اخیراً روش¬های نوین اصلاح نباتات و استفاده از تکنیک¬های پیشرفته از جمله روش هاپلوئیدی سرعت و دقت کار را در این رشته دو چندان نموده است. کشت بساک در کاهش مدت زمان تولید واریته¬ی جدید، تولید لاین¬های خالص و هموزیگوت و همچنین تولید هیبریدهایf1 کاربردهای فراوانی داشته است. در این تحقیق، کشت بساک گیاه کدوی تخم پوست کاغذی (var. styriaca cucurbita pepo ) به¬منظور کالوس زایی و تولید جنین هاپلوئید مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام آزمایشات، بذور کدوی تخم پوست کاغذی در گلخانه کشت و در زمان گلدهی، غنچه های نر از گیاهان مادری جدا و به آزمایشگاه منتقل شد. غنچه های نر با اندازه 5/1 سانتی متر و غنچه های ماده (جهت کشت توأم بساک و تخمدان)یک روز قبل از بازشدن انتخاب و برای استفاده در مراحل بعدی استریل شدند. آزمایشات به صورت 7 آزمایش فاکتوریل مجزا در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار اجرا گردیدند. در آزمایش اول، اثر جهت قرار دادن بساک بر روی محیط کشت و همچنین نوع و غلظت تنظیم کننده-هاِی رشد گیاهی بر روی صفت درصد کالوس زایی در کشت بساک مورد بررسی قرار گرفت. نتاِیج نشان داد که کشت بساک به سمت مقعر و در محیط حاوی ترکیب هورمونی mgl-1 1 naa و mgl-1 2 2,4-d بیشترین درصد کالوس¬زایی را دارد. آزمایش دوم اثر پیش تیمار سرمایی در سه سطح پیش تیمار سرمایی غنچه، پیش تیمار سرمایی بساک و بدون پیش تیمار سرمایی (شاهد) و ترکیب تنظیم کننده¬های رشدگیاهی بر روی صفت میزان کالوس¬زایی در کشت بساک مورد مطالعه قرار گرفت . نتایج نشان داد که پیش تیمار سرمایی غنچه در محیط کشت حاوی mgl-1 1 naa و mgl-1 2 2,4-d نیز بیشترین درصد کالوس¬زایی را داشت . در آزمایش سوم، اثر پیش تیمار حرارتی بر صفت درصد کالوس¬زایی بررسی شد. در این آزمایش بهترین جواب مربوط به تیمار ºc32 به مدت 7 روز بود. در آزمایش چهارم، اثرات متقابل نوع محیط کشت (e20 و b5) و ترکیب تیمارهای هورمونی اکسین و سیتوکینین بر روی صفت درصد کالوس¬زایی مورد مطالعه قرار گرفت. در این آزمایش، محیط کشت e20 حاوی ترکیب هورمونی (mgl-1 1 bap و mgl-1 5/2 2,4-d ) بیشترین درصد کالوس¬زایی را ایجاد کرد. آزمایش پنجم شامل اثر متقابل تیمار نوری و تنظیم کننده¬هاِی رشد بر روِی صفت کالوس¬زایی در کشت بساک کدوی تخم پوست کاغذی بود، که تیمار نوری با غلظت هورمونی mg/l 5/2 2,4-d + mg/l 1 bap، دارای بالاترین درصد کالوس¬زایی بود. در آزمایش ششم نیز، اثر کشت توأم بساک کدوی تخم پوست کاغذی با تخمدان گندم وتخمدان خود گیاه بر صفت درصد کالوس¬زایی در دو نوع محیط کشت (b5 و e20) ، به صورت جامد، مایع و دولایه بررسی شد. نتاِیج نشان دادکشت توأم بساک کدو و تخمدان گندم نسبت به کشت توأم بساک کدو با تخمدان خودی در محیط کشت جامد، دارای درصد بیشتری از کالوس زایی می باشد. همچنین نتایج آزمایش هفتم کشت میکروسپور نشان داد، کشت میکروسپورهایی تحت تیمار حرارتی ؛ پس از چهار هفته شروع به بزرگ شدن نموده و در بررسی های سیتولوژیکی مرحله تتراد و تقسیم قرینه مشاهده شده است.

