یلدا اسمی زاده مهدی بشیری
مسئله مکان¬یابی محور، همواره بر بهبود و بهینه سازی نحوه¬ی ایجاد جریان و انتقال مواد در شبکه های توزیع می¬پردازد. اغلب در مسائل مربوط به چیدمان محورها به نوع کالای ارسالی و ویژگی¬های مربوط به آنها توجه نمی¬شود. به عنوان مثال، در شبکه¬ی توزیع محصولات کشاورزی مانند میوه¬¬جات و سبزیجات تازگی و طراوت محصولات از نظر مشتری حائز اهمیت می¬باشد. از این رو، طراحی شبکه¬ی حمل¬ونقل مناسب برای توزیع این نوع کالاها از اهمیت ویژه¬ای برخوردار می¬باشد. این پژوهش یک مدل برنامه ریزی ریاضی چندهدفه مکان¬یابی محور سلسله مراتبی با در نظرگرفتن ویژگی فسادپذیری محصولات ارسالی ارائه داده¬است. در این مدل علاوه بر ویژگی فسادپذیر بودن محصول، قطعی نبودن میزان تقاضاها بین جفت نقاط و تأثیر وقوع بحران بر روی محدودیت طراوت کالاهای ارسالی برای تشکیل شبکه¬ای مطمئن¬تر نیز درنظر گرفته¬شده-است. این مدل شامل معیار ریسک در تقاضا بر مبنای سناریوهای احتمالی بوده و مقدار عمر باقی¬مانده از طراوت محصول وابسته به نقطه¬ی ارسالی آن می¬باشد. هدف این مدل کمینه¬سازی درصد ضایعات محصولات در حمل¬و¬نقل و هزینه¬های شبکه در کنار افزایش طراوت و تازگی محصول می¬باشد. ازاین¬رو استفاده از محورهای عملیاتی مجهز به سطوح خدماتی مختلف برای ارائه خدمات تازه¬سازی پیشنهاد می¬شود. که این ایده با استفاده از محور عملیاتی سلسله مراتبی مجهز به خدمات خنک¬سازی و انجماد محقق گردید. این مدل مخصوصاً در شرایط بحران که نیازمند حفظ طراوت محصول در کنار کاهش هزینه¬های عملیاتی می¬باشیم ضرورت می¬یابد. با اجرای این مدلسازی برروی سیستم حمل¬ونقل کالاهای فاسدشدنی تحت شرایط بحران به یک سیستم حمل¬ونقل با ضریب اطمینان بالا دست یافته¬ایم. از این رو با تلفیق مسئله چیدمان سلسله مراتبی تسهیلات با مسئله مکان¬یابی محورکه از آن با عنوان مسئله محور سلسله مراتبی یاد می¬شود و افزودن ویژگی عملیاتی به این محورها یک سیستم توزیع مناسب برای این نوع محصولات ارائه گردید. روش حل استفاده شده برای این مسئله با استفاده از نرم افزار تجاری گمز برای مسائل با سایز کوچک و حل مسائل با اندازه¬های بزرگ¬تر با استفاده از روش¬های فراابتکاری می¬باشد. برای حل مسائل این مدل از الگوریتم ژنتیک استفاده شده است که جواب¬های بدست آمده از این الگوریتم با جواب¬های بدست آمده از روش¬های دقیق با اختلاف کمی برابر است. از این رو قابل تعمیم به مسائل بزرگتر می¬باشد.
