نام پژوهشگر: جعفر سیف اله پور عربی

مضامین شیعی در نگاره های فالنامه شاه طهماسب در دوره صفوی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده هنر و معماری 1393
  جعفر سیف اله پور عربی   فتانه محمودی

آگاهی از سرنوشت و آینده ی مبهم و همت گماشتن و نیز توجه به دانستن فرجام کارها، از خصوصیات روحی بشر و خواسته ی همیشگی او بوده و برای تحقق این خواسته، به وسایل مختلف و راه های گوناگون از جمله تفأل، تطیر و طالع بینی متوسل شده است. فالنامه اثری شاخص از ترکیب نگارگری در ایران صفوی و ترکیه عثمانی در قرون شانزدهم و اوایل قرن هفدهم می باشد. این کتاب پیشگویی، ترکیبی از تصاویر نادر به همراه متون علمی در رابطه با خواب و رویا، فال و پیشگویی است که به سفارش سلاطین به تصویر کشیده شده اند. این نسخه ی خطی، شامل طیف وسیعی از تصاویر شامل: قصص قرآنی، سیارات و نشانه های صور فلکی مرتبط با زندگی و کردار قدیسین و پیامبران اسلامی است که در روند تصمیم گیری و گام گذاشتن در سفر و به راه انداختن جنگ علیه دشمنبوده اند.تصاویر، دربردارنده ی فرهنگ دینی پر جنب و جوشی است که متضمن ارزش های اخلاقی و معنوی می باشند. سفارش دهندگان این نسخ، برای شبیه سازی رفتار اخلاقی و معنوی پیامبران و قدیسین، مبادرت به آفرینش این مضامین در فالنامه ها نموده اند. متغیرهای توصیفی در این تحقیق ویژگی های بصری نگاره ها و متغیرهای علّی، وابستگی و ارتباط اعتقاد شیعی و مضامین دینی با پیشگویی می باشند. هدف از نگارش این پایان نامه دست یابی به نوعی ارتباط منطقی بین مضمون شیعی نگاره ها و کاربرد آن ها جهت پیشگویی می باشد. روش تحقیق، توصیفی و تحلیل محتوا می باشد. سوالی که نگارنده در پی پاسخ به آن است: مضامین کلی شیعی، که در فالنامه ی شاه طهماسبی در دوره صفوی به تصویر کشیده شده اند چه هستند؟