اثرات دور آبیاری و کود نیتروژن بر خصوصیات مورفوفنولوژیک، عملکرد، کیفیت دانه و کارایی مصرف آب و نیتروژن کدوی پوست کاغذی به¬صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک¬های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا بررسی شد. دور آبیاری (6، 9، 12 و 15 روز) درکرت¬های اصلی و کود نیتروژن (0، 60، 120، 180 و 240 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) درکرت¬های فرعی قرار گرفتند. اثر آبیاری و نیتروژن بر کلیه صفات معنی¬دار شد. بیشترین عملکرد میوه و دانه ( به¬ترتیب 40/4 و 53/1 کیلوگرم در متر مربع) و کارایی زراعی نیتروژن (83/77 کیلوگرم میوه بر کیلوگرم نیتروژن) از دور آبیاری 9 روز و 180 کیلوگرم نیتروژن حاصل شد. کمترین عملکرد میوه و دانه نیز از دور آبیاری 15 روز و عدم مصرف کود به¬دست آمد. بیشترین کارایی مصرف آب برای عملکرد میوه و دانه که به¬ترتیب معادل 61/56 و 10/1 کیلوگرم بر میلی¬متر بود، از دور آبیاری 9 روز حاصل شد. بیشترین عملکرد روغن (90/32 گرم در متر مربع) نیز به دور آبیاری 6 روز تعلق گرفت که اختلاف معنی¬دار با دور آبیاری 9 روز نداشت. در بین سطوح کود نیتروژن نیز بیشترین و کمترین کارایی مصرف آب برای عملکرد میوه و دانه به¬ترتیب از تیمار 180 کیلوگرم و شاهد به¬دست آمد. بیشترین کارایی زراعی نیتروژن دانه و عملکرد روغن به تیمار 180 کیلوگرم نیتروژن تعلق گرفت و کمترین میزان این ویژگی¬ها با 33 و 27 درصد کاهش به¬ترتیب از تیمار 240 کیلوگرم نیتروژن و عدم مصرف نیتروژن حاصل شد. بنابراین، با در نظر گرفتن بازده مصرف آب و نیتروژن، آبیاری کدوی پوست کاغذی هر 9 روز یک¬بار و تغذیه آن با 180 کیلوگرم نیتروژن در هکتار مناسب تشخیص داده شد.

در زراعت گیاهان دارویی کاهش مصرف سموم و کود های شیمیایی همواره جزو اولویت¬های تحقیقاتی محسوب می شود. از این¬رو در انتخاب منابع و روش های جایگزین علاوه بر افزایش ماده موثره گیاه دارویی و کاهش هزینه ها و آلودگی محیط زیست، می بایست حصول عملکرد بالا نیز مد نظر قرار گیرد. در این تحقیق به منظور بررسی تاثیر مالچ پلاستیک سیاه و کودهای زیستی بر عملکرد کمی و کیفی گیاه دارویی کدوی تخمه کاغذی (cucurbita pepo l. var. styriaca) و بیوماس علف های هرز تحت فواصل مختلف آبیاری، آزمایشی به صورت اسپلیت – فاکتوریل بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در تابستان 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینای همدان انجام شد. کرت های اصلی شامل دو دور آبیاری (هفت و 12روزه)، و کرت های فرعی شامل کاربرد و عدم کاربرد مالچ پلاستیک سیاه و چهار رژیم کودی (تامین 25% از نیاز نیتروژنی و فسفری گیاه از منبع شیمیایی + کودهای زیستی، تامین 50% از نیاز نیتروژنی و فسفری گیاه از منبع شیمیایی + کودهای زیستی، تامین 75% از نیاز نیتروژنی و فسفری گیاه از منبع شیمیایی + کودهای زیستی و تامین 100% نیاز نیتروژنی و فسفری گیاه از منبع شیمیایی) بودند. با نمونه برداری از گیاه