نام پژوهشگر: فاطمه قادر

تهیه مدل تداخل آب شور وشیرین در سفره آب زیرزمینی شمال غربی دریاچه مهرلو
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز 1387
  فاطمه قادر   محمد زارع

سفره‎های ساحلی منبع اصلی و گرانبهای آب شیرین در بسیاری از مناطق دنیا میباشند. مسئله نفوذ آب شور ‏بصورت یک زبانه ازطرف دریا به زیر آب شیرین سفره باعث تخریب کیفیت این منابع میگردد. از آنجائیکه آب ‏شیرین به سمت دریا حرکت می‎کند و زبانه آب شور به سمت سفره ساحلی نفوذ می‎کند،بخشی از سفره در نزدیکی ‏ساحل شور شده ویک تعادل دینامیکی بین آب شور وشیرین برقرار می شود. برداشت آب از طریق چاههای ‏پمپاژباعث بر هم زدن این تعادل میگردد.‏ دریاچه مهارلو یک دریاچه آب شور است که در 27 کیلومتری جنوب شرق شیراز واقع شده است. تعدادی سفره ‏ساحلی آب شیرین دراطراف این دریاچه وجود دارد که عمدتاًاز منابع آب کارستی طاقدیس های مجاور تغذیه ‏میگردند.در نتیجه پمپاژبیش از حد تغذیه و در نتیجه افت سطح آب، تعادل هیدرودینامیکی بهم خورده، آب شور ‏دریاچه مهارلو که ‏ec‏ آن در فصل تابستان به حدود ‏ms/cm‏300 میرسد به طرف سفره آب شیرین نفوذ مینماید. ‏شوری بیش از حد آب این دریاچه در مقایسه با آب دریای آزاد باعث میگردد حتی اگر این عدم تعادل بمقدار کمی ‏هم اتفاق افتد، شوری آب سفره ها بمقدار زیاد تغییر نماید. از این رو مدیریت و بهره برداری از این سفره بسیار ‏حساس است.‏ این تحقیق راجع به تهیه مدل تداخل اب شور وشیرین در ساحل شمال غربی دریاچه مهارلو می باشد. آب ‏زیرزمینی به عنوان تنها منبع آب مورد استفاده در این منطقه می باشد و پدیده نفوذ آب شور باعث کاهش کیفیت ‏آب زیرزمینی در این منطقه گردیده است . جهت بررسی مکانیسم تداخل وشناخت سیستم آب زیرزمینی، مدل ‏ریاضی جریان وانتقال نمک برای این آبخوان با استفاده از نرم افزارکامپیوتری ‏sea wat‏ تهیه شده که یک ‏مدل سه بعدی است و جهت تهیه مدل جریان با چگالی متغیر مورد استفاده قرار می گیرد. ‏ در این تحقیق پس از انجام عملیات صحرایی و جمع آوری اطلاعات مورد نیاز شامل داده های کمی وکیفی آبخوان، ‏اطلاعات زمین شناسی و هیدروژئولوژی منطقه اقدام به تهیه مدل تفهیمی جهت مدلسازی گردید. بر اساس ‏اطلاعات موجود شرایط آبخوان در اسفند ماه 86 به عنوان شرایط اولیه در نظر گرفته شد ه است. طول دوره ‏واسنجی از اسفند86 به مدت 150 روز و طول دوره صحت سنجی 121 روز در نظر گرفته شد. پس از واسنجی ‏وصحت سنجی مدل، از آن جهت بررسی وضعیت نفوذ آب شور در دو استراتژی درنظر گرفته شد، اول تعیین شرایط ‏آبخوان تا یک سال آینده باثابت درنظر گرفتن وضعیت موجود و دراستراتژی دوم تعیین شرایط آبخوان با درنظر ‏گرفتن بالا رفتن سطح آب دریاچه بررسی گردید با این مدل میتوان استراتژیهای دیگری بر اساس شرایط واقعی ‏آزمایش شود.‏