بررسی کارنامه و نقش آفرینی مردان مبارز در تاریخ سیاسی و فرهنگی ایران ، موضوعی است که در هر زمان از اهمیت و جذابیت خاصی برخوردار است و مروری بر کارکرد فعالان نهضت های سیاسی به درک بهتر از فراز و فرود جنبش های سیاسی در قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی کمک می نماید ، که می توان از بین چهره های سیاسی تاریخ پهلوی دوم و انقلاب اسلامی تا شروع جنگ تحمیلی ، دکتر مصطفی چمران (1360- 1311 ه .ش) را از جمله کسانی دانست که در صحنه های مختلف سیاسی در داخل و خارج کشور (امریکا و لبنان) حضور فعالی داشته است . شرکت فعال در انجمن های اسلامی و راهپیمایی های مختلف علیه حکومت پهلوی ، تأسیس انجمن اسلامی دانشجویان و نهضت آزادی در خارج کشور و حضور فعال سیاسی در امریکا ، کمک به امام موسی صدر برای حمایت از مردم بی پناه و محروم لبنان و بعد از 21 سال دوری از وطن با پیروزی انقلاب اسلامی ایران در جمع دوستان قدیمی اش به مناصبی چون معاونت نخست وزیری ، وزیر دفاع و نماینده ی مردم تهران رسید و با اعتمادی که امام خمینی (ره) به ایشان داشت به عنوان نماینده ی امام در شورای عالی دفاع انتخاب شد . این پژوهش با استفاده از رویکرد متداول در مطالعات علوم انسانی و بهره مندی از شیوه ی تحقیقات نظری و اسنادی بر آن است تا به بحث و بررسی درباره ی چگونگی مبارزات سیاسی این مرد بزرگ تا انقلاب اسلامی و اثر گذاری در مبارزه با ضد انقلاب در کردستان بپردازد . همچنین با شروع جنگ تحمیلی با رها کردن مناصب دولتی و حضور در جبهه ی جنگ به تشکیل ستاد جنگ های نامنظم پرداخت و برای جلوگیری از هجوم گسترده ی ارتش عراق به ایران تا زمان شهادتش از هیچ تلاشی دریغ ننمود . نتیجه ی تحقیق نشانگر این حقیقت است که مصطفی چمران با آن مدارج علمی و تحقیقاتی بالا، با جریان ملی– مذهبی و اسلامی همکاری داشت و بطور صریح در نکوهش جریان سیاسی خاصی یا تأئید و مدح جریان دیگری از جریانات انقلاب موضع گیری نمی کرد . همواره از قدرت کناره جویی می نمود و دارای آثار و دست نوشته های متعددی می باشد .