نام پژوهشگر: امید کنعانی فهادانی

سور و سوگ در خمسه نظامی
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد - دانشکده ادبیات 1392
  امید کنعانی فهادانی   عزیزالله توکلی

شادی و غم از خصوصیات روانی انسانی است که در برابر حوادث و رویداد های اطراف او بروز می کند درواقع شادی و غم خروجی هایی هستند برای اثر پذیری و اثر بخشی نسبت به محیط پیرامونی به عنوان یک موجود زنده. آدمی در تعامل با سایر انسان ها و در گذر زمان این واکنش های روحی و جسمی را در گروه های انسانی به اشتراک گذاشت و پاره ای از آداب و سنن مربوط به سور و شادی و سوگ و عزاداری را خلق نمود.در این میان نظامی گنجوی به عنوان یکی از بزرگترین شاعران شعر غنایی ، بیشترین تاثیر را در گسترش مولفه های فرهنگی داشته است ، چراکه حوزه نفوذ شعر او تمام منطقه غرب آسیا را درنوردیده است و امروزه شعر او مقیاسی جهانی به خود گرفته است . نظامی که اهل گنجه بود داستان ها و نامه های باستان را با زبانی شیوا تر و لطیف تر بازخوانی کرد و چنان این کار را با مهارت انجام داد که در اذهان آن اثر را به نام خود به ثبت رسانیده است .نظامی با دقت نظر فراوانی که در پرداخت جزئیات داستان ها داشته است ، توانسته بازتاب عوامل فرهنگی زمان خود را به خوبی منعکس کند. در این رساله که با موضوع سور و سوگ در خمسه نظامی ، می باشد با بررسی اشعار نظامی گنجوی به عنوان شاعر نامی قرن ششم ، پدیده سور و سوگ را در معرض مطالعه قرار می دهیم .جهت ارتقای سطح راستی نتایج ، روش انجام کار با توجه به حجم بالای جامعه ی پژوهش ، بررسی کل جامعه آماری می باشد . ابتدا مفاهیم سور و سوگ مورد مطالعه قرار گرفت و سپس با مطالعه این مفاهیم در متن خمسه نظامی ، نظیره های آن استخراج گردیدو به همراه توضیح و تفسیر هر یک نگاشته شد. به طور کلی می توان داستان خسرو و شیرین را به عنوان مجموعه ی کامل داستانی ، غنی ترین داستان در میان داستان های خمسه نظامی از بعد فرهنگ عامه (فولکلور) ودر گروه سور به شمار آورد و بعد از آن هفت پیکر نظامی این عنوان را کسب خواهد نمود.در گروه مربوط به سوگ نیز می توان داستان خسرو و شیرین را غنی ترین داستان از بعد این فرهنگ و بعد از آن لیلی و مجنون را به عنوان اثر بعدی در میان خمسه نظامی از دیدگاه فرهنگ عامه به شمار آورد.امید است مطالب مندرج در این رساله بتواند راهگشای سایر دانش پژوهان این عرصه باشد. کلمات کلیدی: نظامی گنجوی ، سور ، سوگ ، خمسه