد   نادر سیدریحانی

سلول ها اصلی ترین واحد ساختمانی موجودات زنده هستند. ساختمان یک سلول به یک غشا محدود و مراقبت می شود. غشای زیستی ترکیب پیچیده ای از فسفولیپیدها، پروتئین ها و کلسترول می باشد. اگرچه خاصیت بیوشیمیایی یک غشای زیستی متفاوت از غشای فسفولیپیدی (تنها از مولکول های فسفولیپیدی ساخته شده است) می باشد، اما دارای ساختار یکسانی می باشند. مولکول های فسفولیپیدی از نوع مولکول های آمفی فیلی هستند که شامل یک قسمت سر و آبدوست و یک قسمت دم وآبگریز می باشند. وقتی مولکول های لیپیدی درون یک حلال قطبی قرار می گیرند در یک فرایند خود اجتماع به صورت دولایه لیپیدی قرار می گیرند. آبدانک ها غشاهای مصنوعی به شکل حباب هستند که با خم شدن و بسته شدن دولایه لیپیدی تشکیل می شوند. یکی از ساده ترین اشکال آبدانک های کروی تشکیل شده از دولایه لیپیدی لیپزم نام دارد. لیپزم ها کاربردهایی در زمینه پزشکی دارند که از جمله آنها می توان به انتفال دارو در بدن اشاره کرد. آبدانک غول پیکر تک دولایه (چند ده میکرومتر) مدل بسیار خوبی برای مطالعه خواص غشا می باشد. آبدانک ها را در محلول ساکارز تولید کرده و در محلول سوربیتل (? برابر) رقیق کردیم. آبدانک ها در محلول ته نشین شده و بر روی سطح قرار می گیرند. با استفاده از انبرک نوری یک ذره میکرونی را به سطح آبدانک بزرگی چسباندیم و آن را درحالتی که در تماس با سطح قرار داشت به حرکت درآوردیم، با استفاده از نیروی تله نوری نیروی اصطکاک را تعیین کردیم. اصطکاک نقش مهمی را در کاهش سرعت اجسام در حال حرکت و محدود کردن عملکرد ماشین آلات ماکروسکوپی ایفا می کند. در مقیاس میکروسکوپی، اصطکاک مقاومتی را در بین حرکت نسبی دو جسم در تماس هم ایجاد می کند. علاوه بر نیروی اصطکاک ناشی از سطح، نیروی مقاوم دیگری که ناشی از ویسکوزیته سیال بود به آبدانک اعمال می شد که مورد بررسی و اندازه گیری قرار گرفت.