نام پژوهشگر: سیدحسین میرتقی

بررسی تجوید قرآن کریم درکتاب النشر فی القراءات العشر ابن جزری از دیدگاه آواشناسی نوین
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  سیدحسین میرتقی   بهمن زندی

این مطالعه درصدد بررسی تجوید قرآن کریم در کتاب النشر فی القرءات العشر اثر ابن جزری از دانشمندان مشهور علم قرائات و تجوید می باشد. ابتدا تعریف تجوید در این کتاب بررسی گردید ، سپس مطالب مربوط به اندام های گفتار ، توصیف واکه ها و همخوان ها از کتاب النشرنقل گردید و از دیدگاه آواشناسی جدید مورد بررسی قرار گرفت . در پایان از موضوعات مربوط به فرایندهای آوایی ، بخشی را که ابن جزری از روایت حفص از عاصم نقل نموده است ، تحلیل وبررسی شد.یافته ها نشان می دهد که تجوید را باید در حقیقت آواشناسی زبان عربی قرآنی (کلاسیک یا فصیح )دانست . در کتاب النشر از اندام های گفتار ، تنها از حفره حلق و دیگر اندام های گویایی بالای این حفره نام برده شده است وبه نقش اندام های تنفسی و واک ساز در تولید آواها اشاره نشده است . ابن جزری توصیفی از واکه های کوتاه در کتاب النشر ارائه نکرده است . توصیف وی از واکه های بلند و مرکب ، توصیفی اجمالی و کوتاه می باشد . در کتاب النشر همخوان ها دقیق تر و مفصل تر از واکه ها توصیف شده اند . از نظر توصیف جایگاه ها و شیوه های تولید همخوان ها تشابهات زیادی میان توصیفات ابن جزری و آواشناسی جدید وجود دارد . ابن جزری مانند برخی دیگر از پیشینیان به تمایز بین آواهای واکدار و بی واک پی برده است . در کتاب النشر به واحد زبرزنجیری درنگ توجه گردیده و این پدیده با اصطلاحات سکت و وقف مطرح گردیده است ، همچنین به فرایندهای آوایی با اصطلاحات گوناگونی اشاره شده است .