بررسی مقایسه‌ای اهداف غایی، اصول کلی، معیارهای انتخاب مواد درسی و روشهای تدریس در نظام تربیتی اسلام و لیبرالیسم

هدف: هدف اصلی این پژوهش «بررسی مقایسه‌ای اهداف غایی، اصول کلی، معیارهای انتخاب محتوا و روشهای تدریس در نظام تربیتی اسلام و لیبرالیسم» است. روش: روش پژوهش از نوع تحلیلی- توصیفی است. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که هدف غایی تعلیم و تربیت در نظام تربیتی اسلام، رسیدن انسان به کمال یا قرب الهی و در لیبرالیسم، آماده کردن فرد برای موفقیت در زندگی فردی و شهروندی است. اصول کلی فلسفة تربیتی اسلام عبارتند از: برقراری رابطة مستقیم بین انسان و خدا، برقراری مساوات عمومی، مسئولیت فردی، تعقل و تفکر، هماهنگی دین و دنیا، ضرورت پیشرفت و تکامل، توجه به ابعاد وجودی انسان و آزادی. اصول کلی در لیبرالیسم عبارتند از: فردگرایی، انسان‌محوری، جدایی دین از سیاست، کارایی خرد انسانی، تساوی حیثیت و حرمت، پیشرفت و آزادی. معیارهای انتخاب مواد درسی در نظام تربیتی اسلام عبارتند از: راهنمایی به سوی زندگی سالم، ایجادکنندة میل به کنجکاوی و لذت‌جویی، کمک‌کننده در رسیدن به اهداف غایی تربیت، تقویت‌کنندة ایمان و تزکیة نفس، برانگیزانندة تعقل و تفکر و متناسب با نیازها و علایق یادگیرنده‌ها. معیارهای انتخاب مواد درسی در نظام تربیتی لیبرالیسم نیز عبارتند از: نیازها و علایق یادگیرندگان، مطابق با رشته‌های علمی و دانش معتبر، معناداری و سودمندی. روشهای تدریس در تعلیم و تربیت اسلامی عبارتند از: پرسش و پاسخ، مناظره یا مباحثه و درک و فهم مطالب. روشهای تدریس در تعلیم و تربیت لیبرال عبارتند از: حل مسئله، تفکر خلاق به صورت غیر مستقیم و روش گفت و شنود. نتیجه‌گیری: هدف غایی در تعلیم و تربیت اسلامی، رسیدن انسان به کمال است؛ در حالی که هدف تعلیم و تربیت لیبرال، آماده کردن فرد برای موفقیت در زندگی است. در نظام تربیتی اسلام، بر لزوم رابطة مستقیم بین خدا و انسان تأکید می‌شود؛ در حالی که در لیبرالیسم، انسان مجزّا در نظر گرفته می‌شود.