نام پژوهشگر: منصوره مرتضایی

تأثیر مادر در سلامت معنوی فرزندان از دیدگاه قرآن و حدیث
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی 1393
  منصوره مرتضایی   علیرضا دل افکار

با توجه به اهمیت سلامت معنوی بر جسم، روح و روان انسان، و اثبات این امر که اگر فردی از لحاظ معنوی در سلامت به سر برد، می تواند با بغرنج ترین مصائب زندگی کنار آمده و در طول حیات خود زندگی با آرامش و زیبائی داشته باشد، همچنین می تواند بهشت را در دنیائی دیگر نصیب خود نماید. در پژوهش پیش رو پس از این که در فصل اول به کلیات مطالب پرداخته ایم، اهداف و ضرورت موضوع را بررسی نموده و برای سهولت در درک مطالب به تعریف واژگان اصلی همت گمارده ایم. در فصل دوم با هدف اثبات علمی اهمیت سلامت معنوی در انسان، به معنویت از نگاه روانشناسان غربی پرداخته ایم. در این بخش می خوانید که اکثریت روانشناسان غربی به تاثیرات مثبتی که مسائل معنوی برای انسان ها به ارمغان می آورند اعتراف می نمایند. همچنین مطالعه می نمایید با توجه به این که امروزه الگوهای سلامت تغییر نموده و ما نیاز به الگوهای کاربردی تری در این زمینه داریم، لزوم گنجانده شدن سلامت معنوی را در ابعاد سلامت اثبات و در آخر عواملی که در ساخت روان آدمی موثر هستند را مورد برسی قرار می دهیم و معنویت را به عنوان یکی از اصلی ترین عوامل تاثیرگذار بر ساخت روان معرفی می نمائیم. فصل سوم را به مقوله سلامت روانی و معنوی در اسلام، اختصاص داده ایم در این فصل می خوانید که سلامت تا چه حد در اسلام مورده توجه می باشد و با استناد به آیات روایات فراوانی پی می بریم، که در منابع اسلامی به تمامی ابعاد سلامت توجه شده و در راس آنها سلامت معنوی قرار دارد. روان را در منابع اسلامی تعریف، رابطه دین و معنویت را بررسی و در آخر دین مبین اسلام را به عنوان اصلی ترین راه دستیابی به سلامت معنوی معرفی می نمائیم. درفصل چهارم، با توجه به اهمیت وجود سلامت معنوی در هر انسانی، به تاثیر مادر بر سلامت معنوی فرزندانش از منظر قران و حدیث پرداخته ایم. با توجه به این که مادر اولین فردی است که با کودک در ارتباط می باشد و بیشترین و عمیق ترین رابطه را از ابتدا با کودک خود دارد، تاثیراتی که می تواند بر سلامت معنوی وی بگذارد، را مورد بررسی قرار می دهیم. بعد از معرفی نقش ها ی مهم یک زن در خانواده به استناد آیات و روایات به توضیح نقش مادری پرداخته و به منظور انگیزه ای بیشتر در مسیر پرورش کودکانی دارای سلامت معنوی، به ضرورت و ثواب تربیت نیکو فرزندان را طرح می نمائیم. در فصل بعد با عنوان نمودن سه مرحله عمده، مراحلی که مادر در آنها می تواند بر سلامت معنوی کودکش اثرگذار باشد معرفی و با مطرح نمودن راه هایی کاربردی در این فصل و دو فصل بعدی، مسیر دستیابی به سلامت معنوی فرزندان را هموار نموده ایم. مرحله اول، با موضوع تأثیر مادر بر سلامت معنوی فرزندان قبل از تولد از قران و حدیث در همین فصل گنجانده شده است؛ در این مرحله اشاره شده که اولین گام برای داشتن فرزندانی دارای سلامت معنوی خودسازی و ایجاد سلامت معنوی در خودمان است. همچنین در این مرحله در مورد ازدواج و انتخاب همسر بحث می شود. سعی بر آن شده تا تمامی نکاتی که در زمان انعقاد نطفه و دوران بارداری باید در نظر گرفته شود را متذکر شویم. مبحث وراثت و تاثیر مادر از لحاظ ارثی از مباحث دیگر این مرحله می باشد. فصل ششم که در واقع مرحله دوم تاثیرگذاری مادر بر فرزندش از دیدگاه قران و حدیث را شامل می شود، دارای این مطالب می باشد: اقداماتی که بلافاصله بعد از تولد نوزاد باید انجام گیرد(گفتن اذان و اقامه در گوش نوزاد، برداشتن کام نوزاد، لباس نوزاد و...) موارد مهمی همچون؛ شیر مادر و اهمیت آن بر نوزاد و حقوق نوزاد در دوران شیرخوارگی و...نیز در این مرحله آورده شده. فصل آخر را با نام تأثیر مادر بر سلامت معنوی فرزندان در دوران خوردسالی، از دیدگاه قران و حدیث؛ نامگذاری نموده ایم. در این بخش که مرحله سوم را شامل می شود راه و روش های تاثیرگذاری مادر بر فرزندانش با توجه به آیات و روایات در قالب پنج درس کلی(خداشناسی، نماز و روزه، قران، دعا و نیایش، عشق به اهل بیت عصمت و طهارت) آورده شده. همچنین مبحث بسیار مهم الگو بودن مادر برای فرزندانش را نیز در این مرحله گنجانده ایم. در آخر با ذکر مواردی همچونّ محبت به کودک، احترام گذاشتن به وی، همبازی شدن و تشویق او و ....، شما را با راه هایی برای اثرگذاری بیشتر بر کودکان آشنا می نماییم.