گونه سوسمار چشم ماری (ophisops elegans)، از جنس ophisops و خانواده lacertidae است که پراکنش وسیعی در ایران دارد. بر اساس کار وسیع بیابانی از شهریور 1390 تا اردیبهشت 1392، تعداد 140 نمونه سوسمار چشم ماری از 28 ایستگاه موجود در 12 شهرستان استان مرکزی، جمع آوری شدند، که از این تعداد، 101 نمونه بالغ همگن و سالم، انتخاب شد (47 نر و 54 ماده). این نمونه ها بر اساس 39 صفت متریک و مریستیک، مورد مطالعه قرار گرفتند، سپس داده ها با استفاده برنامه نرم افزاری spss 19 و splus 2000 مورد آنالیز آماری قرار گرفتند. نتایج حاصل از این آنالیزها، دیمورفیسم جنسی (ssd) را در بین جنس نر و ماده این سوسمار، ثابت نمود، به طوریکه طول سر، طول اندام های حرکتی جلویی و عقبی، طول پوزه تا کلواک، طول پوزه تا یقه و طول قاعده دم در جنس نر بیشتر از جنس ماده است. در دو مطالعه دیگر به بررسی پراکنش این سوسمار در استان مرکزی و شناخت و مقایسه جمجمه این گونه با گونه eremias persica پرداخته شد. آناتومی مقایسه ای جمجمه در میان تاکسون های مختلف سوسماران یا در میان گونه های خاص سوسماران همواره بیولوژیست ها را به خود جذب می کند. با توجه به اینکه لاسرتاها یک گروه بزرگ از سوسماران را تشکیل می دهند ولی تا کنون مطالعات جامعی در مورد جمجمه آن ها صورت نگرفته است. در این مطالعه، ابتدا ساختارهایی نظیر سقف جمجمه، کام، جعبه مغزی، فک پایین و دندا ن های گونه های0phisops elegans و eremias persica از خانواده lacertidae را توصیف کردیم و سپس این دو جمجمه را با یکدیگر مورد مقایسه قرار دادیم و الگوی تنوع بین جمجمه های این دو گونه را به طور مورفولوژی مورد مطالعه قرار دادیم تا تفاوت های جزیی بین آن ها را برای تشخیص جایگاه تکاملی آن ها، از نظر ساختارجمجمه مشخص کنیم.

تنوع زیستی بالا در عنکبوت ها آن ها را بعنوان مدلی مهم برای مطالعه سیستم های اجتماعی، رفتارشناسی و مطالعه دو ریختی جنسی تبدیل کرده است. این جانوران در راسته عنکبوت ها و رده بندپایانقرار می گیرند. در میان خانواده های عنکبوت، خانواده عنکبوت های جهنده،بزرگترین و متنوع ترین خانواده است. در مطالعه حاضر، فونستیک عنکبوت های متعلق به این خانواده در پنج شهرستان استان خراسان رضوی یعنی شهرستان های مشهد، سرخس، فریمان، تربت حیدریه و گناباد طی سال های 1391- 1392 بررسی شد. از 950 نمونه عنکبوت جمع آوری شده از ایستگاه های مختلفکه بصورت تصادفی (بر مبنای زیستگاه و اکوسیستم های مختلف) انتخاب شدند 360نمونه مربوط به این خانواده می باشد. نمونه ها پس از جمع آوری و تثبیت در الکل 96 درصد، به آزمایشگاه منتقل گردید. در مرحله اول کل نمونه ها ازنظر ریخت شناسی مورد بررسی و شناسایی قرار گرفتند. صفات ظاهری ازقبیل کاراپاس، کلیسرها، چشم ها، خارها و ژنیتالیا با استفاده از استرئو میکروسکوپ بررسی و ژنیتالیای مربوط به گونه های این خانواده با استفاده از آینه ترسیم، بر روی کاغذ کالک ترسیم گردید. شناسایی نمونه های متعلق به عنکبوت های جهنده با استفاده از کلیدهای شناسایی معتبرانجام گرفت و شناسایی ها توسط دکتر دیمیتری لوگونوف در دانشگاه منچستر،انگلستان مورد تأیید قرار گرفتند. تمام گونه های شناسایی شده برای اولین بار از استان خراسان رضوی و گونه هایی که با ستاره مشخص شده اند، برای اولین بار از ایران گزارش می گردند: aelurillus sp. 1, aelurillus sp. 2, aelurillus sp. 3, aelurillus concolor, bianor albobimaculatus, cyrba algerina, cyrba ocellata, heliophanus chovdensis, heliophanus mordax, hyllus insularis, langona pallida*, menemerus marginatus, mogrus antoninus*, pellenes bonus*, pellenes epularis, pellenes cf.brevis, pellenes geniculatus*, plexippus devorans, plexippoides flavescens, pseudicius afghanicus*, phlegra sp. , rafalus variegates*, sitticus avocator*, sitticus karakumensis*, salticus tricinctus, philaeus chrysops, thyene imperialis