نام پژوهشگر: بهاره انالو

بررسی محدودیت های معنایی و ساختاری پسوندهای زبان فارسی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1392
  بهاره انالو   ویدا شقاقی

یکی از فرایندهایی که به طور وسیع در هر زبانی واقع می شود فرایند واژه سازی است و اشتقاق از عوامل مهم این فرایند در همه ی زبانها محسوب می شود. یکی از طرقی که امر اشتقاق در زبان فارسی به طور عمده بواسطه ی آن امکانپذیر می باشد، فرایند پسوندافزایی است. بنابراین، پسوندها در این زبان از اهمیت بالایی برخوردار هستند. در مطالعه ی حاضر پس از انتخاب 30پسوند از پسوندهای پرکاربرد و پربسامد فارسی، سعی بر آن است که به شناخت دقیق تر این پسوندها به لحاظ ساختاری و معنایی پرداخته شود. جهت نیل به این هدف، در این پژوهش ابتدا سیر تاریخی تحولات این پسوندها از دوره ی باستان، میانه و دری مورد بررسی قرار گرفته است که البته لازم به ذکر است، که مبدأ تاریخی برخی از این پسوندها در دوره ی میانه یا دری قرار دارد و دارای پیشینه ای در دوره ی باستان نمی باشند. پس از آن، این پسوندها به لحاظ ساختار پایه مورد بررسی قرار گرفتند، به این معنا که پس از مطالعه ی ترکیبات هر پسوند در پیکره ی مورد بررسی در این پژوهش، یعنی «پیکره ی همشهری»، مقوله ی پایه هایی که قابل الحاق به آن پسوند هستند مشخص گردیده و در طبقه بندی پایه های بسیط، مرکب، مشتق و غیره قرار گرفته اند. مطلب مورد بررسی دیگر درباره ی این پسوندها، معنا و مفهوم آنها حین پیوستن به پایه هاست که مانند بخش قبل این معنا و مفهوم در ترکیبات این پسوندها جستجو گردیده و به صورت طبقه بندی شده آورده شده اند. نتایج بدست آمده از مطالعه- ی این موارد، به دستیابی به محدودیتهای ساختاری و معنایی ترکیبات پسوندهای مورد نظر انجامیده است. لذا، در بخشی به محدودیت های ساختاری پایه های این پسوندها که اعم از محدودیتها صرفی و تاحدی محدودیت ها نحوی آنها می باشد، پرداخته شده و در بخش دیگر به محدودیتهای معنایی آنها پرداخته شده است. این محدودیت ها به این معنا هستند که هر پسوندی به هر پایهای ملحق نمی شود و عواملی در این پیوند موثر هستند که در روند این مطالعه مورد بررسی قرار گرفته اند.