نام پژوهشگر: معصومه یحیی زاده مقنّی

تصویر آب در شعر عاشورایی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید باهنر کرمان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1395
  معصومه یحیی زاده مقنّی   محمّد صادق بصیری

واقع? عاشورا، یکی از مهم ترین و تأ ثیرگذارترین وقایع تاریخ بشر است. ادبیّات نیز تحت تأثیر این واقعه، تحوّلات چشمگیری، هم در حوز? واژگان و هم در حوز? محتوا، پیدا کرده است. واژ? آب، یکی از محوری ترین کلید واژه های واقع? عاشوراست که درکنار واژه های اختصاصی مانند رود، شطّ، عطش، مشک و واژه های عمومی همچون مقاومت، ایثار، وفاداری و امثال آن، تعابیر و تصاویر زیبایی را درادبیّات جهان به ویژه عربی و فارسی آفریده است. به دلیل محوری بودن واژ?آب در مضامین ادبیّات عاشورایی، ضرورت داشت تحقیقی به شیو? علمی دراین زمینه صورت گیرد و درآن علاوه بر بررسی واژ? آب، از نظر تاریخی، فرهنگی و ادبی و همچنین ارتباط آن با واقع? عاشورا، به طور اختصاصی در اشعار فارسی و عربی تعمّق شود و نمونه هایی معرّفی گردد تا بتوان ارتباط واژ? آب را در ترکیب ها و تصویرهای ادبی نشان داد. این تحقیق که با استفاده از روش کتابخانه ای و سندکاوی انجام یافته، در پی اهداف طرح، به این نتیجه رسیده است که شعر عرب، باتوجّه به ورود اوّلین رجزهای عاشورایی در آن، قبل از شعر فارسی به مضامین عاشورایی از جمله واژ? آب حساسیّت نشان داده، گرچه این مضمون به سرعت فراگیر می شود و پهنه ای، به وسعت تمام زبان فارسی و عربی را در برمی گیرد. به طورکلّی، میزان تصویر پردازیهای واژ? آب در شعر عاشورایی عربی، نسبت به زبان فارسی کمتر است و نتیجه اینکه شاعران پارسی گوی در تصویرپردازی شعر عاشورایی موفق تر از شاعران عرب هستند.