به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر برخی شاخص های فیزیولوژیک و مورفولوژیک دو رقم ارزن آزمایشی در شرایط مزرعه )به صورت طرح اسپلیت پلات در قالب فاکتوریل با سه تکرار( در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهید باهنر کرمان انجام شد. صفات محتوای نسبی آب برگ، شاخص کلروفیل(spad)، رنگریزه های گیاهی) کلروفیل a ، کلروفیل b ، نسبت کلروفیل a/b) ارتفاع ساقه، قطر ساقه، تعداد برگ،نسبت برگ به ساقه، عملکرد ماده خشک و کارایی مصرف آب، شاخص سطح برگ، میزان قند و پرولین، نشت یونی، عملکرد دانه و وزن هزار دانه و شاخص برداشت اندازه گیری شد. محتوای نسبی آب برگ، شاخص سطح برگ، ارتفاع و قطر ساقه،عملکرد علوفه تر و خشک، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و کارایی مصرف آب با افزایش تنش خشکی روند کاهشی نشان دادند و با مصرف سوپرجاذب، سولفات پتاسیم و کود دامی روند افزایشی نشان دادند که بیشترین افزایش در این میان از آن مصرف 100 کیلوگرم در هکتار پلیمر سوپرجاذب آکوازورب بود. صفاتی مانند کلروفیل a ، نسبت کلروفیل a/b ، مجموع کلروفیل a+b با افزایش تنش خشکی افزایش یافتند. نسبت برگ به ساقه، شاخص کلروفیل برگ، میزان قند و پرولین و نشت یونی با افزایش تنش خشکی افزایش و با مصرف سوپرجاذب، سولفات پتاسیم و کود دامی نسبت به سطح شاهد روند کاهشی نشان دادند که بیشترین کاهش صفات از آن مصرف پلیمر سوپرجاذب بود. بیشترین میزان شاخص کلروفیل با مصرف 200 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم بدست آمد. استفاده از سوپرجاذب تحت شرایط تنش با افزایش ظرفیت نگهداری آب در خاک و کاهش شست و شوی مواد غذایی باعث بهبود صفات کمی، کیفی و شاخص های رشد ارزن گردید. استفاده از سوپرجاذب باعث افزایش مقاومت گیاه به تنش خشکی می گردد. همچنین سوپرجاذب باعث افزایش 30 درصدی عملکرد ماده خشک نسبت به شاهد و 30 درصد صرفه جویی در مصرف آب گردید. در بین ارقام نیز رقم باستان در همه ی صفات بجز عملکرد دانه نسبت به رقم پیشاهنگ برتری داشت