با نگاهی اجمالی به آثار مختلف هنری به خصوص نقاشی ایرانی می توان به تاثیر نشانه های مذهبی، ملی و بسیاری از نمادهای آیینی و فرهنگی که ایرانیان در هنر نقاشی خود از آن بهره جسته اند، پی برد . تاثیرات نقاشی غربی در دوره قاجار و اذعان به این مسئله که این دوره از مهمترین دوره های تاریخ ایران و دوران تغییر و گذار و تاثیر پذیری از غرب در بسیاری از امور سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و هنری است، پوشیده نیست. هدف از تحقیق نشانه شناسیک نقاشی ایرانی و بررسی عناصر مورد استفاده در نقاشی قهوه خانه ای و سقاخانه ای، توجه به خوانشی نوین از این آثار است. همچنین این پژوهش در نظر دارد عاملی برای توسعه تحلیل های نشانه شناختی در گستره نقاشی ایرانی و توجه به دو مقوله فضا و روایت داشته و به این پرسشها پاسخ دهد: میزان توجه هنرمندان در نقاشی ایرانی به کدام مقوله(فضا یا روایت) بیشتر است؟ تاثیر روابط مختلف مذهبی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی درهنرمندان دوره قاجار و پهلوی به چه میزان بوده وتا چه اندازه در ارتقاءو رکود نقاشی ایرانی تاثیر گذار است؟ نشانه شناسی فضا و روایت در پیش برد خلق اثر هنری(نقاشی) چه تاثیری خواهد داشت؟ روش تحقیق بکار رفته در این پایان نامه از نوع کیفی مبتنی بر استدلالهای ذهنی و مبتنی بر تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و عمده روش گردآوری اطلاعات این پژوهش، به شیوه کتابخانه ای و از ابزار فیش برداری و اسناد تصویری استفاده شده است. لذا در این پایان نامه با مورد توجه قرار دادن این مسائل، نتیجه ای که از نشانه شناسی در نقاشی ایرانی، قهوه خانه ای و سقاخانه ای حاصل می آید این است که می توان از طریق عناصر گوناگون تصویری در یک متن، به خوانش مضامین آن متن نائل آمد و این امر موجب درک بهتر و عمیق تری از این مکاتب شده و به شناخت بخشی از گستره ی معانی ممکن این آثار کمک می نماید. هدف اصلی از آفرینش این آثار با توجه به فضا و روایت در آثار هنری علی الخصوص در مورد نقاشی قهوه خانه ای ایجاد یک فضای معنوی روایت گونه با تقلید از نمونه های چاپ سنگی است که تاثیر پرسپکتیو مقامی و جلوه گر ساختن وجه مهم روایت در خلق این گونه آثار با رنگ و بوی مذهبی در مراحل تکوینی و تکمیلی نقاشی ایرانی را دارد. واژگان کلیدی : نشانه شناسی، نقاشی ایرانی، نقاشی سقاخانه ای، نقاشی قهوه خانه ای، فضا، روایت