هدف از این پژوهش، بررسی کارکردهای معنوی و تربیتی توکل به خداوند در قرآن و روایات است، تا با شناخت این فضیلت اخلاقی، و کارکردهای مهم آن، سعی در تحصیل آن نموده و از ثمرات و آثار مفید و ارزند? آن بهره مند شویم. بر این اساس در این پژوهش ضمن بیان مفهوم توکل به خدا از دیدگاه قرآن و روایات، با استفاده از منابع اخلاقی، تفسیری و روایی به بیان مهم ترین کارکردهای توکل به خداوند در ابعاد و جنبه های معنوی آن پرداخته ایم، که مشتمل است بر: عزت و محبوبیت نزد خداوند، آرامش و اطمینان قلبی، عزت اجتماعی و احساس بی نیازی از دیگران، تقویت متوکلین در مقابله با شیطان های درون و برون، برخورداری از امدادهای غیبی خداوند، افزایش استقامت و پایداری روحی، تسهیل امور در پرتو اعتماد به خداوند، توسع? رزق معنوی، افزایش رضایتمندی از زندگی، برخورداری از فضل و رضایت خداوند. و سپس مهم ترین کارکردهای تربیتی توکل به خدا را بیان نمودیم که عبارتند از: افزایش صبر در ناملایمات، تقویت نیروی اراده و صلابت در تصمیم گیری، پیشرفت و موفقیت در کارها، رفع اضطراب و نگرانی، دوری جستن از حرص و آزمندی. و در این راستا از آموزه های قرآن بهره گرفته، و به مناسبت به برخی از روایات در هر زمینه نیز اشاره نموده ایم. واژگان کلیدی: توکل، کارکردهای معنوی، کارکردهای تربیتی، قرآن، روایات.