نام پژوهشگر: نجمه آقا محسنی فشمی

بررسی و ارزیابی سیاست های تمرکززدایی از کلانشهر تهران (با تأکید بر ارزیابی سیاست انتقال پایتخت اداری – سیاسی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی 1392
  نجمه آقا محسنی فشمی   محمد شیخی

کلانشهرها در همه جای دنیا به دلیل دارا بودن انواع صرفه های اقتصادی و به تبع جاذبه های مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، جمعیت و فعالیت ها را به سمت خود کشیده و متمرکز می نمایند. اما در بیشتر موارد به ویژه در مورد کشورهای در حال توسعه این تمرکز با شرایط و زیرساخت های کلانشهرها هماهنگ نبوده و مسائلی را ایجاد می نمایند. در این پژوهش که با هدف بررسی سیاست های تمرکززدایی از کلانشهر تهران با تأکید بر ارزیابی سیاست انتقال پایتخت اداری – سیاسی، انجام شده است، به جمع آوری اطلاعات و داده ها از طریق مطالعات اسنادی، مربوط به وضعیت و میزان تمرکز (جمعیتی و فعالیتی) در پایتخت (تهران) و نیز سیاست های تمرکززدایی موجود درباره تهران و بحث های مرتبط با انتقال پایتخت در ایران و جهان، پرداخته و در راستای ارزیابی سیاست انتقال پایتخت اداری – سیاسی از تهران، از مصاحبه با کارشناسان و اساتید در این حوزه استفاده گردیده است. آنچه به دست آمده، بیانگر این است که علیرغم اقدامات انجام شده جهت کنترل و کاهش تمرکز جمعیت و فعالیت در تهران و نزولی بودن نرخ رشد جمعیت در شهر و منطقه شهری آن، تراکم جمعیتی بسیار بالا بوده و جمعیت موجود در آن در شرایط مناسبی زندگی نمی کند(انواع آلودگی، ترافیک و ...) همچنین تهران هنوز هم در اکثر فعالیت های اقتصادی، قطب کشور محسوب شده و نسبت به سایر نقاط کشور تمرکز بالایی را نشان می دهد و این ها بیانگر نیاز این کلانشهر به اقداماتی جهت کنترل تمرکزها و ساماندهی به وضعیت موجود آن می باشد. اما ارزیابی سیاست انتقال پایتخت اداری- سیاسی از تهران نشان داد که این اقدام نمی تواند بر کاهش تمرکزهای موجود در این کلانشهر موثر واقع گردد و تبعات منفی آن بسیار بیشتر خواهد بود. به عنوان سیاست های پیشنهادی جهت تمرکززدایی از تهران، دو سطح مدنظر بوده است: سیاست های تمرکززدایی در سطح فراتر از تهران و در سطح ملی و نیز سیاست هایی در سطح کلانشهر تهران در راستای تمرکززدایی و ساماندهی آن.این مهم می باشد که در تمامی اقدامات مورد نظر در این حوزه، تناقض های برنامه ها برطرف شده و از نگاه های تضعیف گرایانه نسبت به تهران دوری گردد و با توجه به نقش ها و چشم اندازهای مورد نظر برای این کلانشهر در راستای نوع و میزان جمعیت و فعالیت های آن تصمیم گیری گردد.