زراعی در انتهای فصل رشد، صفات مرفولوژیک کدو (طول بوته، تعداد برگ در بوته، تعداد گره در ساقه، تعداد شاخه در بوته، محل تشکیل اولین میوه در بوته و شاخص سبزینگی)، وزن خشک قسمت¬های مختلف گیاه، عمکلرد دانه و اجزای عملکرد کدوی تخمه کاغذی، درصد و عملکرد روغن، درصد و عملکرد پروتئین و پروفایل اسیدهای چرب اندازه گیری شد. در مورد علف های هرز نیز علاوه بر بیوماس کل علف های هرز در هر واحد آزمایشی، تعداد بوته در متر مربع، ارتفاع، وزن برگ، ساقه، گل آذین و بوته ی تاج خروس ریشه قرمز (amaranthus retroflexus) به عنوان گونه غالب علف هرز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشتر صفات مورد بررسی کدوی تخمه کاغذی تحت تاثیر اثر سه جانبه فاکتورهای آزمایشی قرار گرفتند. بیشینه صفات مرفولوژیک و رویشی از ترکیب تیماری آبیاری هفت روزه، کاربرد مالچ پلاستیک سیاه و مصرف 75 درصد کودهای شیمیایی + کودهای زیستی حاصل شد؛ در حالی که بیشترین عملکرد دانه (1559 کیلوگرم در هکتار) از تیمار آبیاری 12 روزه، کاربرد مالچ پلاستیک سیاه و مصرف 75 درصد کودهای شیمیایی + کودهای زیستی بدست آمد. بیشترین عملکرد روغن (730/97کیلوگرم در هکتار) از ترکیب تیماری آبیاری 12 روزه، کاربرد مالچ پلاستیک سیاه و مصرف 75 درصد کودهای شیمیایی + کودهای زیستی و بیشترین عملکرد پروتئین (5 0 /364 کیلوگرم در هکتار) نیز از دور آبیاری 12 روزه، کاربرد مالچ پلاستیک سیاه و مصرف 75 درصد کودهای شیمیایی + کودهای زیستی بدست آمد. بررسی پروفیل اسیدهای چرب نشان داد که عمده¬ترین اسیدهای چرب روغن حاصل از بذر کدوی تخم کاغذی، جزو اسیدهای چرب غیر اشباع بود. میزان اسیدهای چرب غیر اشباع شامل لینولنیک اسید (0/1 تا 0/25درصد)، لینولئیک اسید (36/5تا 57/44 درصد)، اولئیک اسید (5/ 21تا 39/5 درصد)، و اسیدهای چرب اشباع شامل پالمیتیک اسید (8/5تا 14/5درصد) و استئاریک اسید (5 تا 7 درصد) متغیر بود. سایر اسیدهای چرب موجود در روغن بذر این گیاه شامل آراشیدونیک، میریستیک، و پالمیتولئیک اسید بود. علف های هرز نیز به طور معنی داری تحت تاثیر استفاده از مالچ، نوع کود و دور آبیاری قرار گرفتند و کاربرد مالچ در رژیم آبیاری 12 روزه و کاهش مصرف کودهای شیمیایی با جایگزینی کودهای زیستی در سطوح کودی 75، 50 و 25 درصد کودهای شیمیایی + کودهای زیستی، باعث کاهش بیوماس کل علف¬های هرز شد. در مجموع در این پژوهش، تیمار آبیاری 12 روزه، کاربرد مالچ پلاستیک سیاه و مصرف 75 درصد کودهای شیمیایی + کودهای زیستی به عنوان تیمار برتر معرفی می¬گردد که ضمن کاهش 25 درصدی مصرف کودهای شیمیایی، کاهش مصرف آب و کنترل موثر و غیر شیمیایی علف های هرز، عملکرد بالایی تولید نمود. بنابر این با مدیریت صحیح نهاده های مصرفی از جمله کودهای زیستی و جایگزینی آن¬ها با کودهای شیمیایی و کاهش مصرف آب و کنترل غیرشیمیایی علف های هرز تحت استفاده از مالچ، ضمن دستیابی به عملکرد مطلوب و سالم، می¬توان در جهت پایداری منابع تولید و توسعه پایدار حرکت نمود.