نام پژوهشگر: ملیحه حسین پور

بررسی دیدگاه روایی ابوالفتوح رازی ر تفسیر «روض الجنان» با تأکید بر اسرائیلیات
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم - دانشکده علوم قرآنی تهران 1388
  ملیحه حسین پور   عظیم عظیم پور

در این پژوهش، ابتدا، معرفی کوتاهی درباره ی کتاب« روض الجنان فی تفسیر القرآن»و نویسنده ی آن، شیخ ابوالفتوح رازی، صورت گرفت و سپسبه گفتار برخی از دانشمندان در اهمیت این تفسیراشاره شد. در ادامه، رویکرد روایی ابوالفتوح رازی در این اثر، مورد توجه قرار گرفت و روایت های موجود در این تفسیر، از نظر محتوا دسته بندی شد و در قالب کاربردهای رروایت ها بیان شد. به طوری که می توان گفت که ابوالفتوح، از روایت ها، در جهت بیان مطلب هایی چون؛ معنای واژگان قرآنی، تعیین مصداق برای مفهوم های قرآنی و تخصیص آن ها، شأن نزول آیه ها و سوره ها، اختلاف قرائت، تفصیل داستان ها و مطالب قرآنی و ...بهره برده است. سپس این روایت ها از نظر راویان آن ها هم مورد بررسی قرار گرفته و برخی از راویان روایت ها، از صحابه و تابعان، معرفی گریدند و روایت های آن ها نیز دسته بندی شد. بر این اساس، به نظر می رسد که ابوالفتوح به سخنان راویان ممدوح بیش تر استناد کرده است. در بخش آخر، بحث اسرائیلیات ررا در تفسیر روض الجنان پیگیری کرده و پس از بیان کلیاتی درباره ی آن،شیوه ی بیان و نقد رروایت های اسرائیلی در این تفسیر بیان شد. ابوالفتوح در نقد روایت های اسائیلی، افزون بر نقد و ارزیابی سندی آن ها، ازنقد محتوایی نیز بهره گرفته و از معیارهایی چون؛ موافقت با سیاق آیه های قرآنی، پذیرش روایت های موافق مذهب شیعه و ... استفاده کرده است. سپس نمونه هایی از آن روایت ها بیان شد و مورد بررسی قرارگرفت. در پایان نیز، فهرستی از روایت های اسرائیلی موجود در این اثر بیان شد. پس از انجام این پژوهش، می توان چنین بیان کرد که ابوالفتوح در تفسیر خود، افزون بر نقل روایت هایی از راویان ثقه و ممدوح، روایت هایی را هم از راویانضعیف نقل کرده و در این مسیر، حتی روایت های اسرائیلی را هم بیان کرده است. وی برخی از این روایت ها رانقد رده و برخی را بدون هیچ گونه اظهار نظری بیان داشته و در موترد اندکی هم، به دفاع از آن ها پرداخته است.